Έλεν Κέλερ, το «θαύμα θέλησης» του προηγούμενου αιώνα
Άρθρο της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» τής 8ης Φεβρουαρίου 2010.
Με αφορμή την σημερινή παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στις γυναίκες.
Σπάνια ντοκουμέντα από την επίσκεψή της στην Ελλάδα το 1946.
Το μεγαλύτερο θαύμα θέλησης του προηγούμενου αιώνα ήταν δίχως την
παραμικρή αμφιβολία μια γυναίκα. Ο λόγος για την τυφλοκωφή Αμερικανίδα
Έλεν Κέλερ, η ζωή της οποίας, τα επιτεύγματα και η προσφορά της,
υπερέβησαν κατά πολύ το οτιδήποτε στις μέρες της θεωρείτο δυνατόν, για
έναν άνθρωπο που συνδύαζε απώλεια όρασης και ακοής συνάμα.
Αξιοποιώντας το πλούσιο υλικό του δασκάλου του σχολείου τυφλοκωφών Αθήνας
Ν. Δημητρίου, φωτίζουμε άγνωστες λεπτομέρειες απ΄ την ζωή της Κέλερ,
μεταξύ των οποίων και κάποιες από επίσκεψή της στην χώρα μας 63 χρόνια
πριν. Όσα ακολουθούν, αποκαλύπτουν μία πολύπλευρη πολιτικοποιημένη
γυναικεία προσωπικότητα, που ενάντια στις συνθήκες της εποχής της
αντιστάθηκε, ωρίμασε και εντέλει άλλαξε προς το καλύτερο την ζωή χιλιάδων
ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο.
Περί της προσωπικότητας της Έλεν Κέλερ η πλέον περιεκτική φράση πιστώνεται
στην νηπιαγωγό Βούλα Παπαδοπούλου (περιοδικό ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ, Μάρτιος
1980): «Δεν έβλεπε, δεν άκουγε, δεν μιλούσε. Ο αισθητός κόσμος την
κρατούσε σε απόσταση. Και τότε η Κέλερ έδωσε την καρδιά, το νου της, την
θέλησή της σε έναν άλλο κόσμο πνευματικό, που της αποκάλυψε ένα υπέροχο
μεγαλείο. Έτσι προχώρησε και προχωρούσε πάντα μπροστά, αφήνοντας
κατάπληκτους αυτούς που την παρακολουθούσαν από κοντά». Επί της ουσίας, τα
επιτεύγματα ζωής της Κέλερ αγγίζουν την έννοια του θαύματος, μιας και η
απώλεια όρασης και ακοής λόγω οστρακιάς πριν καν τα 2 της χρόνια το 1882,
καθιστούσαν και πιθανώς εξακολουθούν να καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη
υπόθεση την προσαρμογή στις ανάγκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Όπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί για την περίπτωσή της, η εκπαιδευτική της
πορεία προϋπόθετε «την δύναμη ενός μεταφορέα, την υπομονή ενός
ανθρακωρύχου, την απόφαση ενός αγωνιστή και την λεπτότητα ενός ποιητή».
Αλλιώς, συμπυκνωμένα όλα τα διαχρονικά συστατικά της ολοκληρωτικά
εξελιγμένης ανθρώπινης φύσης, τα οποία με τρόπο θαυμαστά ισορροπημένο
ενυπήρχαν στους κωδικούς των κυττάρων της μικρόσωμης Αμερικανίδας
Η απελευθέρωση των θαυμαστών δυνατοτήτων της Κέλερ, θα ήταν αδύνατη δίχως
την παρουσία της εκπληκτικής δασκάλας της Άννας Σάλιβαν, της μεθοδικής
οδηγού της στους κωδικούς του κόσμου. Μία από τις σπανιότερες όλων των
εποχών ιερή των στιγμών συνωμοσία έφερε τις δύο εξαίρετες γυναίκες κοντά,
λειτουργώντας ως αφοπλιστική ευκαιρία για την εκτίναξη των σπάνιων
δυνατοτήτων τους. Της Σάλιβαν ως δασκάλας, της Κέλερ ως φύσης ταγμένης
διαρκώς να εξελίσσεται. Αυτό που μέχρι τότε έμοιαζε θαύμα μετεξελίχτηκε σε
νόμο, με τεκμήρια στο διάβα του χρόνου αδιάψευστα.
Η τυφλοκωφή Κέλερ μορφώθηκε και διακρίθηκε σε σπουδές φιλοσοφίας,
μαθηματικών και φιλολογίας. Η κοπέλα που δεν έβλεπε, δεν άκουγε, δεν
μιλούσε, έμαθε 5 γλώσσες, την αρχαία ελληνική, την λατινική, την αγγλική,
την γαλλική, την γερμανική! Για μία δεκαπενταετία ήταν πρόεδρος της
εταιρίας «Τζον Μίλτον» που είχε ως αντικείμενο την μόρφωση 300.000 τυφλών
στις ΗΠΑ και περίπου άλλων 15.000.000 στον υπόλοιπο κόσμο. Ταξίδεψε σε
όλες τις άκρες της γης, γνωρίστηκε με τους σημαντικότερους των καιρών της
συγγραφείς όπως ο Τουέν και ο Σο. Έγραψε και η ίδια πολλά βιβλία,
σημαντικότερο και πλέον προβεβλημένο των οποίων ήταν το υπό τον τίτλο «η
ιστορία της ζωής μου» το 1902, σε ηλικία μόλις 20 χρόνων. Το συγκεκριμένο
βιβλίο έγινε και κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνίστρια την ίδια.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πως η ίδια η Κέλερ την εποχή της παγκόσμιας
αναγνώρισής της αντιλαμβάνεται τον πρωταγωνιστικό ρόλο της. Έγραψε τότε:
«Αφού δεν υπάρχει βασιλικός δρόμος για την κορυφή χρειάζεται να προχωρώ με
δυσκολία το ανηφορικό μονοπάτι. Πολλές φορές γλιστράω προς τα πίσω, πέφτω.
Σηκώνομαι όμως γρήγορα και τρέχω ενάντια στα εμπόδια. Συχνά χάνω την
διάθεσή μου, αλλά την ξαναβρίσκω και την κρατώ πιο σφικτά. Σέρνομαι τότε
προς τα πάνω, κερδίζω κάτι λίγο, αναθαρρώ, παίρνω πιο πολύ ζήλο, ανεβαίνω
ψηλότερα και τότε αρχίζω να βλέπω τον ορίζοντα να πλαταίνει. Κάθε αγώνας
που δίνεται είναι μια νίκη». Εξαιρετικά αφιερωμένη η φράση της σε όλους
τους ανά τον κόσμο αγωνιστές.
Η μοναδική επίσκεψη της Έλεν Κέλερ στην χώρα μας πραγματοποιήθηκε σε
χρόνια δίσεκτα, στις 21 Νοεμβρίου του 1946. Γέννημα αυτής της επίσκεψης
είναι η δημιουργία του Φάρου Τυφλών Καλλιθέας, που έκτοτε έχει προσφέρει
υπηρεσίες σε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες με προβλήματα όρασης. Στον απόηχο
της επίσκεψης Κέλερ, αρχές του 1948, δημιουργήθηκε στην χώρα μας το πρώτο
«ειδικό τμήμα τυφλοκωφαλάλων» με μια μαθήτρια και με δασκάλα την πρωτοπόρο
για τα ελληνικά δεδομένα Μίνα Δημητριάδη. Η μη στήριξη του τμήματος
οδήγησε αρχές δεκαετίας του 60 στο κλείσιμό του, πλην όμως τα πράγματα
είχαν πλέον πάρει τον δρόμο τους.
Το 1992, λοιπόν, με πρωτοβουλία της Καλλιόπης Καρανικόλα ιδρύεται ο
Πανελλήνιος Σύνδεσμος Γονέων και κηδεμόνων τυφλοκωφών παιδιών και το
ζήτημα της εκπαίδευσης των τυφλοκωφών ξανατίθεται στην ατζέντα. Μιά
δεκαετία μετά ιδρύεται το 1ο ειδικό δημοτικό σχολείο τυφλοκωφών
(υποδέχεται τους πρώτους μαθητές του στις 2 Οκτωβρίου 2003),
κατοχυρώνοντας οριστικά στην πράξη το «αντικειμενικόν» της δυνατότητας
εκπαίδευσης των παιδιών με τυφλότητα και πρόσθετες αναπηρίες.
Ας ξαναγυρίσουμε στα της επίσημης επίσκεψης της Κέλερ στην Ελλάδα. Δύο
αποκαλυπτικά ντοκουμέντα- γράμματα ευχαριστήρια της Κέλερ προς τους
τοπικούς οικοδεσπότες της, αναδεικνύουν μια επιπρόσθετη πλευρά τη διάσημης
Αμερικανίδας σαφώς πολιτικοποιημένη. Λέει σε κάποιο σημείο η Κέλερ
αναφερόμενη στην τότε πολιτική κατάσταση της Ελλάδας: «Όταν σκέπτομαι την
εγκληματικά ανόητη πολιτική των συμμάχων σχετικά με την αποκατάσταση της
μοναρχίας στην Ελλάδα μετά τον πόλεμο, θυμώνω πολύ. Αυτό σήμαινε την
επιστροφή των αντιδραστικών δυνάμεων που ποδοπατούν τις αξίες για τις
οποίες -υποτίθεται- πολεμήσαμε στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο: ελεύθερο λόγο,
τύπο, απελευθέρωση από τον φόβο και την τυραννία. Αναρωτιέμαι σε τι,
άραγες, ωφελεί έναν λαό η τύποις εθνική ανεξαρτησία αν του αρνούνται αυτά
τα ανθρώπινα δικαιώματα...»
Εξίσου με τα παραπάνω διαχρονικής αξίας είναι και το κάλεσμα της Κέλερ
προς τους ελεύθερα σκεπτόμενους ανθρώπους: «Από τις ανεπαρκείς διοικήσεις
γίνεται κάθε προσπάθεια να καταπνιγεί ο ριζοσπαστισμός. Μπορώ όμως να
ελπίζω ότι οι άνθρωποι θα ξεσηκωθούν πριν να είναι πολύ αργά για να
υποστηρίξουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια». Με μια απλή μεταφορά του χρόνου
μισό αιώνα αργότερα τα παραπάνω λόγια θα μπορούσαν πιστά να εκφράζουν την
Κέλερ και με όρους του «σήμερα». Γι΄ αυτό άλλωστε η Αμερικανίδα τυφλοκωφή
ήταν αυτό που έγινε και έγινε αυτό που ήταν, το σύμβολο της ανθρώπινης
θέλησης του αιώνα που πέρασε...
Πηγή: http://www.enet.gr/
Άρθρο της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» τής 8ης Φεβρουαρίου 2010.
Με αφορμή την σημερινή παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στις γυναίκες.
Σπάνια ντοκουμέντα από την επίσκεψή της στην Ελλάδα το 1946.
Το μεγαλύτερο θαύμα θέλησης του προηγούμενου αιώνα ήταν δίχως την
παραμικρή αμφιβολία μια γυναίκα. Ο λόγος για την τυφλοκωφή Αμερικανίδα
Έλεν Κέλερ, η ζωή της οποίας, τα επιτεύγματα και η προσφορά της,
υπερέβησαν κατά πολύ το οτιδήποτε στις μέρες της θεωρείτο δυνατόν, για
έναν άνθρωπο που συνδύαζε απώλεια όρασης και ακοής συνάμα.
Αξιοποιώντας το πλούσιο υλικό του δασκάλου του σχολείου τυφλοκωφών Αθήνας
Ν. Δημητρίου, φωτίζουμε άγνωστες λεπτομέρειες απ΄ την ζωή της Κέλερ,
μεταξύ των οποίων και κάποιες από επίσκεψή της στην χώρα μας 63 χρόνια
πριν. Όσα ακολουθούν, αποκαλύπτουν μία πολύπλευρη πολιτικοποιημένη
γυναικεία προσωπικότητα, που ενάντια στις συνθήκες της εποχής της
αντιστάθηκε, ωρίμασε και εντέλει άλλαξε προς το καλύτερο την ζωή χιλιάδων
ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο.
Περί της προσωπικότητας της Έλεν Κέλερ η πλέον περιεκτική φράση πιστώνεται
στην νηπιαγωγό Βούλα Παπαδοπούλου (περιοδικό ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ, Μάρτιος
1980): «Δεν έβλεπε, δεν άκουγε, δεν μιλούσε. Ο αισθητός κόσμος την
κρατούσε σε απόσταση. Και τότε η Κέλερ έδωσε την καρδιά, το νου της, την
θέλησή της σε έναν άλλο κόσμο πνευματικό, που της αποκάλυψε ένα υπέροχο
μεγαλείο. Έτσι προχώρησε και προχωρούσε πάντα μπροστά, αφήνοντας
κατάπληκτους αυτούς που την παρακολουθούσαν από κοντά». Επί της ουσίας, τα
επιτεύγματα ζωής της Κέλερ αγγίζουν την έννοια του θαύματος, μιας και η
απώλεια όρασης και ακοής λόγω οστρακιάς πριν καν τα 2 της χρόνια το 1882,
καθιστούσαν και πιθανώς εξακολουθούν να καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη
υπόθεση την προσαρμογή στις ανάγκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Όπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί για την περίπτωσή της, η εκπαιδευτική της
πορεία προϋπόθετε «την δύναμη ενός μεταφορέα, την υπομονή ενός
ανθρακωρύχου, την απόφαση ενός αγωνιστή και την λεπτότητα ενός ποιητή».
Αλλιώς, συμπυκνωμένα όλα τα διαχρονικά συστατικά της ολοκληρωτικά
εξελιγμένης ανθρώπινης φύσης, τα οποία με τρόπο θαυμαστά ισορροπημένο
ενυπήρχαν στους κωδικούς των κυττάρων της μικρόσωμης Αμερικανίδας
Η απελευθέρωση των θαυμαστών δυνατοτήτων της Κέλερ, θα ήταν αδύνατη δίχως
την παρουσία της εκπληκτικής δασκάλας της Άννας Σάλιβαν, της μεθοδικής
οδηγού της στους κωδικούς του κόσμου. Μία από τις σπανιότερες όλων των
εποχών ιερή των στιγμών συνωμοσία έφερε τις δύο εξαίρετες γυναίκες κοντά,
λειτουργώντας ως αφοπλιστική ευκαιρία για την εκτίναξη των σπάνιων
δυνατοτήτων τους. Της Σάλιβαν ως δασκάλας, της Κέλερ ως φύσης ταγμένης
διαρκώς να εξελίσσεται. Αυτό που μέχρι τότε έμοιαζε θαύμα μετεξελίχτηκε σε
νόμο, με τεκμήρια στο διάβα του χρόνου αδιάψευστα.
Η τυφλοκωφή Κέλερ μορφώθηκε και διακρίθηκε σε σπουδές φιλοσοφίας,
μαθηματικών και φιλολογίας. Η κοπέλα που δεν έβλεπε, δεν άκουγε, δεν
μιλούσε, έμαθε 5 γλώσσες, την αρχαία ελληνική, την λατινική, την αγγλική,
την γαλλική, την γερμανική! Για μία δεκαπενταετία ήταν πρόεδρος της
εταιρίας «Τζον Μίλτον» που είχε ως αντικείμενο την μόρφωση 300.000 τυφλών
στις ΗΠΑ και περίπου άλλων 15.000.000 στον υπόλοιπο κόσμο. Ταξίδεψε σε
όλες τις άκρες της γης, γνωρίστηκε με τους σημαντικότερους των καιρών της
συγγραφείς όπως ο Τουέν και ο Σο. Έγραψε και η ίδια πολλά βιβλία,
σημαντικότερο και πλέον προβεβλημένο των οποίων ήταν το υπό τον τίτλο «η
ιστορία της ζωής μου» το 1902, σε ηλικία μόλις 20 χρόνων. Το συγκεκριμένο
βιβλίο έγινε και κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνίστρια την ίδια.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πως η ίδια η Κέλερ την εποχή της παγκόσμιας
αναγνώρισής της αντιλαμβάνεται τον πρωταγωνιστικό ρόλο της. Έγραψε τότε:
«Αφού δεν υπάρχει βασιλικός δρόμος για την κορυφή χρειάζεται να προχωρώ με
δυσκολία το ανηφορικό μονοπάτι. Πολλές φορές γλιστράω προς τα πίσω, πέφτω.
Σηκώνομαι όμως γρήγορα και τρέχω ενάντια στα εμπόδια. Συχνά χάνω την
διάθεσή μου, αλλά την ξαναβρίσκω και την κρατώ πιο σφικτά. Σέρνομαι τότε
προς τα πάνω, κερδίζω κάτι λίγο, αναθαρρώ, παίρνω πιο πολύ ζήλο, ανεβαίνω
ψηλότερα και τότε αρχίζω να βλέπω τον ορίζοντα να πλαταίνει. Κάθε αγώνας
που δίνεται είναι μια νίκη». Εξαιρετικά αφιερωμένη η φράση της σε όλους
τους ανά τον κόσμο αγωνιστές.
Η μοναδική επίσκεψη της Έλεν Κέλερ στην χώρα μας πραγματοποιήθηκε σε
χρόνια δίσεκτα, στις 21 Νοεμβρίου του 1946. Γέννημα αυτής της επίσκεψης
είναι η δημιουργία του Φάρου Τυφλών Καλλιθέας, που έκτοτε έχει προσφέρει
υπηρεσίες σε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες με προβλήματα όρασης. Στον απόηχο
της επίσκεψης Κέλερ, αρχές του 1948, δημιουργήθηκε στην χώρα μας το πρώτο
«ειδικό τμήμα τυφλοκωφαλάλων» με μια μαθήτρια και με δασκάλα την πρωτοπόρο
για τα ελληνικά δεδομένα Μίνα Δημητριάδη. Η μη στήριξη του τμήματος
οδήγησε αρχές δεκαετίας του 60 στο κλείσιμό του, πλην όμως τα πράγματα
είχαν πλέον πάρει τον δρόμο τους.
Το 1992, λοιπόν, με πρωτοβουλία της Καλλιόπης Καρανικόλα ιδρύεται ο
Πανελλήνιος Σύνδεσμος Γονέων και κηδεμόνων τυφλοκωφών παιδιών και το
ζήτημα της εκπαίδευσης των τυφλοκωφών ξανατίθεται στην ατζέντα. Μιά
δεκαετία μετά ιδρύεται το 1ο ειδικό δημοτικό σχολείο τυφλοκωφών
(υποδέχεται τους πρώτους μαθητές του στις 2 Οκτωβρίου 2003),
κατοχυρώνοντας οριστικά στην πράξη το «αντικειμενικόν» της δυνατότητας
εκπαίδευσης των παιδιών με τυφλότητα και πρόσθετες αναπηρίες.
αποκαλυπτικά ντοκουμέντα- γράμματα ευχαριστήρια της Κέλερ προς τους
τοπικούς οικοδεσπότες της, αναδεικνύουν μια επιπρόσθετη πλευρά τη διάσημης
Αμερικανίδας σαφώς πολιτικοποιημένη. Λέει σε κάποιο σημείο η Κέλερ
αναφερόμενη στην τότε πολιτική κατάσταση της Ελλάδας: «Όταν σκέπτομαι την
εγκληματικά ανόητη πολιτική των συμμάχων σχετικά με την αποκατάσταση της
μοναρχίας στην Ελλάδα μετά τον πόλεμο, θυμώνω πολύ. Αυτό σήμαινε την
επιστροφή των αντιδραστικών δυνάμεων που ποδοπατούν τις αξίες για τις
οποίες -υποτίθεται- πολεμήσαμε στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο: ελεύθερο λόγο,
τύπο, απελευθέρωση από τον φόβο και την τυραννία. Αναρωτιέμαι σε τι,
άραγες, ωφελεί έναν λαό η τύποις εθνική ανεξαρτησία αν του αρνούνται αυτά
τα ανθρώπινα δικαιώματα...»
Εξίσου με τα παραπάνω διαχρονικής αξίας είναι και το κάλεσμα της Κέλερ
προς τους ελεύθερα σκεπτόμενους ανθρώπους: «Από τις ανεπαρκείς διοικήσεις
γίνεται κάθε προσπάθεια να καταπνιγεί ο ριζοσπαστισμός. Μπορώ όμως να
ελπίζω ότι οι άνθρωποι θα ξεσηκωθούν πριν να είναι πολύ αργά για να
υποστηρίξουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια». Με μια απλή μεταφορά του χρόνου
μισό αιώνα αργότερα τα παραπάνω λόγια θα μπορούσαν πιστά να εκφράζουν την
Κέλερ και με όρους του «σήμερα». Γι΄ αυτό άλλωστε η Αμερικανίδα τυφλοκωφή
ήταν αυτό που έγινε και έγινε αυτό που ήταν, το σύμβολο της ανθρώπινης
θέλησης του αιώνα που πέρασε...
Πηγή: http://www.enet.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου