Με κεντρικό θέμα την «ελληνική επανάσταση ως ευρωπαϊκό
γεγονός» ο Πρωθυπουργός κ. Αλ. Τσίπρας μίλησε στην μεγάλη αίθουσα τελετών του
Πανεπιστημίου Αθηνών στην εκδήλωση της επετείου για την 25η Μαρτίου.
Παρόντες στην ίδια εκδήλωση ήταν μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλος, ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, οι υπουργοί
Παιδείας κ. Αρ.Μπαλτάς, Δικαιοσύνης κ. Ν. Παρασκευόπουλος, Προστασίας του
Πολίτη κ. Γ. Πανούσης, ο πρώην πρωθυπουργός κ. Γ. Πικραμένος, ο Αναπλ. Υπουργός
Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Δ. Στρατούλης, ο Βαγγέλης Αυγουλάς εκπρόσωπος του
Υπουργού Υγείας κ. Παναγιώτη Κουρουμπλή, πλήθος πανεπιστημιακών και
ανθρώπων των γραμμάτων.
«Το ελληνικό ζήτημα σήμερα είναι ζήτημα της Ευρώπης»
είπε ο πρωθυπουργός και συνέχισε με τις φράσεις: «Τα προβλήματα που βιώνουμε
σήμερα είναι ταυτόχρονα ελληνικά και ευρωπαϊκά. Και οι μάχες που δίνει σήμερα η
ελληνική κυβέρνηση για δημοκρατία, κοινωνικό κράτος, κοινωνική δικαιοσύνη και
την ανάσχεση της καταστροφικής λιτότητας των τελευταίων ετών, είναι ταυτόχρονα
και μάχες ευρωπαϊκές που αφορούν όλους τους λαούς της Ευρώπης»
Ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε φράση του ιστορικού κ. Αντ. Λιάκου
ότι τώρα είναι η ελληνική ώρα της Ευρώπης αι η ευρωπαϊκή ώρα της Ελλάδας και
πρόσθεσε ότι η ιστορικότητα της σημερινής ημέρας πρέπει να μας βοηθήσει α
προσεγγίσουμε τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά ας με καθαρό μυαλό,
αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση.
«Όταν οι λαοί παίρνουν στα χέρια τους την υπόθεση του
μέλλοντος τους ακόμη και απέναντι σε ισχυρούς αντιπάλους, αν έχουν το δίκιο με
το μέρος τους, πρέπει να έχουν την αυτοπεποίθηση ότι θα κερδίσουν» είπε ο κ.
Τσίπρας.
Αναφερόμενος στην επανάσταση του 1821 και στην ευρωπαϊκή
διάσταση του, ο πρωθυπουργός κατέληξε στα συμπεράσματα ότι:
- Η Ελλάδα αποτελεί κομμάτι της
Ευρώπης
-Η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονταν
πάντα σε αλληλεπίδραση. Η χώρα μας δε, βρέθηκε να αναλαμβάνει και πρωτοπόρους
ρόλους σε ιστορικές περιόδους όπως στην επανάσταση του 1821
-Η Ελλάδα έχει επηρεαστεί
καθοριστικά από αυτή τα σχέση.
-Η Ευρώπη και κατ αναλογία η
Ελλάδα ποτέ δεν ήταν κάτι ενιαίο. Υπάρχει η Ευρώπη της
Δημοκρατίας, της
ελευθερίας των ιδεών, της αλληλεγγύης και της κοινωνικής προσφοράς, αλλά και η
Ευρώπη του νέου φιλελευθερισμού και καταναγκασμού των αγορών είπε
χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός. Διαλέγουμε της παράδοση στην οποία θέλουμε να
είμαστε συνεπείς. Και εμείς θέλουμε να είμαστε κληρονόμοι των ωραίων και αγνών
αγώνων για αλληλεγγύη, ισότητα, κοινωνική προσφορά, δημοκρατία, ανέφερε ο
πρωθυπουργός.
Αναφερόμενος στην επανάσταση του 1821, ο κ. Τσίπρας μίλησε
για ένα πρώτο ευρωπαϊκό κίνημα αλληλεγγύης ανάμεσα στα ευρωπαϊκά έθνη που
μάχονταν για τη ανεξαρτησία και την ελευθερία τους απέναντι στην ηγεμονικότητα
των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Και τόνισε ότι από τις μεγάλες αυτές δυνάμεις
αντιμετωπίστηκε ως μια απρόβλεπτα επικίνδυνη ανατροπή.
Επίσης αναφέρθηκε στην γεωπολιτική σημασία της περιοχής που
από την περίοδο εκείνη είχε γίνει αντιληπτή.
«Η επανάσταση του 1821 ήταν ένα γνήσιο τέκνο του
Διαφωτισμού» είπε ο κ. Τσιπρας.
H συμβολή της παιδείας στην επανάσταση του 1821 ήταν το
θέμα της ομιλίας του πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Θάνου Δημόπουλου που
προσφώνησε τον πρωθυπουργό.
«Αναμφίβολα η 25η Μαρτίου 1821 δεν ήταν μόνο μια ηρωική
στιγμή. Ήταν, σε μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα ενός άλλου, σημαντικού αγώνα που
προηγήθηκε για αιώνες, και στηρίχθηκε πάνω από όλα στην Παιδεία. Γιατί ήταν
μέγας αγώνας για το υπόδουλο Έθνος να διατηρήσει τη Γλώσσα, τις παραδόσεις του,
την Εθνική του συνείδηση, τη Θρησκεία του» δήλωσε ο κ. Δημόπουλος και
αναφέρθηκε στους μεγάλους Δασκάλους του Γένους και τους εκπροσώπους του
Νεοελληνικού Διαφωτισμού, στον Αδαμάντιο Κοραή, τον Νεόφυτο Δούκα και τον
Ανθιμο Γαζή.
«Για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το
αρχαιότερο και μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της χώρας μας, έχει ιδιαίτερη σημασία η
σημερινή επέτειος, καθώς η Παιδεία αποτέλεσε και τότε, σε εκείνη τη δύσκολη
συγκυρία, ένα στέρεο υπόβαθρο για τη διατήρηση της εθνικής μας ταυτότητας» είπε
ακόμη ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Η διαχρονικότητα αυτού του
μηνύματος είναι περισσότερο από πρόδηλη και στις μέρες μας: στους δύσκολους
καιρούς που διάγουμε, μετά από πολυετή οικονομική κρίση, η παιδεία και οι
φορείς της, όπως το δημόσιο πανεπιστήμιο, μπορούν και πρέπει, μέσα από τη
γνώση, την εκπαίδευση και την έρευνα, με εξωστρέφεια, καθώς και με το κοινωνικό
έργο τους, να προσφέρουν τα κατάλληλα ερείσματα στο έθνος» πρόσθεσε.
Τα οικονομικά της Επανάστασης του 1821
Τον μεγάλο πανηγυρικό λόγο της εκδήλωσης εκφώνησε ο
αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής κ. Ναπολέων Μαραβέγιας, ο
οποίος επέλεξε το επίκαιρο θέμα των οικονομικών της επανάστασης του 1821 και
της δυσκολίας που υπήρχε την περίοδο εκείνη για την συλλογή δημόσιων εσόδων,
αφού κάτι τέτοιο προϋπέθετε μια έστω και στοιχειώδη κρατική υπόσταση.
Όπως είπε ο κ. Μαραβέγιας, το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα στο
θέμα της χρηματοδότησης του απελευθερωτικού αγώνα ήταν ότι οι δυνατότητες
εξεύρεσης εγχώριων οικονομικών πόρων ήταν εξαιρετικά περιορισμένες αφού εκείνη
την περίοδο η ελληνική οικονομία ήταν βασισμένη στη γεωργία και τη μικρή
βιοτεχνία.
Ο αντιπρύτανης του Ιδρύματος θύμισε στην ομιλία του ότι το
1822 ψηφίστηκαν δύο εσωτερικά ομολογιακά δάνεια, ύψους 5 εκατομμυρίων και 2
εκατομμυρίων γροσίων. Καθώς, όμως, συγκεντρώθηκαν ελάχιστα ποσά, η κυβέρνηση τα
μετέτρεψε σε αναγκαστικά, ενώ στη συνέχεια εκποιήθηκαν όλα τα χρυσά και αργυρά
σκεύη των εκκλησιών και των μοναστηριών. Ακολούθως, ψηφίστηκε η φορολογία επί
της αγροτικής παραγωγής που αποτέλεσε τη σημαντικότερη πηγή εσόδων επί πολλά
χρόνια. Παρά τη λήψη αυτών των μέτρων, όμως, το Δημόσιο Ταμείο παρέμενε άδειο,
ενώ δεν απέδωσαν ούτε η διοργάνωση εράνου αλλά ούτε και η επιβολή δασμών στις
εισαγωγές και τις εξαγωγές προϊόντων. Παράλληλα, ιδιαίτερα επιβαρυντικός
στην προσπάθεια ήταν ο ρόλος της χαώδους διοικητικής οργάνωσης, των εμφύλιων
συγκρούσεων και της αντίδρασης των ισχυρών τοπικών παραγόντων.
Σε αυτό το πλαίσιο, σημαντική πηγή εξεύρεσης πόρων ήταν η
ελληνική διασπορά στη Δυτική Ευρώπη, τις Παραδουνάβιες περιοχές, αλλά και την
Οθωμανική Αυτοκρατορία, ενώ ουσιαστική υπήρξε και η συνεισφορά των Φιλελλήνων
του Αγώνα. Ο κ. Μαραβέγιας, εξήγησε ακόμη ότι από την αρχή της Επανάστασης
μέχρι το 1826 οι εισφορές από την Ευρώπη για την Ελλάδα ανήλθαν σε 2.500.000
φράγκα. Σημαντικός ήταν και ο ρόλος των μοναστηριών, όπως και των καπεταναίων
των νήσων Υδρα, Σπέτσες και Ψαρά. Αντίθετα, τα λάφυρα δεν αξιοποιήθηκαν
ιδιαίτερα γι’ αυτόν τον σκοπό αφού έπεφταν συχνά στα χέρια των ελλήνων
οπλαρχηγών.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ανέφερε ο κ.Μαραβέγιας,
ξεκίνησε η προσπάθεια αναζήτησης δανείων από το εξωτερικό. Το αποτέλεσμα ήταν η
σύναψη δύο δανείων με επιτόκιο 5%: το ένα το Φεβρουάριο 1824, ονομαστικής
αξίας 800.000 λιρών, και το άλλο το Φεβρουάριο 1825, ονομαστικής αξίας
2.000.000 λιρών. Ωστόσο, συνολικά και από τα δύο δάνεια έφθασαν στην
Ελλάδα 540.000 λίρες, ενώ 1.032.000 λίρες έμειναν στην Αγγλία.
«Δυστυχώς, και τα χρήματα που έφθασαν τελικά στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν
κυρίως για να ενισχύσουν τις πολιτικές αντιπαλότητες μεταξύ των Ελλήνων, για
προσλήψεις υπαλλήλων και για πληρωμή διπλο-υπολογισμένων στρατιωτών» ανέφερε
χαρακτηριστικά ο κ.Μαραβέγιας.
Η αποπληρωμή των δανείων του 1824 και του 1825,
διευθετήθηκε οριστικά μετά από πολλά χρόνια. Το 1878 υπεγράφη σύμβαση με τους
δανειστές για οφειλή 1.200.000 λιρών, με επιτόκιο 5% και διάρκεια
αποπληρωμής 36 χρόνια δηλαδή μέχρι το 1914.