ΤΡΕΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΞΑΝΑΝΟΙΓΟΥΝ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ

Δικαίωμα στη ζωή και στον θάνατο

Τρεις αποφάσεις ευρωπαϊκών δικαστηρίων ενισχύουν σημαντικά τα επιχειρήματα όσων τάσσονται υπέρ του δικαιώματος στον θάνατο για ανθρώπους που υποφέρουν από μία ανίατη ασθένεια, μία σοβαρή αναπηρία ή αβάσταχτο πόνο.

Σάκης Μαλαβάκης

Τρεις αποφάσεις ευρωπαϊκών δικαστηρίων ενισχύουν σημαντικά τα επιχειρήματα όσων τάσσονται υπέρ του δικαιώματος στον θάνατο για ανθρώπους που υποφέρουν από μία ανίατη ασθένεια, μία σοβαρή αναπηρία ή αβάσταχτο πόνο.

Δικαστήριο της Γαλλίας αθώωσε έναν γάλλο γιατρό από την κατηγορία τηςδηλητηρίασης επτά ασθενών του σε τελικό στάδιο, ενώ το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας πήρε μια ιστορική απόφαση ζητώντας από τους θεράποντες ιατρούς ενός τετραπληγικού άνδρα σε κωματώδη κατάσταση να σταματήσουν να τον κρατούν στη ζωή με τεχνητά μέσα. Την ίδια ώρα, το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας αποφάνθηκε ότι η απαγόρευση της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας είναι πολύ πιθανό να είναι ασυμβίβαστη με τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ωστόσο, η ευθανασία και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία εξακολουθούν να αποτελούν αιτία έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ γιατρών, νομικών, ασθενών και συγγενών τους, καθώς και θρησκευτικών οργανώσεων. Ενδεικτική της πολυπλοκότητας του ζητήματος και των λεπτών χειρισμών που απαιτεί η διευθέτησή του αποτελεί η περίπτωση του 38χρονου Βενσάν Λαμπέρ, η υπόθεση του οποίου γνώρισε δύο διαδοχικές ανατροπές κατά τη διάρκεια της ίδιας ημέρας.

Τον Σεπτέμβριο του 2008, ο Λαμπέρ είχε ένα τροχαίο ατύχημα από το οποίο δεν κατάφερε να αναρρώσει ποτέ. Από τότε, βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση και παραμένει στη ζωή χάρη στη μηχανική υποστήριξη. Η σύζυγός του ζητά τη διακοπή της παροχής της ιατρικής φροντίδας, ενώ οι γονείς του, πιστοί καθολικοί, θεωρούν ότι είναι ακόμη «παρών» και απαιτούν τη διατήρησή του στη ζωή.

Προχθές το απόγευμα, το Συμβούλιο της Επικρατείας της Γαλλίας ανακοίνωσε ότι έκρινε νόμιμη την απόφαση του νοσοκομείου της Ρενς για τον τερματισμό της ιατρικής φροντίδας προς τον Λαμπέρ, υποστηρίζοντας ότι η διατήρησή του στη ζωή αποτελεί «παράλογη εμμονή». Λίγο αργότερα όμως, έπειτα από προσφυγή των γονιών του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζήτησε από τη γαλλική κυβέρνηση την αναστολή της εκτέλεσης της απόφασης έως ότου ολοκληρωθεί η δικαστική διαδικασία ενώπιον του δικαστηρίου του Στρασβούργου.

Εξίσου αναπάντεχη κατάληξη είχε και η υπόθεση ενός άλλου Γάλλου, όχι ασθενούς αλλά γιατρού, του Νικολά Μπονμεζόν ο οποίος δικαζόταν με την κατηγορία της «συντόμευσης» της ζωής ετοιμοθάνατων ασθενών του. Καθώς η ευθανασία στη Γαλλία είναι ακόμη παράνομη, ο 53χρονος γιατρός κατηγορούνταν ότι «δηλητηρίασε» επτά ηλικιωμένους ετοιμοθάνατους ασθενείς του, χορηγώντας τους ουσίες που επέφεραν ταχύτερα τον θάνατό τους. Αν κρινόταν ένοχος, κινδύνευε να καταδικαστεί ακόμη και σε ισόβια κάθειρξη, αλλά τελικά ο εισαγγελέας ζήτησε να του επιβληθεί ποινή φυλάκισης πέντε ετών με αναστολή και να μην του αφαιρεθεί η άδεια άσκησης επαγγέλματος. Κατά τη διάρκεια της δίκης, υπέρ του Μπονμεζόν κατέθεσαν και πολλοί από τους συγγενείς των ασθενών.

Σε δηλώσεις του, ο δικηγόρος του προσδιόρισε ότι η αθώωση του πελάτη του σε συνδυασμό με την απόφαση υπέρ της διακοπής της παροχής ιατρικής φροντίδας προς τον Λαμπέρ θα αναγκάσει τον Φρανσουά Ολάντ να προχωρήσει σύντομα στην αναθεώρηση του σχετικού νόμου. «Η κυβέρνηση θα εργασθεί για τη σύνθεση ενός νέου νομικού πλαισίου αναφορικά με το τέλος της ζωής» είπε χαρακτηριστικά η γαλλίδα υπουργός Υγείας Μαρισόλ Τουρέν.

ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ. Την ίδια ώρα, αρκετοί στη Βρετανία πιστεύουν ότι το ίδιο ενδέχεται να πράξει και η κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον εξαιτίας μιας εξίσου σημαντικής απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας.

Ένας παράλυτος άνδρας και η χήρα ενός ασθενούς με σύνδρομο εγκλεισμού έχασαν τη δικαστική μάχη που έδιναν για το δικαίωμα των ασθενών στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Οι ενάγοντες ζητούσαν την αλλαγή του νόμου που αφορά την αυτοκτονία και καθιστά ποινικά υπεύθυνους όσους βοηθούν συνανθρώπους τους να τερματίσουν τη ζωή τους, υποστηρίζοντας ότι ο νόμος αυτός είναι ασύμβατος με το δικαίωμα του ανθρώπου για σεβασμό στην προσωπική του ζωή, όπως έχει καθοριστεί από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή κρίνοντας ότι η υποβοηθούμενη αυτοκτονία αποτελεί εσωτερικό ζήτημα της Βρετανίας, οι δικαστές όμως διαφώνησαν για το αν οι σχετικές αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται από τα δικαστήρια ή από το Κοινοβούλιο. Πέντε από αυτούς υποστήριξαν ότι το δικαστήριο έχει τη «συνταγματική εξουσία» να ανατρέψει την απόφαση. Σύμφωνα με όσους υποστηρίζουν το δικαίωμα συγκεκριμένων ασθενών στην ευθανασία και στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία, οι δηλώσεις των δικαστών αποτελούν μια έμμεση κίνηση υπέρ της τροποποίησης του σχετικού νόμου.

Πηγή: Εφημερίδα «Τα Νέα»