Οι πολίτες με αναπηρία αποτελούν το 10% του πληθυσμού της Ελλάδος, ανέρχονται δηλαδή περίπου στο 1.000.000. Μόνο 1 στα 10 παιδιά με αναπηρία πηγαίνει σήμερα στο σχολείο. 180.000 παιδιά στη χώρα μας δηλαδή δεν έχουν ενταχθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία. Θέλουν, αλλά δεν μπορούν…
Τα ειδικά σχολεία που πρέπει να αγκαλιάζουν αποτελεσματικά τους μαθητές με πολλαπλές αναπηρίες και να υποστηρίζουν φροντιστηριακά και υλικοτεχνικά τους υπόλοιπους αναπήρους μαθητές που έχουν ενταχθεί σε κοινά σχολεία, υπολειτουργούν και είναι στα πρόθυρα του να κλείσουν. Και αυτό, εξ αιτίας της ελλιπούς χρηματοδότησης, της έλλειψης υλικοτεχνικής υποδομής και της ανεπαρκούς στελέχωσης τους με εξειδικευμένο προσωπικό. Αλλά και η ένταξη μαθητών με αναπηρία, δρόμος που οδηγεί στην αποϊδρυματοποίηση και στην κοινωνική ενσωμάτωση, εφαρμόζεται αποσπασματικά και με ουσιώδεις ελλείψεις στις μεγάλες πόλεις, ενώ παραμένει όνειρο ζωής για γενιές αναπήρων παιδιών στην επαρχία. Πιο συγκεκριμένα; Ο συνήγορος του πολίτη, διαπιστώνει σε πόρισμα του τον Ιούνιο του 2009, συστηματική παραβίαση από το Υπουργείο Παιδείας της νομοθεσίας άρα και του δικαιώματος ένταξης και φοίτησης των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία. Η ανεξάρτητη αυτή διοικητική αρχή, καταγράφει ακόμη συστηματική μετάθεση των ευθυνών από το Υπουργείο Παιδείας σε αναρμόδιους αποδέκτες και προς τυχαία κατεύθυνση, διορισμούς εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής στα σχολεία ακόμη και στη μέση της χρονιάς ίσα-ίσα για να βοηθήσουν τον μαθητή με αναπηρία να μη μείνει στην ίδια τάξη, ενώ στο πρωτόκολλο της σωρεύονται εισερχόμενα έγγραφα στα οποία η κρατική διοίκηση ερμηνεύει τους νόμους κατά το δοκούν, επαναλαμβάνει τα προβλήματα που έχουν τεθεί υπόψη της αλλά με άλλα λόγια, κανείς όμως αρμόδιος δεν μπαίνει στον κόπο να δικαιολογήσει –έστω πρόχειρα- τη συστηματική παραβίαση του συνταγματικού δικαιώματος των αναπήρων παιδιών για απρόσκοπτη πρόσβαση στην εκπαίδευση.
(και φαντάζεστε τι πορεία θα έχουν τα συμπεράσματα του πορίσματος φέτος, του χρόνου κλπ. Στην παρούσα τεχνητώς διαμορφωμένη κατάσταση που βιώνουμε και όχι μόνο στην Εκπαίδευση…)
Παράλληλα, η απουσία επαγγελματικού προσανατολισμού, όπως και η αθρόα εισαγωγή στην ειδική αγωγή χωρίς όμως να προϋπάρχουν οι σωστές κατευθύνσεις, οδηγούν σε παράδοξα αποτελέσματα. Για κάποιες ειδικότητες υπάρχουν οργανικές θέσεις ακάλυπτες για καιρό αφού δεν υπάρχει διαθεσιμότητα εκπαιδευτικών, ενώ σε άλλες παρατηρείται μακροχρόνια αναμονή και συνωστισμός ανέργων.
Έτσι, η μαζική εκμάθηση της νοηματικής γλώσσας των κωφών και της γραφής Braille των τυφλών, γίνεται απλά για λίγα παραπάνω μόρια και μια καλύτερη θέση όσων πιστοποιούνται με τις γνώσεις αυτές στην σειρά κατάταξης. Δύο βασικά εργαλεία λοιπόν επικοινωνίας και σύνδεσης της αναπηρικής κοινότητας με την κοινωνία, γίνονται αντικείμενα βιομηχανοποίησης με εμφανείς ήδη τις διαθέσεις κερδοσκοπίας ανά την Ελλάδα σε πολλές περιπτώσεις, δοκιμάζοντας σήμερα ακόμη και την αντίσταση των συλλογικών αναπηρικών φορέων.
Και αφού νόμοι για την ειδική αγωγή βγαίνουν κατά μέσο όρο κάθε 8 με 10 χρόνια χωρίς να επιφέρουν στην πράξη ριζοσπαστικές αλλαγές, κυρίως ανανεώνοντας τα κενά και τις ασάφειες του συστήματος, και με τον θεσμό της πρώιμης παρέμβασης να είναι ανύπαρκτος στην Ελλάδα, δηλαδή να μην παρέχεται οργανωμένα και συστηματικά καμία συμβουλευτική και λειτουργική υποστήριξη σε παιδιά με αναπηρία από 0-5 ετών και στις οικογένειες τους, το βάρος για την εξειδικευμένη αρωγή στη διάπλαση της προσωπικότητας του μαθητή με αναπηρία πέφτει στην ειδική εκπαίδευση, την κατάσταση της οποίας σε γενικές γραμμές μόλις περιγράψαμε. Φαύλος κύκλος…
Τα προβλήματα είναι πολλά και τίποτα δεν μας κάνει να πιστεύουμε πως θα επιλυθούν στο άμεσο μέλλον.
Λύσεις τους δεν μπορούν να είναι η αποσπασματικότητα, ο πρόσκαιρος σχεδιασμός με όριο τη λήξη της εκάστοτε εκλογικής θητείας, η κοντόφθαλμη και κατοικοεδρεύουσα στα λόγια προνοιακή πολιτική, η άτολμη πολιτική βούληση, το πελατειακό σύστημα που επικαλύπτει κατά πλειοψηφία τις συνδιαλλαγές των πολιτών με το Ελληνικό κράτος, οι παντός είδους αναπηραποθήκες που στοιβάζουν μα δεν ικανοποιούν αιτήματα, ούτε η κονσερβοποίηση της ειδικής εκπαίδευσης των ΑμεΑ και η παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών αποκλειστικά από ιδιώτες συνοδεία τιμοκαταλόγου.
Η ατιμωρησία, η αδιαφορία και η μεταμφίεση της φιλανθρωπίας σε κοινωνική προσφορά, είναι ασθένειες που προσβάλλουν την ομοψυχία, τη συνείδηση και το ήθος ολόκληρης της κοινωνίας.
Ο αγώνας για βελτίωση των υπαρχόντων εκπαιδευτικών δομών και για ανασύσταση του συστήματος της ειδικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, απαιτεί αλληλεγγύη, σύμπνοια και υπευθυνότητα.
Το Καλύτερο Αύριο που απ’τον καιρό του Κρυφού Σχολειού επιζητεί το γένος μας μέσα απ’την εκπαίδευση, δε θα έρθει με ερασιτέχνες που θα έχουν ως χόμπι τους τη διδασκαλία σε μαθητές με αναπηρία, ούτε με εφαρμοστές της δημιουργικής λογιστικής μεταξύ των ατομικών τους οικονομικών απολαβών και της σχολικής τάξης.
Το αναπηρικό κίνημα πρέπει να συμπαραταχθεί μόνιμα πλέον και όχι περιστασιακά, εδώ και τώρα που τα κοινωνικά κεκτημένα εξαϋλώνονται με άλλοθι μια στημένη οικονομική κρίση, σε κοινό μέτωπο με τους ειδικούς δασκάλους και καθηγητές και το ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό στην ειδική αγωγή, σε μια κοινή πορεία που θα αφήνει σαφή τα ίχνη της για να την ακολουθήσουν δυναμικά οι επόμενες γενιές, δίνοντας έτσι νόημα στις προσδοκίες των οικογενειών με ανάπηρα παιδιά για μια ισότιμη όλων θέση στον ήλιο της γνώσης και της κατάρτισης.
Φιλί ζωής στην ειδική εκπαίδευση θα δώσουν σήμερα μόνο όσοι αγαπούν την επιλογή της Ειδικής Αγωγής ως επάγγελμα, όσοι, σαν αληθινοί επιστήμονες, θα επιζητούν τη διαρκή εξειδίκευση ακολουθώντας τη σημερινή εποχή της πολυπλοκότητας και της εξέλιξης για να μην παραμένουν οπαδοί ιστορικών θεωρείων και πρακτικών απαρχαιωμένων.
Δεν υπάρχουν σήμερα περιθώρια για διδακτικά πασαλείμματα, αυτοδίδακτους εκπαιδευτικούς και επιφανειακές προσεγγίσεις.
Όσο για εμάς που βιώνουμε την αναπηρία μας όχι σαν μια πάθηση που χρίζει ιατρικής αντιμετώπισης, αλλά σαν μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και σαν αναπόσπαστη ιδιότητα της προσωπικής μας ταυτότητας, μπορώ να πω το εξής: Σε κάθε πράξη μας, σε κάθε απόφαση, δράση ή πρωτοβουλία μας, σε κάθε μας βήμα, μέσα από κάθε μας αναπνοή, πρέπει και θα περνάμε το μήνυμα που για εμάς είναι τρόπος ζωής:
«ΤΙΠΟΤΑ ΓΙΑ ΕΜΑΣ, ΧΩΡΙΣ ΕΜΑΣ»!