ΣΚΥΛΟΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Σκύλοι κατά του στρες στα σχολεία

Τα σκυλιά μπορούν να γίνουν οι φύλακες-άγγελοι των μαθητών, όπως δείχνει το πρωτοποριακό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στο σχολείο Καλέ στο Ουιπάνι της Νέας Υερσέης, στις ΗΠΑ: Τα σήματα που δίνει η Κάλι είναι ανεπαίσθητα και σπάνια οι άλλοι καθηγητές ή οι μαθητές τα παίρνουν είδηση. Αλλά η Μπάτλερ προσέχει το σκυλί και αντιλαμβάνεται μόλις η Κάλι δείξει με τη μύτη της κάποιο μαθητή ή αρχίσει να τον κοιτάει επίμονα. Πολλά από τα παιδιά που φοιτούν στο Καλέ πάσχουν από νοσήματα του αυτιστικού φάσματος, κάποια έχουν διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα ή άλλες διαταραχές που μπορεί να πυροδοτήσουν κρίσεις άγχους και άλλα δύσκολα συναισθήματα.

MICHELLE C. HOLLOW / THE NEW YORK TIMES

Kάθε πρωί η Κάλι, ένα 18μηνο ροδεσιανό ρίτζμπακ, περιμένει υπομονετικά να έρθουν οι μαθητές στο σχολείο Καλέ στο Ουιπάνι της Νέας Υερσέης, στις ΗΠΑ. Καθώς οι μαθητές περνούν μπροστά της, μυρίζει τον καθένα προσεκτικά. Τα παιδιά, 85 στο σύνολό τους, χαμογελούν στο όμορφο σκυλί αλλά γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να το χαϊδέψουν ή να του διασπάσουν την προσοχή.

Η Κάλι είναι ένα σκυλί ανιχνευτής κορτιζόλης, εκπαιδευμένο να ανιχνεύει την ορμόνη του στρες που παράγουν τα επινεφρίδιά μας όταν για οποιοδήποτε λόγο νιώθουμε άγχος ή αγωνία. Οταν βρισκόμαστε σε κατάσταση εγρήγορσης, τα επίπεδα της κορτιζόλης στο αίμα αυξάνονται. Και η Κάλι πρέπει να πει στη χειρίστριά της, την Κέσεϊ Μπάτλερ, αν τα επίπεδα κάποιου μαθητή είναι υψηλά. Αν είναι, τότε ο μαθητής συζητεί με την Μπάτλερ και την Κάλι σε μια προσπάθεια να γλιτώσει, να απελευθερωθεί από το βασανιστικό στρες. «Τα

παιδιά νιώθουν ασφαλέστερα όταν η Κάλι βρίσκεται εδώ και ανοίγονται ευκολότερα», εξηγεί η κυρία Μπάτλερ.

Τα σήματα που δίνει η Κάλι είναι ανεπαίσθητα και σπάνια οι άλλοι καθηγητές ή οι μαθητές τα παίρνουν είδηση. Αλλά η Μπάτλερ προσέχει το σκυλί και αντιλαμβάνεται μόλις η Κάλι δείξει με τη μύτη της κάποιο μαθητή ή αρχίσει να τον κοιτάει επίμονα.

Πολλά από τα παιδιά που φοιτούν στο Καλέ πάσχουν από νοσήματα του αυτιστικού φάσματος, κάποια έχουν διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα ή άλλες διαταραχές που μπορεί να πυροδοτήσουν κρίσεις άγχους και άλλα δύσκολα συναισθήματα.

Όπως και τα άλλα σκυλιά που εκτελούν κάποια πολύτιμη υπηρεσία, η Κάλι είναι εξαιρετικά ήρεμη. «Στα παιδιά δεν αρέσει όταν ένας σκύλος πηδάει πάνω τους», εξηγεί η Μπάτλερ, καθηγήτρια Υγιεινής και ειδική στην εκπαίδευση και τη χρήση εκπαιδευμένων σκυλιών. Η Κάλι ήρθε στο σχολείο πριν από έναν χρόνο από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση «Τα παιδιά του Μέρλιν» που εκπαιδεύει τέτοια σκυλιά προκειμένου να εργαστούν με παιδιά με ειδικές ανάγκες. «Κάποια σχολεία όπου φοιτούν τέτοια παιδιά δέχονται επισκέψεις από ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά, τα οποία συνοδεύουν τους μαθητές σε πολλές δραστηριότητες», λέει ο Ντέιβιντ Λέιτνερ, διευθύνων σύμβουλος της Σχολής Καλέ. «Πιστέψαμε ότι η ύπαρξη ενός τέτοιου σκύλου θα βοηθούσε τα παιδιά μας. Ηταν μια επιλογή που παρουσιάστηκε στους δασκάλους και στο προσωπικό του σχολείου και στην οποία κανείς δεν είχε αντίρρηση», καταλήγει ο Λέιτνερ. «Πολλοί από εμάς γνωρίζουν ανθρώπους με τέτοια σκυλιά και έχουμε δει πόσο ωφέλιμα μπορεί να είναι», εξηγεί η διευθύντρια του σχολείου Ντιάν Μάμο. «Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα είδαμε πόσο η Κάλι βοήθησε τα παιδιά μας».

Όταν η Κάλι εντοπίσει έναν αγχωμένο μαθητή και η Μπάτλερ τον ρωτήσει αν υποφέρει από άγχος, η πιο συνήθης απάντηση είναι «είμαι εντάξει», οπότε η Μπάτλερ απαντά: «Η Κάλι μού είπε το αντίθετο». «Την ακούν διότι δεν είναι απειλητική και τους αρέσει να είναι κοντά της», εξηγεί η Μπάτλερ, και ένα παιδί της Α΄ Λυκείου συμφωνεί. «Η Κάλι μάς βοηθάει να διαχειριζόμαστε καλύτερα τα προβλήματά μας και έτσι δεν χρειάζεται να τα ξεπεράσουμε όλα ολομόναχοι. Είναι γλυκιά, αγαπησιάρα και αστεία».

Πριν από μερικές ημέρες, η Κάλι άρχισε να πηγαινοέρχεται νευρικά μέσα στο γραφείο και να σκουντάει την Μπάτλερ. «Με ανέβασε από τις σκάλες στην αντικρινή πλευρά του κτιρίου όπου βρήκαμε ένα μικρό κορίτσι που βρισκόταν στα πρόθυρα νευρικής κρίσης», εξηγεί η κ. Μπάτλερ. Βλέποντας την Κάλι, η μικρή μαθήτρια ρώτησε αν θα μπορούσε να τη χαϊδέψει. «Το πρώτο που κάνω», συνεχίζει η κ. Μπάτλερ, είναι να βεβαιωθώ ότι η Κάλι είναι ασφαλής. Κοιτώντας το πανέμορφο σκυλί επί λίγα λεπτά, το κορίτσι ηρέμησε και «τότε την αντάμειψα λέγοντάς της ότι μπορεί να το χαϊδέψει, να το χτενίσει ή ακόμα και να το βγάλει βόλτα».

Η εκπληκτική τους όσφρηση χαρίζει στα σκυλιά όπως η Κάλι τη δυνατότητα να μυρίζουν τα αυξανόμενα επίπεδα κορτιζόλης στον ιδρώτα ή την αναπνοή και να εντοπίσουν έναν μαθητή που αντιμετωπίζει πρόβλημα, ακόμα και όταν αυτός βρίσκεται σε μια τάξη πολύ μακριά από εκεί όπου βρίσκεται ο σκύλος, εξηγεί ο Νίκολας Ντόντμαν, επικεφαλής της Κλινικής Συμπεριφοράς Ζώων της Κτηνιατρικής Σχολής Κάμινγκς του Πανεπιστημίου Ταφτς.

Βελτιώνουν τις δεξιότητες των παιδιών

«Οι άνθρωποι διαθέτουν δώδεκα εκατομμύρια υποδοχείς όσφρησης και οι σκύλοι τουλάχιστον 800 εκατομμύρια. Τα κυνηγετικά που κυνηγούν με την όσφρηση, όπως τα μπιγκλ και τα μπασέ, έχουν μέχρι τέσσερα δισεκατομμύρια. Η ικανότητα του σκύλου να μυρίζει ξεπερνά την ικανότητα κατανόησης που διαθέτουμε. Νιώθουμε καλά εάν περάσουμε από ένα χαμπουργκεράδικο και μυρίσουμε τα μπιφτέκια που ψήνονται. Οι σκύλοι όμως μπορούν να μυρίσουν ένα μπιφτέκι που ψήνεται στη γειτονική πόλη. Για αυτό τον λόγο χρησιμοποιούνται ως ανιχνευτές μελανώματος, διαβήτη και άλλων ασθενειών.

Όλα καταλήγουν στην απίστευτη ικανότητα όσφρησης που διαθέτουν» καταλήγει.

Η Κάλι ξέρει πότε ένας μαθητής ψεύδεται ότι πάσχει από έντονο άγχος. «Είχα μαθητές που έρχονταν στο γραφείο μου λέγοντας ότι δεν νιώθουν καλά», εξηγεί η κυρία Μπάτλερ. «Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιος μαθητής θέλει να γλιτώσει από μια δύσκολη εξέταση ή το μάθημα. Αν η Κάλι δεν μου δώσει σημάδι όταν τους μυρίσει, τότε τους στέλνω κατευθείαν στην αίθουσα του μαθήματος».

Στο τέλος της σχολικής ημέρας, οι μαθητές επιβιβάζονται στα λεωφορεία και η Κάλι επιστρέφει στο σπίτι της με την κυρία Μπάτλερ. Τις επόμενες εβδομάδες θα έχει για συντροφιά και έναν δεύτερο σκύλο, ένα μπιγκλ πουακούει στο όνομα Κλειώ και που είναι σκυλί εργασιοθεραπείας και λογοθεραπείας. Οι μαθητές θα δουλέψουν με την Κλειώ προκειμένου να βελτιώσουν τις κινητικές τους δεξιότητες. Για παράδειγμα, θα εξασκηθούν στο κούμπωμα και ξεκούμπωμα κουμπιών και του βέλκρο στο «σαμαράκι» που φοράει το σκυλί, ενώ θα βελτιώσουν και τις δεξιότητες στην ανάγνωση και την ομιλία διαβάζοντάς της. Τα παιδιά ανυπομονούν να φτάσει και το καινούργιο σκυλάκι στο σχολείο τους.

Πηγή: Εφημερίδα «η Καθημερινή»