"ΜΑ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΞΥΠΝΟΙ ΑΠΟ ΕΜΑΣ"; Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

«Μα πώς γίνεται οι μεγάλοι να είναι λιγότερο έξυπνοι από εμάς»;

Αυτή την παιδική ερώτηση ενός μαθητή της Δ’ Δημοτικού, εξακολουθεί να αφήνει αναπάντητη η Ελληνική πραγματικότητα!

Αφορμή, η επίσκεψη του νεαρού δικηγόρου και συνεργάτη του Συνδέσμου Κοινωνικής Ευθύνης Παιδιών και Νέων (www.skep.gr) Βαγγέλη Αυγουλά, στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Καλλιθέας, το πρωί της Τετάρτης 1η Μαρτίου.

Τα παιδιά έμαθαν για τη χρήση του λευκού μπαστουνιού και του σκύλου οδηγού από άτομα με προβλήματα όρασης, αναφέρθηκαν σε πολλά στιγμιότυπα των παραολυμπιακών αγώνων που τους έκαναν τηλεοπτική εντύπωση το περασμένο Καλοκαίρι, ενώ ρώτησαν τον κ. Αυγουλά αυθόρμητα και ελεύθερα, ότι τους φαινόταν «περίεργο» και «διαφορετικό»!

Κάποια στιγμή στη συζήτηση, ο Επικεφαλής της Νεολαίας του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών, εξηγούσε σε περίπου 65 μαθητές της Δ’ και Ε’ Δημοτικού, ότι «τα ανάγλυφα γράμματα (γραφή Braille) των τυφλών, υπάρχουν στα κουτιά των φαρμάκων και γράφουν το όνομα και την ποσότητα του φαρμάκου. Δε γράφουν όμως ούτε την ημερομηνία λήξης, ούτε τις οδηγίες χρήσης, ούτε τις παρενέργειες, ούτε την τιμή των φαρμάκων και έτσι οι τυφλοί, δεν μπορούμε να πάρουμε όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε και δικαιούμαστε».

Και τότε ένας μαθητής έβαλε τα πράγματα στη θέση τους:   «μα πώς γίνεται οι μεγάλοι να είναι λιγότερο έξυπνοι από εμάς»; Ρώτησε!

Αλήθεια! Τι θα του απαντούσατε;

Δείτε τα αφιλόξενα πεζοδρόμια γύρω σας, τις δημόσιες υπηρεσίες χωρίς διερμηνείς της νοηματικής γλώσσας, τα νοσοκομεία χωρίς προσβάσιμα δωμάτια και τουαλέτες για τους κινητικά αναπήρους, τους τιμοκαταλόγους κάθε είδους γραμμένους μόνο για βλέποντες, τα σχολεία χωρίς ειδικό εξοπλισμό και χωρίς μόνιμους δασκάλους ειδικής εκπαίδευσης για τους μαθητές με αναπηρίες ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, τα μουσεία μας και τους αρχαιολογικούς μας χώρους να διώχνουν τους τυφλούς τουρίστες επιβάλλοντας παντού το «Μην Αγγίζετε»…

«11 χρόνια τώρα, με δικά μου έξοδα και στερήσεις, επισκέπτομαι σχολεία σε όλη την Ελλάδα, όπως κάνουν και πολλοί ακόμα ενεργοί συμπολίτες μας με αναπηρία. Πολλές φορές, απέναντι σε αυτές τις βιωματικές συζητήσεις μας με μαθητές, ακόμα και οι αρμόδιες διευθύνσεις εκπαίδευσης στέκονται απέναντι μας, γραφειοκρατικά αγκυλωμένες.

Μα σε κάθε μαθητικό κοινωνικό προβληματισμό, σε κάθε παιδική ερώτηση θετικής κοινωνικής ανατροπής όπως η παραπάνω, οφείλω έναν όρκο και μια υπόσχεση: να μην το βάλω κάτω όσο υπάρχουν παιδιά με ανοιχτές καρδιές και ανοιχτές αγκαλιές στη Διαφορετικότητα!

Γιατί αυτά τα παιδιά, αυτοί οι ενεργοί πολίτες του Αύριο, είναι η τελευταία μας ελπίδα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Αυγουλάς.

Ε.Σ.Α.ΜΕΑ. ΠΡΟΣ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟ: ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΑΠΟ ΝΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Με επείγουσα επιστολή της στον υπουργό Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτο η ΕΣΑμεΑ ζητά να προστατευθούν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους από τα νέα οικονομικά μέτρα λόγω της νέας διαπραγμάτευσης με τους δανειστές της χώρας. Εκφράζει δε την αγωνία, την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα που βιώνουν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους που έχουν χτυπηθεί πιο σκληρά από κάθε άλλη κοινωνική ομάδα  από την οικονομική κρίση και επωμίζονται σχεδόν εξ' ολοκλήρου το πρόσθετο κόστος διαβίωσης που προκύπτει από την κάλυψη των αναγκών της αναπηρίας.

Η ΕΣΑμεΑ ζητά να μην υπάρξει καμία μείωση του αφορολογήτου ορίου για κανένα πολίτη. Ειδικότερα για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους ζητά τη διατήρηση των φοροαπαλλαγών που είναι σε ισχύ. Παράλληλα απευθύνει επείγοντα αιτήματα για τα αναπηρικά επιδόματα, την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, τον ΕΝΦΙΑ, τους δανειολήπτες με αναπηρία κλπ.

Η επιστολή με τα αιτήματα αναλυτικά

http://www.esaea.gr/our-actions/ypoik/3335-anoixti-epistoli-ston-ypoyrgo-oikonomikon-mesi-kai-apotelesmatiki-prostasia-ton-atomon-me-anapiria

ΜΟΝΟΝ Η "ΟΔΗΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ" ΜΠΟΡΕΙ ΠΛΕΟΝ ΝΑ ΜΑΣ ΣΩΣΕΙ

Του Βαγγέλη Αυγουλά.

Συγκλονισμένος  από το τραγικό δυστύχημα  στην Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας  αλλά και διάφορα  που γράφτηκαν   και ειπώθηκαν σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς,  εγώ, ένας άνθρωπος που ήταν βέβαιο από τη γέννησή του ότι δεν θα οδηγούσε αυτοκίνητο ΠΟΤΕ στη ζωή του αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα ήταν τακτικά  επιβάτης σε αυτοκίνητα που θα οδηγούσαν άλλοι,  προσπάθησα να καταλάβω λίγο καλύτερα όχι το τι ΕΓΙΝΕ –  ας μην κοροϊδευόμαστε, αυτό πιθανότατα δεν θα το μάθουμε ποτέ- αλλά το τι κάνουμε ως συγκροτημένη Πολιτεία ώστε να καταλάβουμε την ουσία του προβλήματος και να προσπαθήσουμε να τη διορθώσουμε.

Και αρχικά,  θέλω να μείνω στην άποψη που ΙΣΩΣ έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητή από αυτούς που παίρνουν αποφάσεις ότι χρειάζεται απαραιτήτως αλλαγή αντίληψης  για την οδηγική συμπεριφορά του μέσου Έλληνα, για την εκπαίδευσή του , για την εφαρμογή νόμων, κανόνων και διατάξεων αλλά και την εισαγωγή ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ  σε κάποια βαθμίδα της εκπαίδευσης  της Οδικής Ασφάλειας για Παιδιά.

Τα στοιχεία είναι χαρακτηριστικά ( 378 άτομα έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία το α' εξάμηνο του 2016) και η ουσία του προβλήματος καθρεφτίζεται πολύ καθαρά  στις εκτιμήσεις  του Διευθυντού Τροχαίας Αττικής Νίκου Σπανουδάκη.

«Πιστεύω, ότι όλα ξεκινούν από τον παράγοντα άνθρωπο και την αντίληψη που έχουμε για την οδική ασφάλεια. Από εκεί πηγάζουν όλες οι οδηγικές συμπεριφορές, καλές ή κακές» δήλωσε ο κ.  Σπανουδάκης , σημειώνοντας ότι η αλλαγή αντίληψης μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη μείωση των τροχαίων δεδομένου ότι τα  τροχαία δυστυχήματα και ατυχήματα αποτελούν ένα διαχρονικό πρόβλημα που ταλανίζει την Ελλάδα.  Ωραία τα λέει ο κ. Σπανουδάκης. Σωστές οι σκέψεις και οι διαπιστώσεις. Μόνο που δεν είναι σημερινές. Είναι διαπιστώσεις που έχουν γίνει από τα τέλη της δεκαετίας του ΄70 στην Ελλάδα, τότε που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ραγδαία η αγάπη του νεοέλληνα για την ταχύτητα και είχε επίσης αρχίσει να αναπτύσσεται  μέσα από τον Ειδικό Τύπο και τους κορυφαίους  δημοσιογράφους που ειδικεύτηκαν στον τομέα του αυτοκινήτου.

Δεν θέλω να κουράσω επαναλαμβάνοντας όσα αυτοί οι πρωτεργάτες της δημιουργίας οδηγικής συνείδησης στους νέους που αποκτούσαν αυτοκίνητο και «ρίχνονταν» στους δρόμους και … όποιον πάρει ο χάρος είχαν δημοσιεύσει και δημοσιοποιήσει.  Με επικεφαλής τον Πατριάρχη του αντικειμένου  «Οδηγός και Αυτοκίνητο» Κώστα Καβαθά και το περιοδικό του «4 Τροχοί»,  ΟΛΑ όσα λέμε και γράφουμε σήμερα, είχαν γραφτεί και ειπωθεί. Ουδείς άκουσε, ουδείς διάβασε, ουδείς κατάλαβε.

Βουλευτές πια του Ελληνικού Κοινοβουλίου και στενοί φίλοι, ο Άρης Σταθάκης  και ο Δημήτρης Κωνσταντάρας, έκαναν επανειλημμένες προσπάθειες να εξηγήσουν σ΄ όλους όσοι έγραφαν και ξανάγραφαν τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας ότι το Πρώτο Άρθρο του Κώδικα θα έπρεπε να υποχρεώνει τα Σχολεία να εισαγάγουν στο πρόγραμμά τους την Οδική Ασφάλεια. Και ότι χωρίς να έχουν παρακολουθήσει αυτό το μάθημα, ουδείς θα μπορούσε να δώσει εξετάσεις για να πάρει δίπλωμα οδήγησης. Και – τέλος- ότι για να διδαχθεί η Οδική Ασφάλεια στα Σχολεία, θα έπρεπε να κατασκευαστούν με ευθύνη του Κράτους  Πάρκα Οδικής Ασφάλειας όπου τα παιδιά, από μικρά , από την Τετάρτη ή την Πέμπτη Δημοτικού θα έπρεπε να προετοιμαστούν , μαθαίνοντας αυτά που θάπρεπε να ξέρουν για να παρακολουθήσουν αργότερα το Μάθημα της Οδικής Ασφάλειας.

Γι’ αυτό και θεωρώ υποχρέωσή μου, να παραμένω εδώ και τρία χρόνια στους πρωτεργάτες του θεματικού πάρκου κυκλοφοριακής αγωγής για παιδιά στο Ηράκλειο Κρήτης κάθε Σεπτέμβρη, από κοινού με το Παιδικό Ραδιόφωνο “Family FM» http://meallamatia.blogspot.com/2016/10/3.html

Ο Τάσος Μαρκουίζος ( Ιαβέρης) έκανε μερικές προσπάθειες. Και μερικοί ακόμα. Και εμείς εδώ στο blog τα έχουμε πει – γράψει, τόσες φορές: π.χ. http://meallamatia.blogspot.com/2016/02/blog-post_16.html

Αλλά αποτέλεσμα ουδέν. Γιατί παρά τις προσπάθειες, το επίσημο κράτος, το Υπουργείο Παιδείας, τα Δημόσια Σχολεία του κράτους δεν αγκάλιασαν ποτέ την ιδέα , την πρόταση.

Τι να ξαναλέμε τώρα κύριε  Σπανουδάκη μου; Ότι  « στο πρώτο εξάμηνο του 2016, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Τροχαίας, 378 άτομα έχασαν τη ζωή τους, 441 τραυματίστηκαν σοβαρά και 6.191 ελαφρά, σε όλη τη χώρα». Και ότι «Στην Αττική, μόνον τον Ιανουάριο του 2017, έχασαν τη ζωή τους 17 άτομα, 14 τραυματίστηκαν σοβαρά και 417 ελαφρά σε 364 τροχαία».

Μη μας μιλάτε πια για πρόσφατες τροποποιήσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Εφ όσον δεν υπάρχει το Άρθρο 1, τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει ριζικά τα πράγματα  ώστε ο Έλληνας οδηγός να αποκτήσει «Οδηγική Συνείδηση».

Ας το πούμε για να μην είμαστε άδικοι: Ο κ. Σπανουδάκης το λέει πως « ο τομέας στον οποίο  θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα, είναι η νοοτροπία και η υπευθυνότητα του κάθε συμμετέχοντα στην κυκλοφορία, οδηγού – πεζού – επιβάτη, ώστε μέσα από αυτές να σημειωθεί η μεγαλύτερη βελτίωση στον τομέα της πρόληψης. Εάν δεν υπάρχει ατομική ευθύνη και ευαισθητοποίηση, τότε δεν θα μπορούμε να προσδοκούμε θεαματικά αποτελέσματα στην αύξηση του επιπέδου της οδικής ασφάλειας στη χώρα μας».

Τι λένε οι Δήμαρχοι; Αφού η κυβέρνηση, τα κόμματα, οι πρωθυπουργοί δεν το καταλαβαίνουν, μήπως θα μπορούσε να το υλοποιήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση; Ξέρω ότι σε αρκετούς Δήμους έχουν υποβληθεί μελέτες και προτάσεις. Μήπως  ήρθε η ώρα; Κάποιος ρε παιδιά επιτέλους, για το καλό όλων μας…

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΗΡΙΑ: ΔΥΟ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΟΥ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΚΡΟΥΟΜΕΝΕΣ

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΗΡΙΑ:

Αποτελούν δύο έννοιες που στις συνειδήσεις της πλειοψηφίας της κοινής γνώμης είναι αντικρουόμενες. Δύο έννοιες που κατ’ επίφαση είναι αντίθετες, χωρίς κανένα σημείο συνάφειας. Γιατί η τέχνη για τους περισσότερους/περισσότερες αποτελεί μονοδιάστατα μια έκφραση του ωραίου, του ιδανικού. Κι όμως για πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες, με την προσπάθεια που καταβάλλεται τα τελευταία χρόνια από ανάπηρους/ες ακτιβιστές/ καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο να επικοινωνήσουν την πραγματική έννοια της αναπηρίας ως μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας, η αναπηρία αποτελεί μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης για δημιουργία, μια προσέγγιση όμως που δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή.

Για να δούμε μέσα από μια σύντομη διαδρομή πώς καταγράφουν την ζώσα κατάσταση της αναπηρίας οι Τέχνες. 

Οι τρόποι παρουσίασης αναπήρων στη λογοτεχνία, κατά κανόνα αντανακλούν την κοινωνική στάση της εποχής απέναντι τους και δεν την παράγουν πρωτογενώς. Το κλασικό στερεοτυπικό σχήμα με βάση το οποίο η αναπηρία καθορίζει τη συνολική ταυτότητα του ατόμου είναι υπαρκτό με όλες τις εκδοχές του, επί σειρά αιώνων. Σημαντικοί ερευνητές, όπως ο Aμερικανός Elliot, εκτιμούν ότι η λογοτεχνία υπήρξε διαχρονικά «προμαχώνας παραπληροφόρησης» αναφορικά με την αληθινή εικόνα του αναπήρου.

Ο Ζητιάνος του Ανδρέα Καρκαβίτσα, είναι ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς ανάπηρους ήρωες στην ελληνική λογοτεχνική πραγματικότητα. Σκιαγραφείται ως άνθρωπος που ο ίδιος προκαλεί την αναπηρία του και την εκμεταλλεύεται για λόγους βιοποριστικούς. Παράλληλα περιπαίζεται από τον περίγυρο. 

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, ο θεός της φωτιάς Ήφαιστος περιγράφεται να έχει «μαραμένα» κάτω άκρα και να αποτελεί αντικείμενο κοροϊδίας σε συμπόσιο των θεών στον Όλυμπο. 

Στο θέατρο σκιών Καραγκιόζης, που διαδόθηκε ευρέως στην Ελλάδα από τα τέλη του 19ου αιώνα, οι ανάπηροι περιπαίζονται με διαρκή και μόνιμο τρόπο.

Ο Σοφοκλής αξιολογεί την τυφλότητα του Οιδίποδα ως τιμωρία για τις πράξεις του αιτιολογικά: εξισώνει την ηθική με την φυσική τυφλότητα και εξηγεί πως από την πρώτη, αιτιολογικά, καταλήγουμε στη δεύτερη. Κατά συνέπεια, η αναπηρία αποτελεί τιμωρία, ώστε να αποκατασταθεί η Ύβρις.

Από την άλλη, ο Όμηρος αποδίδει στον άνθρωπο με προβλήματα όρασης ειδικές ικανότητες μαντικής (ενόρασης) και έχει στα έργα του έναν τυφλό που ασκεί μαντικό ρόλο. Γενικότερα, οι κύριοι μάντεις και ιέρειες της μαντικής είναι πρόσωπα με τυφλότητα στην αρχαία ελληνική μυθολογία και ποίηση. Τόσο η αιτιολογική προσέγγιση του Σοφοκλή, όσο και η χαρακτηριστική προσέγγιση του Ομήρου, διαθέτουν έντονο το μεταφυσικό στοιχείο. Μπορούμε από τα παραπάνω παραδείγματα να συμπεράνουμε, πόσο και στην ελληνική πραγματικότητα η αναπηρία στιγματίζει την ταυτότητα του προσώπου.

«Πόσο βαθιά είναι ριζωμένες οι σχετικές με την αναπηρία προκαταλήψεις και στερεότυπα;» Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι επιλογές βιβλίων στις σχολικές βιβλιοθήκες κατέδειξαν ότι η μεγάλη πλειονότητα των μυθιστορημάτων που δίνονταν στις μαθήτριες και στους μαθητές παρήγαγαν ψευδή, στερεοτυπική εικόνα για τον άνθρωπο με αναπηρία. Από την επιλογή των βιβλίων απουσίαζε πλήρως η πραγματική γνώση για την αναπηρία, ακόμα και σε περιπτώσεις σχολείων που φιλοξενούσαν σημαντικό αριθμό ανάπηρων μαθητών/μαθητριών. Τα κόμικς, που κατά τεκμήριο απευθύνονται στους νέους ανθρώπους, ξεκάθαρα ενισχύουν την μεταφυσική αντίληψη ότι τα εξωτερικά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου τον χαρακτηρίζουν και ως προσωπικότητα. 

Για να δούμε μερικά τρανταχτά παραδείγματα:

Στο έργο του Σαίξπηρ, «Ο βασιλιάς Ριχάρδος ο Γ΄» ο οποίος είχε κυφοσκωλίωση και χωλότητα εξαιτίας ανισοσκελίας, παρουσιάζεται ως πανούργος και τελικά δολοφόνος.

Στο έργο «Moby Dick» του Melville ο ήρωας καπετάνιος Ahab, με ακρωτηριασμό ενός μέλους, που καταδίωκε τον Moby Dick, περιγράφεται σαν ιδιαίτερα σκληρός αλλά και αρκετά «τρελός» καπετάνιος του πλοίου του. 

Στο έργο «Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλεϋ», ο Lawrence αναδεικνύει τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά της ηρωίδας του, μέσω του συζύγου της με παραπληγία. Δεν ήθελε να τον αγγίζει ούτε να αγγιχτεί απ’ αυτόν. Θεωρούσε ότι δεν έχει ψυχή.

Χαρακτήρας της Γαλλίας του 15ου αιώνα, ο κλασικός Κουασιμόδος, ήρωας του έργου «Η Παναγία των Παρισίων» του Β. Ουγκώ περιγράφεται ως καμπούρης, παραμορφωμένος, άσχημος, φτωχός, περιφρονημένος και θύμα των άλλων, αλλά σε αντίθεση με όλα αυτά, ιδιαίτερα καλός.

Ο Σώμερσετ Μωμ στο έργο του «Of human bondage», επινοεί την στρεβλοποδία του Φιλίππου ως σύμβολο της πικρής, συγχυσμένης και διαστρεβλωμένης φύσης του.

Η παρέκκλιση των ατόμων από τα κυρίαρχα κανονιστικά πρότυπα συνιστά, σύμφωνα με τον Goffman (ΣΤΙΓΜΑ) τη βασική αιτία για την κοινωνική τους περιθωριοποίηση και τη συρρίκνωση της ανθρώπινης ιδιότητάς τους. 

Η λογοτεχνία ανέκαθεν υπήρξε ισχυρός φορέας ιδεολογικών μηνυμάτων που άλλοτε έχουν ως στόχο την εδραίωση και άλλοτε την αναθεώρηση των κυρίαρχων κοινωνικών δομών και της κατηγοριοποίησης των ανθρώπων. 

Το στίγμα και οι προκαταλήψεις διαιωνίζονται από το σχολείο, το θέατρο, την λογοτεχνία, τον κινηματογράφο τα ΜΜΕ και αποτελούν τον ισχυρότερο φραγμό για τη συναντίληψη.

Διδασκόμαστε διαρκώς και υιοθετούμε την ιδέα ότι συγκεκριμένες ανθρώπινες ιδιότητες, όπως η αρτιμέλεια, η καλή εμφάνιση, η υψηλή νοημοσύνη, η καθαρή ομιλία, το «κανονικό σώμα» είναι πολύτιμες αρετές και προσδιορίζουν άτομα με υψηλή κοινωνική υπόσταση, ενώ άλλες στιγματίζονται, υποβιβάζονται, γελοιοποιούνται και προκαλούν το φόβο και την απαξίωση. Μαθαίνουμε ότι οι ανάπηροι είναι πολύ διαφορετικοί από τους υπόλοιπους και ότι οι διαφορές αυτές τους περιορίζουν και τους περιθωριοποιούν. Οι επιπτώσεις τέτοιων αντιλήψεων καταλήγουν σε διαχωρισμό και απομόνωση των ατόμων με αναπηρία που με τη σειρά τους ενδυναμώνουν τις αρνητικές στάσεις και εκφασίζουν την κοινωνία. 

Ο συσχετισμός “τεράτων” και αναπηρίας είναι κοινωνικό προϊόν το οποίο εκφράστηκε έντονα μέσα και από την τέχνη του κινηματογράφου. Η αναπαραγωγή του ρατσιστικού μύθου περί αναπηρικής δυστυχίας που “θέλει” τον ανάπηρο εξ ορισμού δυστυχισμένο εξαιτίας της αναπηρίας (Βιγκοτσκι), αναπαράγεται δια της τέχνης στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων που αναδεικνύονται χαρακτήρες με αναπηρία.

«Tα φρικιά», «Ο άνθρωπος της βροχής», «Φόρεστ Γκαμπ», «Το αριστερό μου πόδι» «Η όγδοη ημέρα», «Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού», «Άρωμα γυναίκας» «Το όνομά μου είναι Σαμ», «Ο σολίστας», «Στη φωλιά του κούκου», «Σπάιντερμαν», «Η Μαρία της σιωπής» και πολλές άλλες ταινίες fiction αναπαράγουν τα ψεύδη με τον πιο φρικτό τρόπο.

Η τέχνη όμως έχει τη δυνατότητα μέσα από την ενσωμάτωση του “διαφορετικού” ατόμου στο σύνολο, της άπειρης κοινωνικοποίησης του, της συμμετοχής του στα βιώματα, στις εμπειρίες και στις ιδέες ολόκληρου του ανθρωπίνου γένους. Η ανάδειξη της πραγματικής διάστασης της ζώσας κατάστασης της αναπηρίας και των ανθρώπων που τη βιώνουν είναι ή θα έπρεπε να είναι και το ουσιαστικό ζητούμενο για τον καλλιτέχνη». (Ερνεστ Φισερ).

Ως “υποκατάστατο” της ζωής η τέχνη, έχει τον τρόπο να φέρει τον άνθρωπο σε ισορροπία με το κοινωνικό περιβάλλον του όταν όμως εκφράζει και αποκωδικοποιεί την αλήθεια των πραγμάτων. Η τέχνη που ανοίγει δρόμο προς την αλήθεια αποτελεί το ζητούμενο. Από την άλλη, η τέχνη που αναπαράγει τον ετεροπροσδιορισμό και τα κοινωνικά ψεύδη για την αναπηρία και τους ανθρώπους της, μας δίνει την αφορμή για συζήτηση και δημιουργική αμφισβήτηση. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, μέχρι σήμερα έχουμε γνωρίσει την εκδοχή της τέχνης που μας ετεροπροσδιορίζει και μας αποκλείει.

Άρα είναι απαραίτητη η εξισορρόπηση του κενού / ελλείμματος, απαιτεί πλέον καλλιτέχνες που νιώθουν και είναι γνώστες της «άγνωστης χώρας» της αναπηρίας. Άνθρωποι της τέχνης που θα συλλάβουν, θα συγκρατήσουν θα μετατρέψουν το βίωμα σε μνήμη, την ανάμνηση σε έκφραση και την ύλη σε μορφή.

Η διαφορετικότητα, η συνείδηση του ανθρώπινου ελλείμματος ως αυτονόητου κωδικού αλήθειας – έρωτα – συνύπαρξης, είναι η βαθύτερη ουσία της ανθρώπινης σκέψης ανά τους αιώνες. Ο άνθρωπος δεν είναι τέλειος, ούτε η αξίωση και επιβολή της τελειότητας είναι ο επί της γης προορισμός του. Για να γίνει κατανοητή η βαθύτερη διασύνδεση της τέχνης με την ανθρώπινη “ατέλεια”, το έλλειμμα ή την αναπηρία, αρκεί να σκεφτούμε ότι τα αντίθετά τους έχουν εγγραφεί στην ανθρώπινη ιστορία ως τα αρχέτυπα του φασισμού.

Δεν νομιμοποιείται -κατά τη γνώμη μας- τέχνη που να παραπέμπει στην αναγκαιότητα της άπιαστης τελειότητας και εντέλει στην επιβολή της όποιας Αρείας φυλής όπως επεβαλε το ΠΔ 370. Η προσωπική και κοινωνική συνύπαρξη με το έλλειμμα είναι παρακαταθήκη τέχνης, αληθινής βαθιάς τέχνης. Ο ανάπηρος άνθρωπος έχει προνομιακή σχέση με όσα συνθέτουν την πρώτη ύλη της τέχνης, μιας και έχει προνομιακή σχέση με όσα συνθέτουν την κοινωνική πρώτη ύλη διεκδίκησης του δικαιώματος στη λυτρωτική διαφορετικότητα, στην αποδοχή της ανθρώπινης ποικιλομορφίας ως μέρος αυτής.

Η τέχνη οφείλει να κυοφορείται στις απελευθερωμένες από τα φασιστικά πρότυπα περιοχές του νου.

Αθήνα 21/02/2017

Κίνηση Καλλιτεχνών με Αναπηρία

Πηγή: https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1279703012077441&substory_index=0&id=145223815525372&__mref=message_bubble

ΕΝΑ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ "ΧΑΡΤΙΝΟ"

Του Δημήτρη Κωνσταντάρα

Συνάντησα τυχαία πριν από κάμποσες εβδομάδες την παλιά μου φίλη, την Αδριανή Ζουναλή, την «ψυχή» του ραδιοφωνικού σταθμού  Galaxy  που τη δεκαετία του ’90 θριάμβευε στο προσκήνιο της ελληνικής ιδιωτικής ραδιοφωνίας έχοντας επιλέξει να βασίζει το πρόγραμμά του στη μουσική και σχεδόν ΚΑΘΟΛΟΥ στο λόγο.

Σε μια περίοδο που τα ιδιωτικά ραδιόφωνα – μεταξύ τους ΚΑΙ αυτά στα οποία δούλευα κι εγώ-  «μιλούσαν» πολύ. Μερικές φορές … αφόρητα. Μια έντονη πολιτικά περίοδος μετά την πτώση του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου, η περίοδος εκείνη , ακολουθώντας το τόλμημα του Αθήνα 9.84 να «ανοίξει το στόμα» των δημοσιογράφων του και να τους αφήσει ελεύθερους να λένε τη γνώμη τους  και ξεπερνώντας το,  δημιούργησε νέα ήθη, νέους τρόπους, νέα «αστέρια» και προσέδωσε στα ραδιόφωνα μια νέα δυναμική.

Ο Galaxy τόλμησε το άνοιγμα στην  «σκέτη μουσική». Την κατάλληλη στιγμή της αφόρητης φλυαρίας. Και θριάμβευσε.

Σήμερα το πρωί , ακούγοντας ένα δημοφιλή σταθμό, θυμήθηκα την Αδριανή και τις ατέλειωτες συζητήσεις μας για το παρόν και το μέλλον του ραδιοφώνου. Και την σκέφτηκα με αγάπη ανάμικτη με θλίψη. Διότι σήμερα τα ραδιόφωνα έχουν μπερδέψει το ρόλο τους και δεν ξέρουν τον σκοπό τους. Παίζουν γνωστά τραγούδια, ελληνικές ή ξένες επιτυχίες και διακόπτουν τα τραγούδια για να δώσουν στους παρουσιαστές των εκπομπών τους χρόνο να ….διαφημίσουν τα εμπορικά συμφέροντα του σταθμού. Τους …σπόνσορες. Αυτές τις μεγάλες επιχειρήσεις που χρηματοδοτούν και το ραδιόφωνο αλλά μέχρι και τα Δελτία Ειδήσεων της Τηλεόρασης όπου οι ειδήσεις διακόπτονται για να μεταδοθούν διαφημίσεις!

Το θέμα βέβαια αυτό δεν είναι το θέμα του σχολιασμού μου. Αυτά τα έχουν «λύσει» πλέον μόνες τους οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που κατέχουν ραδιόφωνα και τηλεοράσεις ( για τα Δημόσια ΜΜΕ δεν κάνω λόγο γιατί απλώς δεν υπάρχουν) . Δημιουργώντας – ή αγοράζοντας- ένα ραδιόφωνο , το κάνουν για να  βγάλουν κανένα …φράγκο, όχι για να αναδείξουν καλούς σχολιαστές, καλές φωνές που ενημερώνουν, καλούς μουσικούς παραγωγούς που ψάχνουν, βρίσκουν και συνδέουν καλά τραγούδια ( από λίστα ηχογραφημένων τραγουδιών σε υπολογιστή μεταδίδουν τη μουσική τους) και διαφέρουν μεταξύ τους από την ποιότητα, την υπευθυνότητα, το επίπεδο  του εκπεμπόμενου προγράμματος αλλά κυρίως την εμπορική καθημερινότητα, σε μια νέα ελληνική γλώσσα που κάνει τους «κάπως» μορφωμένους να προετοιμάζουν την αυτοκτονία τους.

Αυτό που θυμήθηκα, το ευρηματικό σύνθημα του Galaxy 92  «Λίγα Λόγια, Πολλή Μουσική» μούφερε στο νου τους ήχους και τα νοήματα που εκπέμπονται  όχι από τους παρουσιαστές αλλά από τους επιφανείς καλεσμένους τους. Κυρίως πολιτικούς, τραγουδιστές  και ηθοποιούς που πλέον έχουν «χωθεί» παντού και «προσωπικότητες» που αναδεικνύονται μέσα από realityεκπομπές ή τηλεπαιχνίδια. Τα Λόγια δεν είναι Λίγα. Είναι Πάρα Πολλά. Και η Μουσική δεν είναι Πολλή. Είναι αυτή που γουστάρει ο σταθμός που ανεβάζει και κατεβάζει κατά το δοκούν αυτά που θέλει.

Πολλά λόγια, Λίγη ουσία, Πολλή ανοησία, Λίγη Σκέψη, Πολλή προχειρότητα, Λίγη –έως καθόλου- Ποιότητα. Εξαιρέσεις; Φυσικά και υπάρχουν. Έτσι όπως τις χρυσές δεκαετίες του ’80 και του ΄90 όταν ο κακός, ο χυδαίος, ο τεμπέλης, ο περίεργος,  ο ακραίος, ο κακόφωνος απομακρύνονταν, σήμερα αναζητούνται για να «κάνουν νούμερα» μέσα από την βαρβαρότητα.  Τα ραδιόφωνα και οι τηλεοράσεις δεν τρελάθηκαν. Επιχειρήσεις είναι, όχι «Η Κιβωτός του Κόσμου».  Και επιλέγουν το πρόγραμμα, την προσωπικότητα, το επίπεδο, την ποιότητα την οποία  ΕΜΕΙΣ, ο λαός, ο κόσμος επιβραβεύει.

Μη με ρωτήσετε «γιατί». Έχω απαντήσεις αλλά είναι πολύ σκληρές και θα θίξουν πολλούς και δεν το αντέχω πια. Κοιτάξτε, ακούστε, δείτε, διαβάστε. Εσείς ακούτε, εσείς βλέπετε, εσείς αγοράζετε, εσείς οδηγείτε τα έντυπα στο κλείσιμο, εσείς επιβραβεύετε και δημιουργείτε είδωλα και προσωπικότητες, εσείς που μόνοι σας τα «γκρεμίζετε» αυτά που φτιάξατε, εσείς εκτιμάτε, εσείς ψηφίζετε. Συνεπώς μην παραπονιέστε.

Μια μόνη ελπίδα έχω: Ότι « Θα περάσει κι αυτό» όπως πέρασαν και τα  άλλα. Κάποτε.  Κι ως τότε, τότε που θα ξανάχουμε μια λογική στα ΜΜΕ, στην Κοινωνία και στην Πολιτική, αν αποφασίσετε ότι σας χρειάζεται περισσότερη ηρεμία, ησυχία, ποιότητα λόγου, εικόνας, μουσικής στην πολιτική, στην κοινωνία, στο θέατρο, το σινεμά, το ραδιόφωνο, το σπίτι σας το ίδιο, τότε ΕΣΕΙΣ θα το έχετε –όπως το έχετε και τώρα και δεν ξέρετε πού να το ρίξετε- το ψηφοδέλτιο στο χέρι σας. Το ψηφοδέλτιο που δεν είναι αναγκαστικά ένα κομμάτι χαρτί. Είναι η δύναμη, η απόφαση, η επιθυμία, η δυνατότητα, η αποφασιστικότητα, η επιλογή. Όλα δικά σας.