ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ VIDEO GAMES ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Θεραπευτικά βιντεογκέιμς για παιδιά.

Ασκήσεις φυσικοθεραπείας για περιπτώσεις εγκεφαλικής παράλυσης μέσω ηλεκτρονικών παιχνιδιών.

Του Κώστα Δεληγιάννη.

 

Η αλήθεια είναι ότι τα βιντεοπαιχνίδια έχουν ταυτιστεί με την εικόνα ενός παιδιού ή ενός εφήβου που έχει «κολλήσει» για ώρες μπροστά σε μια οθόνη, με συνέπεια να ενοχοποιούνται ακόμη και για προβλήματα υγείας. Επιστήμονες όμως από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, μαζί με συναδέλφους τους στην Ελλάδα, αποδεικνύουν ότι τα βιντεογκέιμς μπορούν αντιθέτως να έχουν και θεραπευτική εφαρμογή. Κι αυτό, γιατί έχουν σχεδιάσει μια σειρά από ηλεκτρονικά παιχνίδια για παιδιά ηλικίας 5-8 ετών τα οποία πάσχουν από εγκεφαλική παράλυση και παρουσιάζουν κινητικά προβλήματα στα άνω άκρα.

Σκοπός της σειράς, οι ασκήσεις φυσικοθεραπείας που πρέπει να κάνουν τα παιδιά στο σπίτι να είναι «μεταμφιεσμένες» σε βιντεοπαιχνίδια, τα οποία θα μπορούν να παίξουν σε οποιαδήποτε συσκευή με οθόνη αφής.

 

Για να μην είναι βαρετά.

 

Τα θεραπευτικά παιχνίδια δημιουργήθηκαν από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Arlington, με επικεφαλής την κ. Φίλλια Μακεδών, πρόεδρο του Τμήματος Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής στο πανεπιστήμιο. Η ανάπτυξη των βιντεογκέιμς γίνεται στο πλαίσιο ενός πρότζεκτ που χρηματοδοτείται με 800.000 δολάρια από το αμερικανικό Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και στο οποίο συνεργάζονται επίσης ερευνητές από το Ινστιτούτο Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του «Δημόκριτου». «Τα βιντεογκέιμς θα μπορούν να εγκατασταθούν σε smartphone ή tablet PC και κάθε ένα είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθά στην εξάσκηση συγκεκριμένων κινητικών δεξιοτήτων», λέει στην «Κ» η κ. Μακεδών, εξηγώντας με ποια λογική αναπτύχθηκαν.

 

Μόνο στις ΗΠΑ, κάθε χρόνο προστίθενται περίπου 10.000 νέα περιστατικά εγκεφαλικής παράλυσης, μια νόσος που συνήθως οφείλεται σε μόλυνση της εγκύου, επιπλοκές στη γέννα ή τραυματισμό στο κεφάλι. Επειδή η βλάβη στον εγκέφαλο προκαλεί μεταξύ άλλων αδυναμία ελέγχου των μυών, η φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στο να αποκατασταθούν οι μηχανισμοί κίνησης.

 

Ωστόσο, σε τόσο μικρές ηλικίες, συχνά μοιάζουν βαρετές οι ασκήσεις που υποδεικνύουν οι φυσικοθεραπευτές για το σπίτι και οι οποίες θα πρέπει να επαναλαμβάνονται καθημερινά, μέχρι την επόμενη επίσκεψη. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, αντίθετα, είναι σίγουρα πιο ελκυστικά. «Η σχεδίασή τους έγινε με την καθοδήγηση ειδικών από το Νοσοκομείο Cook Children’s Hospital στο Τέξας, με τους οποίους καταλήξαμε σε δώδεκα διαφορετικά σενάρια βιντεογκέιμ, όπως παιχνίδια όπου το παιδί πρέπει να “μαζέψει” τα μπαλόνια σε ένα σημείο της οθόνης ή να καθοδηγήσει ένα αντικείμενο μέσα σε έναν λαβύρινθο», λέει η κ. Μακεδών.

 

Παρακολουθούν το παιδί.

 

Η χρησιμότητα όμως των βιντεογκέιμ δεν σταματά εδώ. «Ακόμη ένα πρόβλημα είναι πως σε κάθε φυσικοθεραπευτική συνεδρία χάνεται αρκετός χρόνος, αφού ο ειδικός χρειάζεται πρώτα να εξετάσει το παιδί, παρακολουθώντας το πώς εκτελεί μια σειρά από δραστηριότητες, για να επιλέξει ποιες ασκήσεις θα γίνουν αυτή τη φορά», προσθέτει η κ. Μακεδών. Έτσι, τα παιχνίδια θα μπορούν να περιορίσουν τον χρόνο εξέτασης, αφού παράλληλα θα…παρακολουθούν το παιδί καθώς παίζει στο σπίτι, ώστε να συντάσσουν μια συνοπτική αναφορά για τον φυσικοθεραπευτή που το κουράρει. Γι’ αυτό τον σκοπό, οι επιστήμονες έχουν ενσωματώσει στο βιντεογκέιμ ειδικό λογισμικό που, προς το παρόν, καταγράφει παραμέτρους όπως η ταχύτητα με την οποία ανταποκρίνεται το παιδί, το σκορ που πετυχαίνει, αλλά και πόσες και ποιες ώρες παίζει.

 

Στην επόμενη φάση του πρότζεκτ, το λογισμικό θα μπορεί να συλλέγει επίσης πληροφορίες για την εγκεφαλική δραστηριότητα.

 

Οι πληροφορίες θα προέρχονται από μια ασύρματη συσκευή σε μορφή κορδέλας που θα φοριέται στο κεφάλι. Ανεπτυγμένη από τον Γιώργο Αλεξανδράκη, επίκουρο καθηγητή Εμβιομηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Arlington, η συσκευή θα χρησιμοποιεί μια τεχνολογία που ονομάζεται λειτουργική φασματοσκοπία εγγύς υπερύθρου (fNIRS), για να καταγράφει σε πραγματικό χρόνο ποιες περιοχές του εγκεφάλου είναι ενεργοποιημένες. «Το στοιχείο αυτό είναι κρίσιμο για να διαπιστωθεί κατά πόσο το παιχνίδι καταφέρνει όντως στο συγκεκριμένο παιδί να “εκπαιδεύσει” τα εγκεφαλικά κέντρα που προβλέπεται», επισημαίνει ο κ. Βαγγέλης Καρκαλέτσης, διευθυντής έρευνας του ινστιτούτου στον «Δημόκριτο».

 

Συνοπτική αναφορά

 

Όλα αυτά τα δεδομένα θα αποστέλλονται σε έναν σέρβερ όπου, με την επεξεργασία τους, αλγόριθμοι θα δημιουργούν αυτόματα μια συνοπτική αναφορά για τον φυσικοθεραπευτή. «Έτσι, στην επόμενη επίσκεψη στο ιατρείο ή το νοσοκομείο, από αυτή την αναφορά ο ειδικός θα έχει αμέσως εικόνα για το πόσο ασχολούνταν το παιδί καθημερινά με το παιχνίδι, σε ποιες συνθήκες έδειχνε τη μεγαλύτερη προσήλωση και κυρίως για το αν παρουσιάζει ή όχι βελτίωση από την προηγούμενη επίσκεψη», συμπληρώνει η ερευνήτρια. Μια εικόνα, που θα βοηθάει τον φυσικοθεραπευτή να επιλέξει πιο γρήγορα όχι μόνο ποιες ασκήσεις θα κάνει το παιδί κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, αλλά και ποιο παιχνίδι θα πρέπει να παίξει μέχρι την επόμενη φορά και σε ποιο επίπεδο δυσκολίας.

 

Εξετάζεται το να δημιουργήσουν ανάλογα παιχνίδια και για ενηλίκους.

 

Τα βιντεοπαιχνίδια χρησιμοποιούνται ήδη από παιδιά με εγκεφαλική παράλυση, τα οποία κουράρονται στο Νοσοκομείο Cook Children’s Hospital στο Τέξας και μαζί με τους γονείς τους δέχθηκαν να συμμετάσχουν εθελοντικά στις δοκιμές.

«Τα αποτελέσματα είναι αρκετά ενθαρρυντικά, παρόλο που προς το παρόν δεν έχουμε εντάξει στα τεστ τη συσκευή που καταγράφει τα εγκεφαλικά σήματα ώστε τα παιχνίδια να “παρακολουθούν” και την ανταπόκριση του εγκεφάλου», παρατηρεί η κ. Μακεδών. Σύμφωνα πάντως με τον κ. Καρκαλέτση από τον «Δημόκριτο», θα χρειασθεί αρκετός χρόνος ώστε τα βιντεογκέιμ, σε συνδυασμό με τη συσκευή, να ενταχθούν στα θεραπευτικά πρωτόκολλα που χρησιμοποιούνται σήμερα. «Κατ’ αρχάς θα χρειαστεί να γίνουν δοκιμές μεγάλες κλίμακας, για να πάρουν έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων», εξηγεί, «ενώ θα πρέπει επίσης να πεισθούν οι ίδιοι οι φυσικοθεραπευτές πως αποτελούν ένα εύχρηστο εργαλείο που τους βοηθάει να κάνουν πιο αποτελεσματικά τη δουλειά τους».

 

Αργά ή γρήγορα, ωστόσο, και οι δύο επιστήμονες πιστεύουν πως τα θεραπευτικά παιχνίδια θα αλλάξουν τον τρόπο που γίνονται οι φυσικοθεραπείες στον 21ο αιώνα. Κάτι που εξηγεί ότι ήδη εξετάζουν το ενδεχόμενο να δημιουργήσουν ανάλογα βιντεογκέιμ για ενηλίκους. Τα βιντεογκέιμς αυτά θα προορίζονται είτε για άτομα με χρόνιες ασθένειες, όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα, είτε για ανθρώπους που απέκτησαν κινητικά προβλήματα έπειτα από εγκεφαλικό.

 

Πηγή: Εφημερίδα «Η Καθημερινή»