"Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ" ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ

Του Βαγγέλη Αυγουλά

Ήταν στην κυριολεξία υπέροχα αποκαλυπτικό το άρθρο του Χάρη Παυλίδη που είδε το φώς της ηλεκτρονικής δημοσιότητας  το Σάββατο στο www.lykavitos.gr  με τίτλο «Ο αναθεωρητής της Δεξιάς» και αναφερόταν στον Μεγάλο δημιουργό Μάνο Χατζιδάκι από μιαν άλλη πλευρά του απ΄ αυτές που έχουμε συνηθίσει να μαθαίνουμε.  Ήταν μια πραγματική αποκάλυψη . Πρόδιδε έναν μελετημένο και σοβαρό μελετητή τόσο του ίδιου του Χατζιδάκι όσο και συγκλονιστικές θέσεις και απόψεις που δεν ήταν βέβαια άγνωστες αλλά ήταν κτήμα μόνον αυτών των ολίγων που γνώριζαν καλά τον ίδιο το Χατζιδάκι . Έριχνε φως σε πράξεις, λόγια, ενέργειές του Χατζιδάκι που ελάχιστο φως δημοσιότητας είχαν «δει» και τα παλαιότερα χρόνια αλλά και μετά το θάνατο – το  1994- του μεγαλοφυούς Ξανθιώτη συνθέτη που άλλαξε – μαζί και με άλλους σπουδαίους δημιουργούς- την πορεία της σύγχρονης Ελληνικής Μουσικής αλλά και την αισθητική του Ραδιοφώνου, για όσο χρόνο τον άφησαν να το κάνει. Κυρίως με εκείνο το έξοχο «Τρίτο Πρόγραμμα» , μετά το 1975, το οποίο μόνο από διηγήσεις σοβαρών ανθρώπων και κάποιες ηχογραφήσεις γνωρίζω αφού γεννήθηκα 6-7 χρόνια μετά την αποχώρηση του Χατζιδάκι από την ΕΡΤ, το 1982, μετά την ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ.

Ο Χάρης Παυλίδης, δημοσιογράφος του ραδιοφώνου που εργάσθηκε  σε ημερήσιες εφημερίδες και περιοδικά, ιδρυτικό στέλεχος και διευθυντής ειδήσεων στην ελεύθερη ραδιοφωνία Κανάλι 1, σχολιαστής στον  ΑΘΗΝΑ 9,84, αρθρογράφος, σχολιογράφος και στέλεχος σε πολλά ΜΜΕ έχει ικανότητα και γνώση των θεμάτων με τα οποία ασχολείται.

Τον ευχαριστώ για τα κείμενά του – που μάλλον αργά ανακάλυψα-  και είναι βέβαιο ότι από εδώ και πέρα, θα τον «ψάχνω».

«Δανείζομαι» με κάθε σεβασμό στον κ. Παυλίδη και τη μνήμη του Χατζιδάκι μερικά  τμήματα του άρθρου:

«Το «βαλς των χαμένων ονείρων» θα συνεχίσει να ακούγεται σε πείσμα του λαϊκισμού και του «τσιφτετελισμού» που έχει μετατρέψει την πολιτική και την πολιτιστική ζωή της χώρας σε «σκυλάδικο». Το βαλς των χαμένων ονείρων, επίκαιρο όσο ποτέ στις μέρες μας, συνοδεύει νοσταλγικά το κενό που άφησε πριν από 23 χρόνια ο Μάνος Χατζιδάκις. Κενό που δεν αφορά μόνο την μουσική παιδεία του συνθέτη, αλλά σε μεγάλο βαθμό τους πολιτικούς στοχασμούς που δεν μπόρεσε να μετουσιώσει σε θέσεις η αστική παράταξη. Κι αυτό γιατί ο Μάνος Χατζιδάκις δεν ανήκε στην «καιροσκοπική δεξιά».

Πίστευε, αντιθέτως, σε μια «δεξιά» που δεν εφησύχαζε σοσιαλιστικά και που παρά τις παθογένειες της- σε αντίθεση με την άκρα αριστερά- ανεχόταν τον διάλογο και την αντίθεση. «Είμαι όντως αναθεωρητής», είχε πει σε μια συνέντευξη, «και η αστική παράταξη είναι η μόνη που το ανέχεται αυτό».

Και αυτά, για έναν άνθρωπο  σαν κι εμένα που δεν έχω γίνει ακόμα 30 χρονών αλλά καλούμαι  μιαν ολόκληρη ζωή να αντιμετωπίσω  ένα σκληρό, δύσβατο, κακοτράχαλο δρόμο σ΄ έναν κόσμο χωρίς χρώματα, αποτελούν καινούργιες ειδήσεις αφού για τις πολιτικές θέσεις του Χατζιδάκι, η γνώση μου ήταν ότι «ανήκε στη Δεξιά, ενώ ο Θεοδωράκης στην Αριστερά». Είναι στοιχεία που για μένα αποτελούν νέα έμπνευση. Κι όπως γράφει ο κ. Παυλίδης:

«Ο Μάνος Χατζιδάκις υπήρξε πηγή έμπνευσης για έναν κόσμο που τα ιδανικά του δεν χωρούσαν «σ’ έναν γεμάτο προκαταλήψεις «φιλελευθερισμό», ανεπαρκέστατο για ν’ απαντήσει στα τόσα ερωτήματα που μας περιβάλλει σαν Έλληνες και Ευρωπαίους ο παρόντας χρόνος». Η ανατρεπτική σκέψη αυτού του ξεχωριστού δημιουργού δεν χωρούσε σε κόμματα.

Γι αυτό και στη Νέα Δημοκρατία, της οποίας ο ιδρυτής Κωνσταντίνος Καραμανλής υπήρξε στενός φίλος του, δεν ασπάστηκαν τις προωθημένες φιλελεύθερες απόψεις του. Και πως θα μπορούσε άλλωστε όταν οι «κλειδοκράτορες» του κόμματος τον άκουγαν να λέει ότι, «Η Νέα Δημοκρατία οφείλει να ξαναγίνει Νέα. Τουλάχιστον με την ίδια ειλικρίνεια που την εδραίωσε ο δημιουργός της αλλά και με το περιεχόμενο που της επιβάλλει ο χρόνος που ζούμε».

«Στερούμεθα», είχε πει, «ιδεολογίας, στερούμεθα στόχων, στερούμεθα περιεχομένου. Και προπαντός στερούμεθα σύγχρονης σκέψης». Γιατί ο Μάνος Χατζιδάκις όπως συγκρουόταν με τις ιδεοληψίες της αριστεράς, έτσι δεν ανεχόταν να υπηρετεί αισθηματολογικά τον αντικομμουνισμό».

Βεβαίως, Δεξιός ήταν ο Χατζιδάκις. Νεοδημοκράτης και φίλος στενός του Καραμανλή. Αλλά, «….  το 1983, όταν πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ ήταν ο Βασίλης Μιχαλολιάκος, αποχώρησε οργισμένος από το φεστιβάλ της νεολαίας όταν μια ομάδα ΟΝΝΕδιτών φώναζε «Φέρτε μας τον Σαλαμπάση» (ο τραγουδιστής του σουξέ «Σ’ αγαπάω μ’ ακούς»). Αμέσως μετά προέβη σε μια δήλωση που έμεινε στην ιστορία. «Είναι νεολαία αναψυκτηρίου». Και φυσικά δεν δίστασε να αποδεχθεί πρόσκληση της νεολαίας του «Ρήγα Φεραίου» (ΚΚΕ εσωτερικού) και μετά το τέλος της συναυλίας να δηλώσει ότι έπαιξε μπροστά σε μια «πολιτισμένη νεολαία».

Αντιλαμβάνομαι ότι ο άνθρωπος, ο ποιητής, ο δημιουργός Μάνος Χατζιδάκις ήταν  σπουδαίος, με το θάρρος της γνώμης του που ποτέ του δεν έγινε Αριστερός ή φιλο-Κομμουνιστής αλλά και που ουδέποτε «χαρίστηκε» στην παράταξη που προτιμούσε. Κι όταν το 1975, η παράταξή του αυτή, ο ίδιος ο Καραμανλής του εμπιστεύτηκαν τη δημιουργία του Τρίτου Προγράμματος, έκανε απλώς ΚΑΛΑ τη δουλειά του και υπηρέτησε το όραμά του .

«Αυτός ο «δεξιός» Μάνος Χατζιδάκις» γράφει ο Χάρης Παυλίδης,  «σε κάποια  περίπτωση που η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε υποχρεωθεί να πάρει σκληρά μέτρα είχε πει «Καλώς ή κακώς, η παρούσα κυβέρνηση έλαβε μέτρα, και μάλιστα αυστηρά, για να αποτρέψει κατά την κρίση της τη βέβαιη οικονομική καταστροφή του τόπου». Σημείωνε δε ότι πρέπει η κυβέρνηση «να σταματήσει η αμπάριζα της αναλήψεως των ευθυνών και η μεταβίβαση τους από τη μια παράταξη στην άλλη». Γι αυτό και θεωρούσε ότι ενώ είναι απαραίτητη η ομοψυχία, εν τούτοις δεν επιτυγχάνεται «Διότι οι Έλληνες κάποτε, έστω για λίγο, ξυπνούν και μετά ξανακοιμούνται μακαρίως».

Μακάρι όλοι οι «Δεξιοί» και οι «Αριστεροί» και οι «Κεντρώοι» Έλληνες  να ήταν έτσι.