Τους γνωρίσαμε από τις επιτυχίες
τους στους Παραολυμπιακούς της Αθήνας το 2004. Όμως η σπουδαιότερη νίκη του
Μάκη (ασημένιο στη δισκοβολία) και του Αλέξανδρου (ασημένιο στην κολύμβηση) είναι
η εθελοντική συμμετοχή στο σύλλογο «Περπατώ».
«Ο σύλλογος ατόμων με κινητικά
προβλήματα και φίλων νομού Ροδόπης Περπατώ είναι μια ΜΚΟ που δημιουργήθηκε το
Σεπτέμβριο του 2002, από μια παρέα ανθρώπων με κινητική αναπηρία ή γονέων
παιδιών με αναπηρία, που ζουν ή κατάγονται από την Κομοτηνή και ένιωθαν πως
κάτι έπρεπε να γίνει ούτως ώστε να οργανωθεί και να πληροφορηθεί σωστά η
κοινωνία μας γύρω από τα θέματα της κινητικής αναπηρίας» εξηγεί ο Αλέξανδρος,
εμπνευστής της κίνησης.
Ο σύλλογος διοικείται από το
Δ.Σ., που αποτελείται από άτομα με κινητική αναπηρία ή τους γονείς τους. Από
την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του έχει προσλάβει κοινωνικό λειτουργό και ανάλογα
με τις δράσεις του και την εκάστοτε χρηματοδότηση που εξασφαλίζει –όχι από το
κράτος– προσπαθεί να στελεχωθεί με τους κατάλληλους επιστήμονες του κλάδου
(γυμναστές, εργοθεραπευτές, νοσηλευτές, οδηγό, οικονομολόγο κ.ά.), προκειμένου
να μη βασίζεται αποκλειστικά και μόνο σε εθελοντές. Τα τελευταία δύο χρόνια
δημιουργεί προγράμματα εκπαίδευσης αυτόνομης διαβίωσης, με την υποστήριξη του
ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Τι είναι, όμως, τα προγράμματα
αυτόνομης διαβίωσης; «Ο δήμαρχος Κομοτηνής παραχώρησε στο σύλλογο ένα οίκημα
που μπορεί να φιλοξενήσει 16 άτομα και με τους συνοδούς τους, αν χρειάζεται.
Εμείς το αποκαλούμε Κέντρο Αυτόνομης Διαβίωσης. Έρχονται άνθρωποι με ή χωρίς
εμπειρία στην αναπηρία και τους μαθαίνουμε μέσα σε 4-5 ημέρες όλα αυτά τα
κολπάκια που έχουμε ανακαλύψει εμείς που βρισκόμαστε ήδη είκοσι χρόνια σε
αμαξίδιο, ώστε η ζωή μας να είναι απλούστερη. Πρακτικές όπως πώς να μπαίνεις
γρηγορότερα στο μπάνιο, πώς να σηκωθείς αν πέσεις από το αμαξίδιο, πώς να
οδηγήσεις το αυτοκίνητό σου καλύτερα. Στην Ελλάδα δεν νομίζω πως υπάρχουν
“έξυπνα” κέντρα αποκατάστασης, όπου μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να μάθεις
χρήσιμα, καθημερινής ανάγκης πράγματα. Αυτό που προσπαθούμε με τον Αλέξανδρο
και τα άλλα παιδιά ως εκπαιδευτές είναι να μεταδώσουμε την πείρα μας» εξηγεί ο
Μάκης Καλαράς.
Γιατί όμως στην Κομοτηνή, μια
πόλη στη βόρεια Ελλάδα… «Ο Αλέξανδρος εξαιτίας της αθλητικής του
αναγνωρισιμότητας, αλλά και ως αντιδήμαρχος, έχει δημιουργήσει ράμπες και
ποδηλατόδρομους που κάνουν την πρόσβαση ακόμα ευκολότερη. Η Κομοτηνή κάνει τον
ανάπηρο αρτιμελή. Η πόλη είναι φιλική όχι μόνο για γυμνασμένα άτομα με αναπηρία
όπως εγώ, αλλά για όλους. Πας παντού, σε εστιατόρια, καφετέριες, για βόλτες.
Γνωρίζω ανθρώπους που έχουν μετακομίσει από την Αθήνα στην Κομοτηνή για αυτούς
τους λόγους» περιγράφει ο Μάκης. Ο Αλέξανδρος, γέννημα-θρέμμα Κομοτηναίος, έζησε
την εξέλιξη από τη γέννησή της: «Την προσπάθεια αυτή του συλλόγου, για
προσβασιμότητα, την αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή η κοινωνία της Κομοτηνής.
Και από την πλευρά της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και από όλους τους πολίτες,
επαγγελματίες και υπαλλήλους. Βέβαια, η Κομοτηνή είχε “φυσικό” προβάδισμα,
καθώς είναι μια πόλη μικρή και επίπεδη. Από εκεί και πέρα χρειαζόταν απλά να
τηρηθούν οι νόμοι…».
Δεν τηρήθηκαν απλά, αλλά
δημιουργήθηκε μια ζωηρή κυψέλη, με σκοπό άνθρωποι με αναπηρία να μάθουν σε
άλλους ανθρώπους με αναπηρία τα μυστικά μιας κοινωνικοποιημένης ζωής. «Η
μεγαλύτερη ανάγκη του Περπατώ είναι η σωστή προώθησή του στην Ελλάδα και το
εξωτερικό, για τις δράσεις που πραγματοποιεί, έτσι ώστε να μπορέσει να βοηθήσει
ακόμη περισσότερο κόσμο και να γίνουν περισσότεροι άνθρωποι με κινητική
αναπηρία αυτάρκεις» λέει ο Αλέξανδρος, ενώ ο Μάκης συμπληρώνει: «Έχει σημασία
ένας ανάπηρος να μαθαίνει από έναν άλλο ανάπηρο. Γιατί σε εμένα δεν μπορεί
κάποιος να πει “δεν μπορώ”. “Μπορείς γιατί μπορώ και εγώ” είναι η απάντηση. Με
ένα μη ανάπηρο δεν είναι ίδια η επικοινωνία. Πολλοί, βέβαια, μου λένε “εσύ
μπορείς να τα κάνεις γιατί έχεις δυνατά χέρια”. Και σε αυτό έχω απάντηση:
“Γυμνάσου κι εσύ”. Κι εγώ δεν γεννήθηκα με δυνατά χέρια. Πηγαίνω κάθε μέρα
γυμναστήριο και προσέχω τη διατροφή μου. Όλα αυτά προσπαθώ να τους τα μάθω.
Μακάρι να είχα και εγώ έναν τέτοιον άνθρωπο όταν χτύπησα. Θα είχα κερδίσει πολύ
χρόνο. Χρειάστηκα πολύ χρόνο για να γίνω αυτός που είμαι σήμερα, για να με
θεωρεί κάποιος μάγκα. Μάγκας έγινα με τα χρόνια».
Στα camps του Περπατώ, που
αριθμεί περίπου 300 μέλη με κινητική αναπηρία, τα προγράμματα δεν έχουν μόνο
τον προσανατολισμό της αποκατάστασης, αλλά της εξωστρεφούς δράσης. Οι
δραστηριότητες είναι πολύ εντυπωσιακές, ακόμα και για ανθρώπους χωρίς αναπηρία:
rafting, scuba diving, hand cycling (χειρήλατο ποδήλατο), τένις, κανό, κάιτ,
sky diving, 4Χ4 jipping.
Ακούγονται πολυέξοδα όλα αυτά,
όμως ο Αλέξανδρος εξηγεί πως «η διαμονή, η διατροφή, με νοσηλευτικό προσωπικό
και τις βασικές παροχές εκπαίδευσης αυτονομίας, κοστίζει 20 ευρώ την ημέρα και
από κει και πέρα υπάρχει επιπλέον κόστος ανάλογα με την εκάστοτε εξωτερική
δράση».
Όλα αυτά φαντάζουν ονειρικά, όμως
είναι πολλοί οι άνθρωποι με κινητική αναπηρία που πιστεύουν πως δεν έχουν θέση
σε μια φουσκωτή βάρκα στο ποτάμι. Ο Μάκης το επιβεβαιώνει: «Οι άνθρωποι έρχονται
διστακτικά στο camp. Είναι παιδιά που έχουν βγει ελάχιστα από το σπίτι τους
–ειδικά αυτά από την επαρχία–, που η ζωή τους έχει περιοριστεί μπροστά σε ένα
laptop. Έρχονται με επιφύλαξη, κάποιοι σχεδόν κλαίνε που αφήνουν τους γονείς
τους, αλλά καταλήγουν τελικά να κλαίνε που πρέπει να γυρίσουν πίσω».
Ο Μάκης επενδύει πολύ στις
εξωτερικές δραστηριότητες: «Οι δραστηριότητες είναι βασικές. Ο αθλητισμός
γεμίζει τη ζωή σου, βελτιώνει την ψυχολογία σου. Αν το μόνο που έχεις δοκιμάσει
είναι ο φρέντο, τι να κάνεις; Με τον αθλητισμό μαθαίνεις να αγαπάς το πονεμένο
σώμα σου και βλέπεις πως έχει δυνάμεις που δεν γνώριζες. Εμείς έχουμε τον
εξοπλισμό, καροτσάκια για μπάσκετ, τένις, ράγκμπι, ποδήλατο, ώστε να ανακαλύψει
ο καθένας το άθλημά του. Είναι πολύ σημαντικό που υπάρχει αυτός ο εξοπλισμός,
γιατί δεν είναι καθόλου φτηνός. Ένα τέτοιο καρότσι κοστίζει 5.000 ευρώ. Ε, δεν
μπαίνεις στον κόπο να δώσεις τόσα λεφτά, αν δεν είσαι σίγουρος πως το άθλημα
σου αρέσει, σου ταιριάζει. Προσφέρουμε δωρεάν εμπειρία και εκμάθηση. Ή τους
μαθαίνουμε με τα δικά μας αυτοκίνητα πώς να οδηγούν πριν αγοράσουν αυτοκίνητο.
Φαντάσου πως σχολή οδηγών για αναπήρους δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Προσπαθούμε να
δώσουμε εύκολες λύσεις σε ό,τι αφορά τη ζωή και τη δραστηριότητα ενός
ανάπηρου».
Το επόμενο project του Συλλόγου
Περπατώ αφορά σε sky diving στη Βουλγαρία. «Έχουμε γίνει παρέα πλέον και δεν
χρειαζόμαστε το camp για να βρεθούμε. Χαίρομαι γιατί ήταν παιδιά που δεν
μπορούσαν να μπουν καν στο αυτοκίνητό τους και τώρα πηδάνε από αεροπλάνα» λέει ο
Μάκης.
«Εγώ, που ταξίδεψα σε όλο τον
κόσμο και πέτυχα τόσα στον αθλητισμό και γενικά έχω μια ζωή που ελάχιστοι
αρτιμελείς έχουν, θεωρώ πως αυτό που κάνω στο Περπατώ είναι το πιο σημαντικό
μου κατόρθωμα» λέει ο Μάκης, πριν αναχωρήσει για την επόμενη αποστολή.