"Ο ΚΗΠΟΣ ΤΗΣ ΛΥΣΣΟΥΣ" ΔΙΝΕΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΙΕΞΟΔΟ ΣΕ ΑΜΕΑ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Μαχητές της ζωής

Συντάκτης: Βάση Παναγοπούλου.

«Αυτό που λείπει από τους ανθρώπους, πέρα από τα υλικά πράγματα, είναι η προοπτική. Τα πρώτα θύματα στην Ελλάδα της κρίσης είναι οι νέοι άνθρωποι, που στερούνται πολλών ευκαιριών. Πόσω μάλλον τα νέα παιδιά με αναπηρίες. Τι ευκαιρίες έχουν για επαγγελματική εκπαίδευση και αποκατάσταση, αυτές οι ομάδες ανθρώπων;»

Με αυτά τα λόγια ξεκίνησαν να μου εξηγούν οι Dr. Waltraud Sperlich και Eva Maria Lang το έργο που παράγουν, μέσω της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Ο Κήπος της Λυσούς» που συνέστησαν τον Οκτώβριο του 2016 στην Καλαμάτα.

Στο εργαστήριο λαχανοκομίας και κηπουρικής που υλοποιούν μέχρις στιγμής  εκπαιδεύονται δώδεκα παιδιά με ελαφρά νοητική υστέρηση, είκοσι ενός έως σαράντα δύο ετών, ενώ άλλα περίπου είκοσι άτομα έχουν δηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής και αναμένουν την ένταξή τους.

Τι είναι όμως αυτό το εργαστήριο λαχανοκομίας και κηπουρικής; Είναι ακόμη ένα μάθημα στο ημερήσιο πρόγραμμα του σχολείου τους; Όχι.

Πραγματοποιείται με καθημερινή ενασχόληση, σε δύο φυτώρια που δημιουργήθηκαν με οικονομικά μέσα της ΜΚΕ και λειτουργούν σε εγκαταστάσεις του «ΕΛΓΟ Δήμητρα» στην Καλαμάτα και στην περιοχή Στούπα της Μάνης -ενταγμένα μάλιστα στον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων ΔΗΩ-, όπου υπό την επίβλεψη και την καθοδήγηση ειδικών και θεραπευτών, τα νέα αυτά παιδιά εκπαιδεύονται στην καλλιέργεια λαχανικών, παράγουν και πωλούν τα παραγόμενα προϊόντα τους στη λαϊκή αγορά της Καλαμάτας.

Καινοτόμο πρόγραμμα, αποκλειστικό πόνημα αυτών των δύο γυναικών, που επί δεκαετίες τώρα ζουν και δραστηριοποιούνται στην Πελοπόννησο.

• Για να δούμε, λοιπόν, ποιοι είναι οι στόχοι του «Κήπου της Λυσούς» και  πώς συστάθηκε η εταιρεία.

«Η LYSO δημιουργήθηκε αρχικά σαν εκδοτικός οίκος. Βρισκόταν σε ανάπτυξη όταν η κρίση χτύπησε την Ελλάδα. Εγκαταλείψαμε την αρχική μας δραστηριότητα, να εκδίδουμε δηλαδή βιβλία σχετικά με την αρχαιότητα στην Ελλάδα και στραφήκαμε στη δημιουργία Προγραμμάτων Ανάγκης, που στοχεύουν  στο μέλλον της χώρας, μέσα από μια απίστευτη ευκαιρία που μας δόθηκε. Γιατί το μέλλον μιας χώρας βρίσκεται στα παιδιά. Ομως τι μέλλον μπορεί να έχουν παιδιά με αναπηρίες, χωρίς καμία επαγγελματική εκπαίδευση; Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν δουλειές για ανθρώπους με ειδικές ανάγκες. Με το που τελειώνουν το σχολείο, δεν έχουν τίποτα να κάνουν, εκτός από το να βοηθούν στην καθημερινότητα του σπιτιού τους. Έτσι μας γεννήθηκε η ιδέα τού να βοηθήσουμε ειδικά παιδιά, όταν πλέον είναι ενήλικα, για να μπορούν να  γίνουν ανεξάρτητοι, να έχουν το δικό τους μικρό εισόδημα, να αισθάνονται όμορφα, χρήσιμα άτομα, δημιουργικά. Έτσι εγκαταστήσαμε τα δύο φυτώρια, όπου εκπαιδεύονται νέοι, με διάφορες ειδικές ανάγκες, στην καλλιέργεια -προς το παρόν- λαχανικών και λουλουδιών, υπό την εποπτεία και καθοδήγηση αγρονόμων, γεωπόνων, μηχανικών, κηπουρών και θεραπευτών. Όλες οι καλλιέργειες γίνονται υπό τις επιταγές της βιολογικής καλλιέργειας», συμπληρώνει η Εύα Λανγκ.

«Ξεκινήσαμε με την καλλιέργεια λαχανικών, αλλά στα σχέδια και στις προθέσεις μας είναι να προχωρήσουμε, κατ’ αρχάς, στην καλλιέργεια και αποξήρανση βοτάνων. Και μια και ζούμε και δραστηριοποιούμαστε στην καλύτερη περιοχή παραγωγής ελαιόλαδου, σκεφτόμαστε να επεκτείνουμε τις γνωστικές δραστηριότητες και στην τέχνη του κλαδέματος ελαιόδεντρων. Γιατί 

το κλάδεμά τους είναι πράγματι μια μικρή τέχνη. Και αυτά, είναι ακόμη η αρχή».

• Πώς κατάφεραν να οργανώσουν και να υλοποιήσουν ένα τέτοιο έργο, ποια ήταν η απίστευτη ευκαιρία που άδραξαν;

«Η ιδέα γεννήθηκε όταν βρέθηκε στον δρόμο μας ένας ευεργέτης. Είδε στην ιστοσελίδα του εκδοτικού μας οίκου φωτογραφίες από μια χριστουγεννιάτικη γιορτή του σχολείου παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες της Καλαμάτας και αμέσως τηλεφώνησε στη Βάλτραουτ Σπέρλιχ. Και της έκανε μια απίστευτη ερώτηση: “Θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε προς όφελος των ειδικών παιδιών στην περιοχή της Μάνης πενήντα χιλιάδες ευρώ τα οποία θα ήθελα να δωρήσω;” Ήθελε να κάνει κάτι για να βοηθήσει αυτά τα παιδιά. Αφού ξεπεράσαμε το πρώτο σοκ και βέβαια τη δυσπιστία τού κατά πόσο ήταν ειλικρινής, μετά από πολλές ιδέες και σκέψη καταλήξαμε ότι θα θέλαμε να βοηθήσουμε ενηλίκους με ειδικές ανάγκες. Γιατί ενηλίκους; Γιατί όταν τελειώνουν το σχολείο, είναι 

περίπου είκοσι χρόνων και δεν έχουν καμία ευκαιρία επαγγελματικής αποκατάστασης, στην περιοχή μας τουλάχιστον. Ξέρετε, έχω κι εγώ έναν γιο, τριάντα χρόνων σήμερα, με νοητική στέρηση, ο οποίος ζει και εργάζεται σε μια κοινότητα της Βαυαρίας, στη Γερμανία. Οπότε, είχα μια κάποια γνώση και πείρα για το πώς θα μπορούσαμε να οργανώσουμε και να πετύχουμε έναν τέτοιο στόχο».

• Πώς αντέδρασε η τοπική κοινωνία απέναντι στο εγχείρημά σας;

«Οι ντόπιοι αγκάλιασαν εξαρχής το έργο μας, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι ευρέως γνωστό το τι κάνουμε. Όσοι το μαθαίνουν, το λατρεύουν και το υποστηρίζουν όπως μπορούν, αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, έχουμε την αίσθηση ότι περισσότεροι ξένης υπηκοότητας άνθρωποι, παρά Έλληνες πολίτες, γνωρίζουν την ύπαρξη “του κήπου της Λυσούς”. Οι οικογένειες όμως των εκπαιδευόμενων είναι κοντά μας, αλλά και πολλοί γονείς ειδικών παιδιών που περιμένουν να ενταχθούν στο πρόγραμμά μας, είναι κατενθουσιασμένοι με αυτήν την αναπάντεχη προοπτική που ανοίγεται στη ζωή των παιδιών τους. Είναι μεγάλη ανακούφιση γι΄ αυτούς καθώς μέχρι τώρα δεν ήξεραν τι επιφύλασσε το μέλλον στο παιδί τους. Είναι όλοι ιδιαίτερα ευγνώμονες και υποστηρικτικοί στο έργο μας».

• Η δημοτική αρχή σάς προσφέρει υποστήριξη;

«Ναι, οι δημοτικές αρχές της Καλαμάτας μας υποστηρίζουν με κάθε τρόπο. Ο δήμαρχος ψωνίζει από το περίπτερό μας όποτε μπορεί, έρχεται στις χριστουγεννιάτικες γιορτές που οργανώνουμε, υποσχέθηκε μάλιστα ότι θα δώσει δουλειά σε μερικούς από τους εκπαιδευόμενούς μας με το πέρας του προγράμματος. Μας βοηθά ακόμη στον εκτελωνισμό ενός μικρού VW λεωφορείου που αγοράσαμε για τους μαθητές μας».

Στη συζήτηση μπήκε και η γεωπόνος του ΑΠΘ, Ελευθερία Ξαγοράρη, υπεύθυνη Σχεδιασμού Συντονισμού και Εφαρμογής του προγράμματος που πραγματοποιείται στα δύο εκπαιδευτικά φυτώρια.

Ανέλαβε να μας μιλήσει για τη δουλειά που γίνεται στο εργαστήριο:

«Αυτή τη στιγμή καλλιεργούμε υπαίθρια κηπευτικά -παραδοσιακές ποικιλίες- σε έκταση περίπου 1,5 στρέμματος, στις εγκαταστάσεις του “ΕΛΓΟ –ΔΗΜΗΤΡΑ” (Λακωνικής 87), όχι μόνο για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων αλλά και για την παραγωγή σπόρων. Στο τετρακοσίων είκοσι τετραγωνικών μέτρων θερμοκήπιο, που βρίσκεται στη Στούπα Δυτικής Μάνης -επίσης πιστοποιημένο από τη ΔΗΩ για την καλλιέργεια με βιολογικές μεθόδους-, μια ομάδα παιδιών, δύο φορές την εβδομάδα, εκπαιδεύεται στη θερμοκηπιακή παραγωγή κηπευτικών αλλά και λουλουδιών. Ταυτόχρονα παράγουμε δικό μας κόμποστ αξιοποιώντας τα φυτικά υπολείμματα των καλλιεργειών και της φυτομάζας που προκύπτει από τα σκαλίσματα, στοχεύοντας στην υλοποίηση μιας από τις βασικές επιδιώξεις του εκπαιδευτικού μας προγράμματος, που είναι η δυνατότητά μας να αντικαταστήσουμε πλήρως τα βιολογικά λιπάσματα που χρησιμοποιούμε. Επίσης, σε μικρή κλίμακα βέβαια και για τις παρούσες ανάγκες μας, παράγουμε Ενεργούς Μικροοργανισμούς, γνωστοί ως Ε.Μ., εγκεκριμένους για χρήση στη βιολογική γεωργία. Πρόκειται για ένα μείγμα ωφέλιμων μικροοργανισμών (βακτήρια φωτοσύνθεσης, ζυμομύκητες, γαλακτομύκητες κ.ά.), με πολλαπλά οφέλη. Με τη χρήση τους καταπολεμάμε ασθένειες του εδάφους ενώ ταυτόχρονα δυναμώνεται το ριζικό σύστημα των φυτών. Αποτέλεσμα της μεθόδου αυτής είναι η αύξηση της παραγωγής αλλά κυρίως η απολύμανση του εδάφους και του νερού με φυσικό και ακίνδυνο τρόπο. Έτσι, προσφέρουμε ένα ασφαλές περιβάλλον εργασίας τόσο στους εκπαιδευόμενους όσο και στο υπόλοιπο  προσωπικό».

• Ποια είναι τα σχέδια για το μέλλον του προγράμματος αλλά και των εκπαιδευόμενων;

«Η μέχρι τώρα εμπειρία μάς δείχνει ότι μπορούν να δημιουργηθούν και νέοι τομείς, συναφείς με τις ήδη βασικές δραστηριότητες. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι αναπτυσσόμενοι σαν πρόγραμμα θα μπορέσουμε να εντάξουμε περισσότερα άτομα με ειδικές ανάγκες και, ταυτοχρόνως, θα δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας, πολλαπλών ειδικοτήτων, έτσι ώστε να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της υλοποίησης του σχεδίου. Κι ένας από τους βασικούς μας στόχους είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις διατήρησης των δραστηριοτήτων και μετά το πέρας του προγράμματος.

Θέλουμε, λοιπόν, να αναπτύξουμε νέες ασχολίες και οι τομείς που κρίνουμε ότι χρειάζεται να δομηθούν αλλά και να ενισχυθούν είναι:

α. Η παραγωγή φιντανιών παραδοσιακών ποικιλιών. Είναι ουσιαστική επαγγελματική κατάρτιση που έχει και οικονομικό ενδιαφέρον, στην οποία  ανταποκρίνονται με ευκολία τα παιδιά.

β. Η δημιουργία τράπεζας σπόρων για τη διατήρηση σπόρων παραδοσιακών ποικιλιών. Στις εγκαταστάσεις του ΕΛΓΟ υπάρχει όλη η υποδομή για την ταυτοποίηση ποικιλιών, την οποία μπορούμε να αξιοποιήσουμε και να παράξουμε ταυτοποιημένους σπόρους, που θα μπορούν να καταχωριστούν στους εθνικούς καταλόγους, ενώ ταυτοχρόνως, κάποιες ποικιλίες, θα μπορούμε να τις διαθέτουμε σε επαγγελματίες αγρότες, σε συνεργασία ίσως με την αξιόπιστη μη κυβερνητική οργάνωση “ΑΙΓΙΛΟΠΑ”, που αντικείμενό της είναι η διατήρηση ντόπιων ποικιλιών και η διάθεσή τους σε επαγγελματίες αγρότες.

γ. Η καλλιέργεια, η αποξήρανση και η συσκευασία αρωματικών φυτών. Είναι εύκολες οι καλλιέργειες αυτές, και στην αποξήρανση αλλά και στην τυποποίησή τους μπορούν να απασχοληθούν και πιο “δύσκολες” περιπτώσεις ΑμεΑ. Εχουμε μάλιστα «συνδεθεί» με μία κοινότητα στο Μόναχο (Höhenberg), που έχει ένα οργανωμένο δίκτυο διάθεσης των προϊόντων, το οποίο μπορούμε να εκμεταλλευθούμε για να διοχετεύσουμε και τα δικά μας μεταποιημένα προϊόντα.

δ. Η λειτουργία εργαστηρίου παραγωγής μανιταριών. Είναι ένας επίσης δυναμικός τομέας στον οποίο θα μπορούσαν να αποδώσουν τα παιδιά και υπάρχει η κατάλληλη προς αξιοποίηση υποδομή στον ΕΛΓΟ. Μπορούμε να περάσουμε σε έναν συνδυασμό έρευνας και παραγωγής, ασχολία σημαντική και για την τοπική κοινωνία.

ε. Η παραγωγή κόμποστ. Οπως σας προανέφερα, αφορά την ολική κάλυψη των διατροφικών αναγκών των καλλιεργειών».

• Πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί η επέκταση του προγράμματος;

«Η ενίσχυση και η ανάπτυξη του έργου μπορεί να ενταχθούν στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΚΤ, κάτω από τον ειδικό στόχο “Αύξηση των οικονομικά ενεργών και απασχολούμενων ατόμων ευπαθών κοινωνικών ομάδων”, καθώς το εγχείρημά μας έχει στόχο την ουσιαστική κοινωνικοποίηση αυτών των ειδικών ομάδων ενηλίκων αφού τους προσφέρεται όχι μόνον επαγγελματική κατάρτιση αλλά και η δυνατότητα βιοπορισμού, έστω και εν μέρει αρχικά».

• Είναι καλυμμένες όλες οι ανάγκες σας για την εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος;

«Τρεις είναι οι βασικές ελλείψεις μας: ειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, γη για την επέκταση των καλλιεργειών και χώροι για την αποθήκευση και τη μεταποίηση των προϊόντων μας. Εκτός από τους ήδη εκπαιδευόμενούς μας, έχουν δηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής επιπλέον δεκαοκτώ με είκοσι άτομα, τα οποία αδυνατούμε να δεχτούμε λόγω των περιορισμένων μας πόρων. Εκτιμούμε, όμως, ότι είναι πολύ περισσότεροι οι ενδιαφερόμενοι για το πρόγραμμά μας».

• Για να μπορέσουν να ενταχθούν περισσότερα άτομα στο πρόγραμμα κατάρτισης, τι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό θα δημιουργηθούν;

«Στην περίπτωση ανάπτυξης και περαιτέρω τμημάτων οι ανάγκες μας σε ανθρώπινο δυναμικό θα αφορούν τουλάχιστον τρεις εργάτες γης, δύο ακόμη βοηθούς γενικών καθηκόντων (σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται η συνεχής επίβλεψη των εκπαιδευόμενων) και ακόμη τέσσερις εκπαιδευτές. Απαραίτητη είναι η παρουσία δύο κοινωνικών λειτουργών κι ενός τεχνικού (για επισκευή  και συντήρηση μηχανημάτων), ενώ υπάρχει ανάγκη πρόσληψης δύο οδηγών για τη μεταφορά των εκπαιδευόμενων από και προς στα σπίτια τους, μετά το τέλος του καθημερινού εκπαιδευτικού ωραρίου. Θα χρειαστούμε ακόμη δύο υπεύθυνους, έναν για τη λειτουργία του εργαστηρίου παραγωγής μανιταριών και έναν για την αποξήρανση και την επίβλεψη της καλλιέργειας των αρωματικών φυτών».

Καθώς η συζήτηση ολοκληρωνόταν, σκέφτηκα πόσο ελπιδοφόρο είναι να γνωρίζεις ανθρώπους που δουλεύουν για το γενικότερο καλό, με όραμα και διάθεση. Αλλωστε, αυτή ήταν η αφορμή για να έρθουμε σε επαφή: τα εξαιρετικά σχόλια για τη δουλειά τους που έφτασαν σε γνώση μου.

Μέχρι να γνωρίσω τις ιδρύτριες του «Κήπου της Λυσούς», δεν ήξερα από πού έλκει την καταγωγή του το όνομα «Λυσώ». Δεν μπορούσα παρά να απευθυνθώ στη δρα Σπέρλιχ, αφού το PHD της αφορά την αρχαία Ιστορία (Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μονάχου).

Και έμαθα ότι «η Λυσώ έζησε στην αρχαία Μεσσήνη τον δεύτερο αιώνα προ Χριστού, τον καιρό που η ιστορία των αμαζόνων ήταν πια μύθος. Η Λυσώ πολέμησε για την πόλη της, σε μια χρονική στιγμή που ο επιβεβλημένος ρόλος των γυναικών -βλέπε Αθήνα- ήταν η αποκλειστική ενασχόληση με τα οικιακά, μακριά από την εκπαίδευση, τα αθλήματα και την όποια επαγγελματική ενασχόληση. Η Λυσώ σκοτώθηκε στη μάχη και το μνημείο που ανέστησαν προς τιμήν της οι Μεσσήνιοι ακόμη υπάρχει και μπορεί κανείς να το δει. Με μια λέξη, ήταν πολεμίστρια, μαχήτρια».

Μαχητές της ζωής τα παιδιά με ειδικές ανάγκες και με μεγαλύτερη δύναμη από τους σωματικά άρτιους θα τολμήσω να πω.

Μαχήτριες όμως και οι δύο ιδρύτριες του «Κήπου της Λυσούς», που είναι οι μόνες νόμιμες εκπρόσωποι, εξίσου υπεύθυνες για την πραγματοποίηση, την ανάπτυξη και την οικονομική διαχείριση αυτού του προγράμματος και της εταιρείας, που όπως δήλωσαν «το πράττουν με πολλή αγάπη για τη χώρα και τους ανθρώπους της και κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να υποστηρίξουν τους ντόπιους της περιοχής τους και όχι απαραίτητα μόνο τους ελληνικής καταγωγής».

ΛΥΣΩ - Εκπαιδευτική, Διαχειριστική ΑΜΚΕ

 - facebook.com/lysosgarden - email: evalang@lyso.gr

 Πηγή: Η εφημερίδα των συντακτών