ΜΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ

Μια τράπεζα στην υπηρεσία τού κοινωνικού συνόλου - Ένας αυτόνομος οργανισμός που δείχνει πώς ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός

Άρθρο της εφημερίδας «Η βραδυνή» τής 14ης Φεβρουαρίου 2010.
Μία τράπεζα που βασική αρχή της είναι, ότι η πίστωση αποτελεί δικαίωμα όλων, και ιδίως των ασθενέστερων ομάδων, που τη χρειάζονται για την άμεση επιβίωσή τους. Δεν είναι τυχαίο, ότι χορηγεί δάνεια σε άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε άλλα πιστωτικά ιδρύματα, δηλαδή σε μετανάστες, άστεγους και ανέργους.
Της ΝΙΚΟΛΕΤΑΣ ΤΖΩΡΤΖΗ

Πώς θα σας φαινόταν αν υπήρχε μία τράπεζα που ο μοναδικός της σκοπός θα ήταν η βοήθεια των πολιτών και όχι το υπερκέρδος; Μία τράπεζα που θα έδειχνε την έμπρακτη στήριξή της στα άτομα και στις ομάδες που αποκλείονται από το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα (άνεργοι, μετανάστες, αποφυλακισθέντες, ΑΜΕΑ) με τη χορήγηση μικροπιστώσεων.
Τις ανθρώπινες αξίες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα επιχειρεί να εμφυσήσει μία Ηθική Τράπεζα από την Ιταλία, που ηγείται τής προσπάθειας για πανευρωπαϊκή διεύρυνση, αναζητώντας εταίρο από την Ελλάδα.

«Μία μοναδική τράπεζα όπου τα λεφτά δεν είναι αυτό στο οποίο βασιζόμαστε», είναι το μότο της Banca Popolare Etica, η οποία λειτουργεί εδώ και μία δεκαετία στην Ιταλία. Βασική προϋπόθεση είναι ο οργανισμός αυτός να είναι προσανατολισμένος σε επενδύσεις με κοινωνικό και περιβαλλοντικό περιεχόμενο, και φυσικά να διαθέτει το απαραίτητο κεφάλαιο. «Στόχος μας δεν είναι να ανοίξουμε δικό μας υποκατάστημα, αλλά να λειτουργήσει και στην Ελλάδα ένας αυτόνομος τραπεζικός οργανισμός με τη φιλοσοφία τής Ηθικής Τράπεζας», τονίζεται.

Ανάλογης πρακτικής τράπεζες με κοινωνική προσφορά λειτουργούν ήδη σε Γαλλία, Ισπανία, Αγγλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Νορβηγία, Ελβετία και Σουηδία, ενώ τώρα ετοιμάζεται μία πανευρωπαϊκή Ηθική Τράπεζα. Οι λεγόμενες Ηθικές Τράπεζες, οι οποίες φυτρώνουν η μία μετά την άλλη στις ευρωπαϊκές χώρες, έχουν σκοπό να λειτουργούν με περισσότερο ανθρωποκεντρική φιλοσοφία.

Ενισχυμένη

Το παράδειγμα τής Ηθικής Τράπεζας στην Ιταλία αποδεικνύει πως είναι εφικτός ένας χρηματοπιστωτικός οργανισμός με διαφορετική νοοτροπία. Μάλιστα, την ώρα που πολυεθνικοί κολοσσοί αντιμετωπίζουν τη σοβαρότερη κρίση μετά το κραχ τού 1929, η εν λόγω τράπεζα βγαίνει, όχι μόνο αλώβητη, αλλά και ενισχυμένη.

Τους τελευταίους μήνες, οι καταθέσεις τής Banca Etica αυξήθηκαν κατά 100 τοις εκατό σε σχέση με τις αντίστοιχες περυσινές, η τράπεζα δεν αντιμετωπίζει το παραμικρό πρόβλημα ρευστότητας, ενώ τα «τοξικά προϊόντα», που τόσες αναστατώσεις έφεραν στην παγκόσμια οικονομία και στην καθημερινότητά μας, δεν την άγγιξαν καθόλου!

Η Banca Etica, με 27.000 μετόχους (εκ των οποίων 4.000 να είναι νομικά πρόσωπα), παρέχει όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των γνωστών εμπορικών τραπεζών.. Με τη διαφορά ότι το μοντέλο λειτουργίας της δεν στοχεύει στη μεγιστοποίηση τού δικού της κέρδους, αλλά στην ανάπτυξη υγιών επενδύσεων με γνώμονα την κοινωνική ευθύνη, την αλληλεγγύη, την προστασία τού περιβάλλοντος.

Εξ ου και συμπληρωματικά αποκαλείται και Πράσινη Τράπεζα. Οι δραστηριότητές της επικεντρώνονται αποκλειστικά στην πραγματική οικονομία και όχι στη χρηματιστηριακή, ενώ οι μόνοι τίτλοι στους οποίους έχει επενδύσει είναι κρατικά ομόλογα.
Βασική αρχή της είναι ότι η πίστωση αποτελεί δικαίωμα όλων, και ιδίως των ασθενέστερων ομάδων, που τη χρειάζονται για την άμεση επιβίωσή τους. Δεν είναι τυχαίο, ότι χορηγεί δάνεια σε άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε άλλα πιστωτικά ιδρύματα, δηλαδή σε μετανάστες, άστεγους και ανέργους.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι με το πρόγραμμα «Τα πάντα ρει», που χρηματοδοτήθηκε από την Ηθική Τράπεζα, δημιουργήθηκαν συνεταιρισμοί που έχτισαν κατοικίες για την προσωρινή φιλοξενία πρώην κρατουμένων!

Όσο για τα δάνεια που χορηγεί στις επιχειρήσεις, εγκρίνονται μόνο εφόσον οι επιχειρήσεις πληρούν 60 κριτήρια (αυστηρές προϋποθέσεις), μεταξύ των οποίων ο σεβασμός στην εργατική νομοθεσία και στο περιβάλλον, το κοινωνικό όφελος από τη δραστηριότητα τής εταιρίας, η απουσία σεξισμού και ρατσισμού.


Το μοντέλο

Όλα ξεκίνησα το 1994 από 22 μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς (περιβαλλοντικές οργανώσεις, κοινωνικο-πολιτιστικούς συλλόγους, δήμους και νομαρχίες), που συνενώθηκαν και, το 1998, συγκέντρωσαν το απαιτούμενο κεφάλαιο για την ίδρυση τής Ηθικής Τράπεζας.

Το πρώτο υποκατάστημα άνοιξε στην Πάδοβα και μέσα σε έναν χρόνο -λόγω τής θερμής ανταπόκρισης- η τράπεζα απέκτησε υποκαταστήματα στο Μιλάνο, στη Ρώμη, στο Τρεβίζο, στη Φλωρεντία, στη Βιντσέντζα και στην Μπρέσια.

Όλοι οι μέτοχοι έχουν μία μόνο ψήφο, ασχέτως τού αριθμού των μετοχών που διαθέτουν, ενώ οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 100 τοις εκατό τους πρώτους μήνες τού 2009 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο τού 2008. Η Banca Etica δίνει δάνεια, μόνο υπό τον όρο, ότι η επιχείρηση σέβεται το περιβάλλον και το εργατικό δίκαιο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κεφάλαια τής τράπεζας προέρχονται κυρίως από τον αναπτυγμένο Βορρά, αλλά μεγάλο μέρος επενδύεται στον Νότο, με στόχο να εξυγιανθεί η οικονομία και να ξεφύγει από τον έλεγχο τής μαφίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2006, ενώ οι καταθέσεις που προέρχονταν από τον Νότο ανέρχονταν σε 16 εκατομμύρια ευρώ, οι χρηματοδοτήσεις στην ίδια περιοχή ξεπέρασαν τα 43 εκατομμύρια ευρώ.


Επιτυχημένο πείραμα
Το 1983, ο καθηγητής Οικονομικών Μοχάμεντ Γιουνούς ίδρυσε την Grameen Bank στο Μπανγκλαντές. Αυτό που την έκανε να διαφέρει και χάρισε στον εμπνευστή της και το Νόμπελ Ειρήνης το 2006, ήταν ότι δίνει δάνεια μόνο στους «φτωχότερου των φτωχών».

Με τη στήριξη κάποιων ξένων τραπεζικών οργανισμών, αλλά και τής Κεντρικής Τράπεζας τής χώρας, η Grameen Bank επεκτάθηκε. Σήμερα πια, είναι μία από τις μεγαλύτερες και πιο επιτυχημένες τράπεζες, με 1.456 υποκαταστήματα.

Οι πελάτες της δεν υπογράφουν κανένα νομικό έγγραφο και δεν καταφέρουν να πληρώσουν τις δόσεις τους, δεν καταλήγουν σε δικαστική διαμάχη με την τράπεζα, απλά διαγράφονται από το πελατολόγιό της.


ΣΚΟΠΌΣ
Ζητείται συνεργάτης για την Ελλάδα

Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηθικών Τραπεζών αναζητά τον ιδανικό συνεργάτη στην Ελλάδα, προκειμένου να αποκτήσει και η χώρα μας μια Ηθική Τράπεζα, όχι απαραίτητα με το ίδιο όνομα, αλλά σίγουρα με τον ίδιο καλό σκοπό. Αγκάθι στη θεμελίωση τής ελληνικής Ηθικής Τράπεζας είναι τόσο η μονοθεσία, που προϋποθέτει ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο για την ίδρυση τράπεζας, αλλά και η ελληνική νοοτροπία. Στην Ιταλία, οι πρώτοι που υπέγραψαν ήταν μεγάλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, όπως η Arci, με μέλη πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους, ενώ τέτοιου μεγέθους Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στην Ελλάδα δεν υπάρχουν.
Πηγή: Εφημερίδα «Η βραδυνή»