ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ ΔΙΚΑΣΤΩΝ: ΚΑΙ ΟΙ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ

Του Βαγγέλη Αυγουλά

Μεγάλη συζήτηση τους τελευταίους μήνες ( τα τελευταία χρόνια θα έπρεπε να πω) για την υποβολή δήλωσης Πόθεν Έσχες των Δικαστών. Πολύ μεγάλη συζήτηση. Κυρίως γιατί στο σκληρό και «επιθετικό» περιβάλλον μας, σαφώς και μας ενδιαφέρει απόλυτα η ανεξαρτησία και η ισχυροποίηση της ακεραιότητας της Δικαιοσύνης που απειλείται από πάσης φύσεως παρακρατικά, τρομοκρατικά, υπόγεια «συστήματα». Αλλά όχι μόνο της Δικαιοσύνης.

Με προσφυγή τους  στα τέλη Δεκεμβρίου στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η Ένωση Δικαστικών Λειτουργών Συμβουλίου της Επικρατείας η Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του ελεγκτικού Συνεδρίου, η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος και η Ένωση Διοικητικών Δικαστών ζητούν να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και παράνομη η σχετική υπουργική απόφαση. Και ήταν η  πρώτη φορά που δικαστικές ενώσεις αμφισβητούσαν ευθέως τη νομιμότητα απόφασης που λαμβάνει η ηγεσία του υπουργείου της Δικαιοσύνης.

Στην προσφυγή προβάλλονται όχι μόνο νομικοί λόγοι για τους οποίους οι δικαστές είναι αντίθετοι στην υπουργική απόφαση. Όπως αναφέρουν παραβιάζει τις συνταγματικές διατάξεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, την συνταγματική αρχή της αναλογικότητας καθώς και το κατοχυρωμένο από το Σύνταγμα δικαίωμα στην οικονομική ελευθερία. Χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν πως «εφόσον καταγραφούν τα ζητούμενα περιουσιακά και προσωπικά δεδομένα στις επίμαχες δηλώσεις, αποκαλύπτουν με τον τρόπο αυτό τα φυλασσόμενα στο σπίτι τους κινητά περιουσιακά στοιχεία, με ότι συνέπεια έχει αυτό για τους ίδιους προσωπικά και τα μέλη των οικογενειών τους». Μάλιστα δεν παραλείπουν να τονίσουν πως «λόγω των capital controls που έχουν επιβληθεί οι πολίτες φυλάσσουν στα σπίτια τους χρήματα για κάποια έκτακτη ανάγκη».

Λίγες μέρες αργότερα ο πρόεδρος της Βουλής  Νίκος Βούτσης απάντησε στην Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, λέγοντας ότι, αν δεν θέλουν να δημοσιοποιούνται τα δικά τους «πόθεν έσχες», τότε να μην δημοσιοποιούνται ούτε των πολιτικών. Και ήταν πια φανερό ότι υπήρχε πλέον  «υπόγειος» πόλεμος μεταξύ του προέδρου της Βουλής και των εκπροσώπων των δικαστικών ενώσεων, μετά τις αλλεπάλληλες αναφορές του πρώτου για την ανάγκη δημοσιοποίησης και των «πόθεν έσχες» των εκπροσώπων της Δικαιοσύνης, εκτός των πολιτικών.

Ο κ. Βούτσης, σε συνέντευξη Τύπου  εξήγησε ότι αποτελούσε « ζήτημα ισηγορίας και ισονομίας η δημοσιοποίηση των «πόθεν έσχες» όλων των υπόχρεων ή, τουλάχιστον, «των ανώτερων, των εκδοτών εν προκειμένω ή κάποιων …μεγαλοδημοσιογράφων, ή αντίστοιχα βαθμών δικαστικών, ή αντίστοιχα βαθμών αστυνομικών, ή αντίστοιχα προέδρων επιτροπών προμηθειών, προέδρων που διαχειρίζονται πάρα πολλά χρήματα».

Η τότε πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, Μαργαρίτα Στενιώτη  είχε υποστηρίξει ότι «όσον αφορά στους δικαστικούς λειτουργούς, συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι, για τους οποίους μια τέτοια δημοσιοποίηση δεν ενδείκνυται  εν όψει των κινδύνων που ενέχει η πρόσβαση οιουδήποτε πέραν των αρμοδίων προς έλεγχο οργάνων στα στοιχεία αυτά, καθώς διατρέχουν τον κίνδυνο εγκλημάτων ή άλλων πράξεων εναντίων τους εκ μέρους διαδίκων ή προσώπων των οποίων υποθέσεις εκδίκασαν».

Και η συζήτηση συνεχίστηκε με δηλώσεις, αλλαγές, συζητήσεις για κάτι το οποίο ρυθμίζεται συνταγματικά και κάποιοι θα  ήθελαν να το αλλάξουν και μάλιστα κρυφίως, χωρίς δηλαδή όλοι οι άλλοι υπόχρεοι υποβολής να πάρουν χαμπάρι ποιοι και γιατί εξαιρούνται.

Προ ημερών, απορρίφθηκε από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας η προσφυγή των τεσσάρων δικαστικών ενώσεων που ζητούσαν να κηρυχθούν αντισυνταγματικές διατάξεις που επιβάλλουν να δηλώνονται στο πόθεν έσχες των υπόχρεων, πέρα των άλλων, θυρίδες, τιμαλφή, μετρητά και λοιπά.

Αλλά προσέξτε: Η απόρριψη της προσφυγής έγινε  χωρίς το δικαστήριο να εισέλθει στην ουσία του θέματος, καθώς κρίθηκε ότι οι προσβαλλόμενες διατάξεις δεν αφορούν τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς. ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΑΦΟΡΟΥΝ! Και τότε προς τι η προσφυγή; Ή μήπως δεν είναι έτσι τα πράγματα;

Και προσέξτε και κάτι άλλο , που ωστόσο είναι δύσκολο να καταλάβουν όλοι αφού είναι γραμμένο με καθαρά νομικίστικο τρόπο: Κατά την συζήτηση της υπόθεσης, η εισηγήτρια Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, επισήμανε ότι το ΣτΕ αυτεπάγγελτα θα εξέταζε εάν η επίμαχη υπουργική απόφαση  ( σ.σ. ΠΟΙΑ υπουργική απόφαση ακριβώς;) είναι σύμφωνη με «την συνταγματική αρχή της προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστικών  λειτουργών και την αρχή της οργανωτικής διάκρισης των λειτουργιών», κατά το σκέλος εκείνο που «ο έλεγχος των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων των δικαστικών και  εισαγγελικών λειτουργών» ανατίθεται με διάταξη νόμου «σε επιτροπή η οποία δεν ανατάσσεται στην δικαστική λειτουργία και στην οποία συμμετέχει μειοψηφικός αριθμός δικαστικών λειτουργών».

Πάντως το ότι  δικαστές και εισαγγελείς δεν υπάγονται στις διατάξεις για δήλωση στο πόθεν έσχες, μετρητών, τιμαλφών και θυρίδων, όπως σημειώνεται στην απόφαση της Ολομελείας του ΣτΕ, πέραν των άλλων διευκρινίστηκε και από το υπόμνημα που κατέθεσαν οι αρμόδιοι υπουργοί (Παπαγγελόπουλος και Τσακαλώτος). Στα υπομνήματα αυτά ξεκαθαρίζεται ότι δεν αφορούν οι εν λόγω ρυθμίσεις τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς σε ό,τι αφορά τις δηλώσεις τους για πόθεν έσχες.

Δεν μπαίνει το ΣτΕ στην ουσία; Δεν μπαίνει το Υπουργείο; Άρα τότε,  γιατί να μπει ο οποιοσδήποτε; Ας μας πουν όμως καθαρά και επίσημα τι ισχύει για να ξέρουμε. Αν για κάποιους ( λίγους) δεν ισχύουν οι υποχρεώσεις κάποιων (πολλών)  άλλων, ποιοι είναι οι ολίγοι; Δικαστές; Εισαγγελείς; Υπουργοί; Βουλευτές; Πρώην βουλευτές; «Μεγαλοδημοσιογράφοι» ( ό,τι κι αν σημαίνει αυτό); Εκδότες; Καναλάρχες; Στρατηγοί; Αστυνομικοί; Τραπεζίτες; Πρόεδροι Επιτροπών ( και ποιών επιτροπών);

Προσωπική μου άποψη: Καθαρός Ουρανός, Αστραπές Δεν Φοβάται. Αλλά και εξαιρέσεις μπορεί να επιτρέπονται. Μόνο που όλη η διαδικασία των θεσμικών αποφάσεων πρέπει να υπάρχει στο φως.