Από την
εφημερίδα «τύπος Θεσσαλονίκης» τής 24ης Νοεμβρίου 2012.
Η άλλη όψη της κρίσης είναι ότι συχνά οι δημόσιες υπηρεσίες δεν μπορούν να
ανταποκριθούν σε αιτήματα λόγω ελλείψεων σε προσωπικό ή σε οικονομικούς
πόρους. Τέτοια παραδείγματα έχουμε όταν το δημόσιο οφείλει χρήματα στους
πολίτες για διάφορους λόγους, όταν καθυστερεί η επανεξέταση αιτημάτων για
διόρθωση λογαριασμών ή άλλων οφειλών, οι καθυστερήσεις στην απονομή
συντάξεων, στις διαδικασίες πιστοποίησης για τις παροχές αναπηρίας, στην
απόδοση ιατρικών δαπανών στους πολίτες, τα ζητήματα μεταφοράς των μαθητών
στα σχολεία και της εγγραφής των παιδιών σε παιδικούς σταθμούς κλπ.
Η Συνήγορος του Πολίτη κ. Καλλιόπη Σπανού μιλά στον «Τ.Θ.» για το ρόλο της
Ανεξάρτητης Αρχής αλλά και για τα νέα δεδομένα και τις ανάγκες που έχει
δημιουργήσει η κρίση
Συνέντευξη στην ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΖΟΥΦΗ
Τη συνδρομή του Συνηγόρου του Πολίτη για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν
με τη δημόσια διοίκηση επιζητούν όλο και περισσότεροι πολίτες, όπως
προκύπτει από τα στοιχεία των αναφορών αυτής της χρονιάς, ενώ η κρίση έχει
αλλάξει τόσο τη σύνθεση όσο και την ένταση των προβλημάτων και των
παραπόνων. Όπως δηλώνει η Συνήγορος του Πολίτη κ. Καλλιόπη Σπανού μιλώντας
στον «Τ.Θ.» πολύ συχνές είναι περιπτώσεις στις οποίες οι πολίτες εκφράζουν
απελπισμένα ένα αίτημα βοήθειας στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, όπως
για παράδειγμα η ανεργία. Σύμφωνα με την ίδια, η άλλη όψη της κρίσης είναι
ότι οι δημόσιες υπηρεσίες, συχνά, δεν μπορούν να ανταποκριθούν τα αιτήματα
λόγω έλλειψης προσωπικού ή οικονομικών πόρων.
Σύμφωνα πάντως με την κ. Σπανού, το ποσοστό επίλυσης των ατομικών
υποθέσεων είναι πάνω από 70%, ενώ ο Συνήγορος, με τα περιορισμένα μέσα που
έχει, κάνει προσπάθεια να έχει παρουσία και σε πόλεις της περιφέρειας για
ενημέρωση υπηρεσιών και πολιτών γιατί όπως σημειώνει η κ. Σπανού «η
βελτίωση της λειτουργίας της διοίκησης, που πρέπει να γίνει ταχύτερη,
συστηματική και αποτελεσματική, είναι η απάντηση στην κρίση».
Όπως αναφέρετε στο εισαγωγικό σας σημείωμα στον δικτυακό τόπο της
ανεξάρτητης Αρχής, η οικονομική κρίση έχει δραματικές συνέπειες στη ζωή
των πολιτών και τη λειτουργία του κράτους και των υπηρεσιών του. Ποια νέα
δεδομένα δημιούργησε στον τρόπο λειτουργίας του Συνηγόρου του Πολίτη η
κρίση και με ποιον τρόπο αντιμετωπίζει η Αρχή τις νέες προκλήσεις που
έχουν δημιουργηθεί;
Τα νέα δεδομένα είναι η απελπισία και η αίσθηση διοικητικής αδράνειας. Η
κρίση έχει αλλάξει τόσο τη σύνθεση όσο και την ένταση των προβλημάτων και
παραπόνων. Πολύ συχνές είναι περιπτώσεις στις οποίες οι πολίτες εκφράζουν
απελπισμένα ένα αίτημα βοήθειας στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, όπως η
ανεργία και τα προβλήματα που συνεπάγεται, η αδυναμία πληρωμής λογαριασμών
(ηλεκτρικού, φόρων, δανείων κλπ.). Η άλλη όψη της κρίσης είναι ότι συχνά
οι δημόσιες υπηρεσίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αιτήματα λόγω
ελλείψεων σε προσωπικό ή σε οικονομικούς πόρους. Τέτοια παραδείγματα
έχουμε όταν το δημόσιο οφείλει χρήματα στους πολίτες για διάφορους λόγους,
όταν καθυστερεί η επανεξέταση αιτημάτων για διόρθωση λογαριασμών ή άλλων
οφειλών, οι καθυστερήσεις στην απονομή συντάξεων, στις διαδικασίες
πιστοποίησης για τις παροχές αναπηρίας, στην απόδοση ιατρικών δαπανών
στους πολίτες, τα ζητήματα μεταφοράς των μαθητών στα σχολεία και της
εγγραφής των παιδιών σε παιδικούς σταθμούς κλπ. Φυσικά παραμένουν, αν και
επιτείνονται, και ζητήματα που δεν συνδέονται άμεσα με την κρίση, στα
θέματα πολεοδομίας και προστασίας του περιβάλλοντος. Όμως, όταν οι πόροι
περιορίζονται, οι κανόνες αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία γιατί μόνο
έτσι εξασφαλίζεται η ίση και δίκαια μεταχείριση όλων και καθενός.
Με ποιον τρόπο μπορεί ο Συνήγορος του Πολίτη να βρεθεί στο πλευρό του
πολίτη σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε;
Η συγκυρία είναι εξαιρετικά δύσκολη και για τον Συνήγορο του Πολίτη, όπως
για όλη τη χώρα. Είμαστε όμως προσηλωμένοι στη στήριξη της ελληνικής
κοινωνίας με βάση τον διαμεσολαβητικό ρόλο ενός τέτοιου θεσμού.
Προσπαθούμε να βοηθήσουμε τους πολίτες να αντιμετωπίσουν τα όλο και
μεγαλύτερα ελλείμματα λειτουργίας της διοίκησης, όπως στα παραδείγματα που
προανέφερα. Παράλληλα είμαστε στο πλευρό της δημόσιας διοίκησης, ασκώντας
πίεση, που μπορεί να μην είναι πάντα εμφανής, για να επιλυθούν τα βαθύτερα
προβλήματα δυσλειτουργίας, κάτι που όμως μεσοπρόθεσμα αποδίδει καρπούς.
Πιστεύω ακράδαντα ότι η βελτίωση της λειτουργίας της διοίκησης, που πρέπει
να γίνει ταχύτερη, συστηματική και αποτελεσματική, είναι η απάντηση στην
κρίση. Και αυτό διότι η διοίκηση οφείλει να στηρίξει την κοινωνία και την
οικονομία ώστε να βγούμε κάποια στιγμή –το συντομότερο, ελπίζω- από αυτήν
τη δύσκολη συγκυρία. Και ίσως βγούμε και σοφότεροι, διορθώνοντας τα πολλά
λάθη του παρελθόντος.
Το 2011, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Αρχής, τα κυρίαρχα προβλήματα
για τα οποία προσέφυγαν οι πολίτες στον Συνήγορο ήταν η κοινωνική
ασφάλιση, η φορολογία, θέματα διοικητικής διαδικασίας και ζητήματα που
αφορούν παροχές κοινής ωφέλειας. Από τα μέχρι τώρα στοιχεία που έχετε για
τις αναφορές πολιτών που έχουν γίνει εντός του 2012 ποια πρώτα
συμπεράσματα προκύπτουν;
Τα προβλήματα κατά το τρέχον έτος ανήκουν στις ίδιες κατηγορίες. Μπορεί οι
αφορμές να αλλάζουν με τις συχνές μεταβολές της νομοθεσίας, αλλά ως
ευρύτερες κατηγορίες είναι οι ίδιες με το 2011, δηλαδή ακριβώς αυτές που
αντανακλούν τις επιπτώσεις της κρίσης και του τρόπου διαχείρισής της. Η
διαρκής και ποικιλότροπη οικονομική επιβάρυνση των χαμηλών και μεσαίων
εισοδημάτων, η υποβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών και γενικότερα η
αδυναμία του κράτους να στηρίξει σήμερα τις κοινωνικές ομάδες που
πλήττονται ιδιαίτερα, οι διαρκείς ανακατατάξεις στη διοίκηση, οι
αλλεπάλληλες μεταβολές της νομοθεσίας δημιουργούν ένα πλαίσιο ανασφάλειας
και αβεβαιότητας στην κοινωνία αλλά και παράγουν σειρά περιπλοκών σε
ατομικές περιπτώσεις. Κι ας μην ξεχνάμε ότι πίσω από τους αριθμούς
υπάρχουν άνθρωποι. Η αυξημένη σχολική διαρροή μπορεί να κρύβει λ.χ. την
ανησυχητική αύξηση της παράνομης παιδικής εργασίας και γενικότερα τις
δυσκολίες των οικογενειών να στηρίζουν τα παιδιά σ’ αυτή τη κρίσιμη φάση
της ζωής τους.
Θεωρείτε ότι οι πολίτες γνωρίζουν, στο βαθμό που θα έπρεπε, το έργο της
Αρχής αλλά και τον τρόπο λειτουργίας της;
Η αύξηση των αναφορών που παρατηρείται αυτή τη χρονιά, δείχνει ότι οι
πολίτες επιζητούν τη συνδρομή μας. Ο κανόνας βέβαια λέει ότι ενδιαφέρεται
κανείς για κάτι όταν το χρειαστεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι αναφορές
για σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, που έχουν αυξηθεί γιατί οι
εργαζόμενες αποτελούν τον πιο αδύναμο κρίκο στην παρούσα συγκυρία. Θεωρώ
προτεραιότητα την εξωστρέφεια, ώστε να υπάρχει διαρκής υπενθύμιση της
δυνατότητας των πολιτών να ζητήσουν τη συνδρομή του θεσμού. Από την πλευρά
μου, γίνεται προσπάθεια να έχουμε παρουσία και σε πόλεις της περιφέρειας
για ενημέρωση υπηρεσιών και πολιτών, με τα περιορισμένα μέσα που
διαθέτουμε αυτή την εποχή. Οι τρόποι επικοινωνίας είναι άλλωστε απλοί.
Αρκεί ο ενδιαφερόμενος να γράψει με σαφήνεια το πρόβλημα και τις ενέργειες
που έχει κάνει γι’ αυτό. Στη συνέχεια, θα επικοινωνήσει μαζί του στέλεχος
της υπηρεσίας αν χρειαστούν διευκρινίσεις.
Πόσο ικανοποιημένοι είστε από την ανταπόκριση της Πολιτείας στις
παρεμβάσεις της Αρχής και σε τι ποσοστό επιλύονται, κατά μέσο, όρο τα
προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πολίτης μετά την παρέμβαση του Συνηγόρου;
Το ποσοστό επίλυσης των ατομικών υποθέσεων είναι πάνω από 70%. Το
αποτέλεσμα εξαρτάται βέβαια από το πρόβλημα, δεν είναι όλα του ίδιου τύπου
και βαθμού δυσκολίας. Μικρότερο ποσοστό αποδοχής ή, μάλλον, μεγαλύτερη
καθυστέρηση, αν και σπάνια ρητή άρνηση, εμφανίζεται σε προτάσεις που
αφορούν βαθύτερα και πιο πολύπλοκα προβλήματα οργάνωσης και λειτουργίας
της διοίκησης, και βέβαια όταν το πρόβλημα είναι η έλλειψη πόρων. Σε άλλες
περιπτώσεις, μπορεί να πρόκειται για επιλογές που ανάγονται στην ευθύνη
της πολιτικής ηγεσίας. Σημαντική είναι λ.χ. η ανταπόκριση του Υπουργείου
Οικονομικών στην πρότασή μας να δίνεται έναντι μία προσωρινή σύνταξη για
να αντιμετωπισθούν οι μεγάλες καθυστερήσεις, σε όσους υποβάλλουν αίτηση
συνταξιοδότησης. Από τη φύση του πάντως, ο Συνήγορος του Πολίτη δεν πρέπει
να επαναπαύεται, αλλά να επιμένει μέχρι να βρεθούν οι προϋποθέσεις για ένα
κράτος πραγματικά στην υπηρεσία των πολιτών.
Το who is who της Καλλιόπης Σπανού
Η Καλλιόπη Σπανού εκλέχθηκε Συνήγορος του Πολίτη από τη διάσκεψη των
Προέδρων της Βουλής, τον Μάιο του 2011. Στις 13 Ιουλίου ορκίστηκε και
ανέλαβε τα καθήκοντά της.
Σπούδασε στη Γαλλία Πολιτική Επιστήμη (Doctοrat d΄Etat, Πανεπιστήμιο
Πικαρδίας) με ειδίκευση στη δημόσια διοίκηση και είναι καθηγήτρια στο
Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Έχει εργαστεί ως σύμβουλος στον ΟΟΣΑ, ως σύμβουλος σπουδών στο Εθνικό
Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και δίδαξε για πολλά χρόνια στην Εθνική Σχολή
Δημόσιας Διοίκησης. Έχει διδάξει επίσης, στα πανεπιστήμια της Amiens, του
Παρισιού ΙΙ -Université de Paris II και των Βερσαλλιών-Université de
Versailles/ Saint Quentin en Yvelines. Έχει δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα στην
ελληνική, γαλλική και αγγλική γλώσσα καθώς και βιβλία.
Πώς μπορεί να σας βοηθήσει και πώς γίνεται η αναφορά
Ο Συνήγορος του Πολίτη ερευνά ατομικές διοικητικές πράξεις ή παραλείψεις ή
υλικές ενέργειες οργάνων των δημόσιων υπηρεσιών που παραβιάζουν δικαιώματα
ή προσβάλλουν νόμιμα συμφέροντα φυσικών ή νομικών προσώπων. Ερευνά επίσης
ενέργειες ή παραλείψεις της δημόσιας διοίκησης και ιδιωτών που παραβιάζουν
τα δικαιώματα του παιδιού.
Κάθε πολίτης, προτού καταφύγει στον Συνήγορο, θα πρέπει να έχει έλθει σε
επαφή με τη δημόσια υπηρεσία με την οποία σχετίζεται η υπόθεσή του. Μόνον
εφόσον η επαφή αυτή με τη δημόσια υπηρεσία δεν έχει οδηγήσει σε επίλυση
του προβλήματος μπορεί να καταθέσει αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη.
Ο Συνήγορος του Πολίτη είναι αρμόδιος για υποθέσεις που αναφέρονται στις
υπηρεσίες:
- Υπηρεσίες του Δημοσίου, όπως Υπουργεία, Εφορίες, Τελωνεία, Πολεοδομίες,
Αστυνομικά Τμήματα, Φυλακές, Σχολεία, Πρεσβείες της Ελλάδας, κ.λπ.
- Ο.Τ.Α. (Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης) δηλ. Δήμοι και Περιφέρειες,
καθώς και τα νομικά πρόσωπα και οι επιχειρήσεις αυτών
- Ν.Π.Δ.Δ. (Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου), όπως Ασφαλιστικά Ταμεία,
Νοσοκομεία, Πανεπιστήμια, ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, κ.λπ.
- Κρατικά Ν.Π.Ι.Δ. (Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου), όπως Ο.ΚΑ.ΝΑ.,
Ε.ΚΕ.ΠΙΣ., ΕΛ.Ο.Τ., Ι.Γ.Μ.Ε., Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, κ.λπ.
- Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας (ΔΕΚΟ), όπως
Ε.ΥΔ.Α.Π., ΔΕΗ, ΕΛΤΑ, ΕΥΑΘ, κ.λπ.)
Για την προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού ο Συνήγορος του Πολίτη είναι
αρμόδιος και για θέματα που ανάγονται σε ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα,
που προσβάλλουν τα δικαιώματα του παιδιού.
Η αναφορά πρέπει:
- να είναι έγγραφη, όχι όμως απαραίτητα στην ελληνική γλώσσα.
- να είναι επώνυμη και υπογεγραμμένη.
- να προέρχεται από τον άμεσα ενδιαφερόμενο* ή νόμιμο πληρεξούσιο αυτού.
- να απευθύνεται ρητά στον Συνήγορο του Πολίτη, ζητώντας την παρέμβασή του
(όχι απλή κοινοποίηση).
- να περιέχει στοιχεία επικοινωνίας, δηλαδή ταχυδρομική διεύθυνση και
αριθμό τηλεφώνου.
Τρόποι επικοινωνίας
Μπορείτε να επικοινωνείτε με το γραφείο του Συνηγόρου του Πολίτη στο (+30)
210
728 96 00 τις εξής μέρες και ώρες: Δευτέρα 08.30πμ-2μμ, Τρίτη
08.30πμ-2μμ, Τετάρτη 08.30πμ-4.30μμ, Πέμπτη 08.30πμ-2μμ, Παρασκευή
08.30πμ-2μμ.
Φαξ: (+30) 210 729 21 29. Μπορείτε επίσης να στείλετε email. Η διεύθυνση
της Αρχής είναι: Χατζηγιάννη Μέξη 5, Τ.Κ. 115 28 Αθήνα.
Ηχογραφημένες πληροφορίες με χρέωση μία αστική μονάδα: 801 11 25 000.
Ο δικτυακός τόπος του Συνηγόρου του Πολίτη είναι: http://www.synigoros.gr,
ενώ η Αρχή έχει επίσης παρουσία και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
(Facebook, Twitter).
Πηγή: Εφημερίδα «τύπος Θεσσαλονίκης»
