ΠΩΣ ΘΑ ΕΝΙΩΘΕΣ ΑΝ ΔΕΝ ΣΕ ΑΦΗΝΑΝ ΝΑ ΔΙΑΝΥΣΕΙΣ ΕΚΑΤΟ ΜΕΤΡΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΟΥ;

του Κωνσταντίνου Αμπατζή

Κάναμε μια βόλτα στο κέντρο της πόλης με τον Παναγιώτη Πιτσίνιαγκα, έναν Αθηναίο που δίνει μάχη καθημερινά για να φτάσει στη δουλειά του.

Η ημέρα καριέρας για Άτομα με Αναπηρία είναι ένα απαραίτητο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, μια εκδήλωση που επαναλαμβάνεται για δεύτερη χρονιά κι έρχεται να κάνει κάτι για τον αποκλεισμό των ΑμεΑ απ' την αγορά εργασίας.

Μόνο που δυστυχώς, τα πράγματα δεν είναι όσο ρόδινα φαίνονται, ούτε είναι ώρα για πανηγυρισμούς και χειραψίες ικανοποίησης. Δεν θα πω καν το προφανές, ότι η πραγματική ώρα για πανηγυρισμούς θα έρθει όταν τέτοιες εκδηλώσεις δεν θα χρειάζονται καν.

Και δεν θα το πω γιατί πολύ απλά, δεν γίνεται να έχουμε τέτοιες απαιτήσεις, όταν ακόμη δεν έχουν γίνει ούτε τα βασικά. Βλέπεις, πριν ένα ΑμεΑ φτάσει στο σημείο να αναζητήσει εργασία, πρέπει πρώτα να προσπεράσει ένα σωρό καθημερινές δυσκολίες σε πράγματα που για μένα και για σένα φαίνονται αυτονόητα.

Και πριν αγχωθεί για το αν θα πληροί τα κριτήρια του εργοδότη, πρέπει πρώτα να βεβαιωθεί ότι η εταιρεία στην οποία απευθύνθηκε, πληροί τα κριτήρια για να του προσφέρει ένα προσβάσιμο και λειτουργικό εργασιακό περιβάλλον. Αν καταφέρει να φτάσει μέχρι εκεί.

Έχει αναφερθεί και σε προηγούμενα αφιερώματα και συνεντεύξεις, πως η Ελλάδα δεν είναι μια φιλική χώρα προς τα Άτομα με Αναπηρία. Επειδή όμως η φράση αυτή έχει πια επαναληφθεί τόσο πολύ που έχει σταματήσει να αποτελεί τροφή για σκέψη και προβληματισμό, αποφασίσαμε να πάμε μια βόλτα με το μέλος του Σ.Κ.Ε.Π., Παναγιώτη Πιτσίνιαγκα, στο πιο κεντρικό σημείο της πόλης, για να δούμε πόσο εύκολη είναι μια βόλτα στους δρόμους της, για έναν άνθρωπο που χρησιμοποιεί αμαξίδιο.

Γιατί όσες -καλοδεχούμενες- ημέρες καριέρας κι αν γίνουν, δεν θα έχουν κανένα νόημα αν δεν γυρίσουμε πίσω για να λύσουμε τα βασικά.

Δώσαμε ραντεβού με τον Παναγιώτη στο Σύνταγμα, ακριβώς έξω από το ασανσέρ. Στα λίγα λεπτά που τον περίμενα, είδα να χρησιμοποιεί το ασανσέρ για να ανέβει κόσμος που όχι απλά δεν είχε κινητικά προβλήματα, αλλά δεν ήταν καν ηλικιωμένος. Απλά, βαριόταν να ανέβει τα λίγα σκαλοπάτια μέχρι να βγει στην πλατεία.

Δεν χρειάστηκε να διανύσουμε καν μερικά μέτρα με τον Παναγιώτη, για να μου υποδείξει το πρώτο παράδειγμα αστοχίας, πάνω στην πλατεία Συντάγματος.

Στην παραπάνω φωτογραφία, βλέπεις τον οδηγό διέλευσης που βοηθάει ανθρώπους με προβλήματα όρασης να κατευθυνθούν. Επειδή συνήθως οι άνθρωποι αυτοί βλέπουν έστω και λίγο, ο δρόμος έχει (θεωρητικά) έντονο χρώμα (κίτρινο ή κόκκινο) για να τους βοηθήσει. Όχι όμως στο Σύνταγμα, όπου το παν είναι να υπάρχει χρωματική ομοιομορφία κι έτσι ο οδηγός διέλευσης έχει το ίδιο χρώμα με την υπόλοιπη πλατεία. Όλα για την ομορφιά σε αυτή την πόλη.

Όσο για τον λαχειοπώλη, η αλήθεια είναι πως δεν μπορούμε να τον κατηγορήσουμε που δεν κατάλαβε πως πρόκειται για οδηγό διέλευσης για άτομα με προβλήματα όρασης, απλά αν ανήκεις σε αυτή την κατηγορία, πρέπει να παίξεις κι ένα λαχείο για να συνεχίσεις.

Συνεχίσαμε την πορεία μας με κατεύθυνση προς την Καραγιώργη Σερβίας και η επόμενη έκπληξη δεν άργησε να έρθει, στη διάβαση προς τη Σταδίου.

Κυρίες και κύριοι, θαυμάστε μια ράμπα με σκαλοπατάκι, για έξτρα δυσκολία. Ο Παναγιώτης κατάφερε να το περάσει και στη συνέχεια διέσχισε γρήγορα τη διάβαση πεζών μπροστά από το Public, για να συναντήσει το αμέσως επόμενο εμπόδιο: μια ράμπα χωρίς ένα πλακάκι και με ένα παρκαρισμένο μηχανάκι στο τέλος της.

Μια ράμπα η οποία κανονικά θα έπρεπε κι αυτή να έχει έντονο χρώμα και το κατάλληλο έδαφος για να καταλαβαίνει ένας άνθρωπος με προβλήματα όρασης πότε τελειώνει το πεζοδρόμιο, αλλά είπαμε, Αθήνα όμορφη πόλη, δεν είμαστε τώρα για να χαλάμε τα υπέροχα και ομοιόμορφα πεζοδρόμια για τέτοιες λεπτομέρειες.

Κατεβαίνοντας την Καραγιώργη Σερβίας, συναντήσαμε δρόμους με λακκούβες και ράμπες με απότομη ανάβαση, εμπόδια τα οποία ο Παναγιώτης κατάφερε να ξεπεράσει, όμως όπως παραδέχτηκε, αν δεν είχε εξοικειωθεί πια με το αμαξίδιο, έπειτα από πολλά χρόνια χρήσης του, δεν θα τα κατάφερνε. "Κάποιος που χρησιμοποιεί αμαξίδιο 4-5 χρόνια δεν θα μπορούσε να περάσει", εξηγεί.

Συναντώντας τη Βουλής, οι πρωτοτυπίες των ελληνικών δρόμων συνεχίζονται, αφού από τη μία πλευρά η ράμπα είναι πολύ μικρή κι απ' την άλλη δεν έχει καν ράμπα, με αποτέλεσμα ο Παναγιώτης να πρέπει να διανύσει μια σημαντική απόσταση βγαίνοντας στο δρόμο μέχρι τη Λέκκα. "Αναγκάζομαι κι εγώ να γίνω ενοχλητικός προς τα αμάξια, κάτι που με κάνει να αισθάνομαι άσχημα", παραδέχεται.

Στην Περικλέους ο Παναγιώτης καταφέρνει να ανέβει ξανά στο πεζοδρόμιο, όμως τα υφάσματα που έχει απλώσει στο πεζοδρόμιο ένα από τα πολλά μαγαζιά, στενεύει τόσο τα πράγματα που είναι αδύνατον να συνεχίσει την πορεία του χωρίς να ρίξει κάποια. Προφανώς, αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να απασχολεί τον Παναγιώτη, ο οποίος μου επισημαίνει ότι στα περισσότερα από τα καταστήματα δεν έχει καν πρόσβαση, αφού δεν έχουν μεριμνήσει για ράμπες αναπήρων.

Η πορεία στο στενό πεζοδρόμιο δεν κρατάει για πολύ, με τον Παναγιώτη να αναγκάζεται να βγει ξανά στο δρόμο, ενώ στη διασταύρωση Περικλέους και Ρόμβης η ράμπα είναι τόσο απότομη που αναγκαστικά πάει από άλλο δρόμο για να μην πέσει.

Συνεχίζουμε στη Βορέου, όπου πριν το στενό δρόμο ο Παναγιώτης καλείται να περάσει ένα ακόμη εμπόδιο, πριν τελικά τον σταματήσουν τα σκαλοπάτια που βρίσκονται στη μέση του πεζοδρομίου.

Η περιπέτεια του Παναγιώτη συνεχίζεται με δρόμους που από τη μία έχουν ράμπα και από απέναντι όχι, αναγκάζοντας τον και πάλι να πάει είτε πίσω στην αρχή του πεζοδρομίου, είτε να συνεχίσει από το δρόμο, είτε απλά να μην πάει απέναντι.

Μια ακόμη πρωτοτυπία είναι το γεγονός πως ο οδηγός διέλευσης για τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης είναι από τη μία πλευρά σε έντονα χρώματα και από την άλλη στο χρώμα του δρόμου, ενώ διακόπτεται κάθε τόσο από κώνους και άλλα εμπόδια. "Αν δεν είναι 100% σωστός είναι όλος άχρηστος", σημειώνει ο Παναγιώτης.

Συνεχίζουμε την πορεία μας προς την Αγίας Ειρήνης και τα μαγαζιά στα οποία ο Παναγιώτης μπορεί να μπει είναι μετρημένα στα δάχτυλα, κάτι που δεν του προκαλεί την παραμικρή έκπληξη. "Στον Κορυδαλλό που μένω, στον εμπορικό δρόμο της περιοχής έχω πρόσβαση μόνο στο φαρμακείο", θα μου πει για να συμπληρώσει ότι το κέντρο θεωρείται καλή περιοχή για έναν ΑμεΑ. Φαντάσου. Κάποια μαγαζιά έχουν μεν φορητή ράμπα, όμως θα έπρεπε να έχουν και κουδούνι για να μπορείς να ειδοποιήσεις ώστε να την ενεργοποιήσουν, κάτι που συμβαίνει στο εξωτερικό.

Η ράμπα που θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε προς την Αγίας Ειρήνης είναι μπλοκαρισμένη από ένα σταθμευμένο βανάκι, το οποίο καθιστά την πρόσβαση για τον Παναγιώτη απαγορευτική. Ο ίδιος έχει εξήγηση για το φαινόμενο, το οποίο έχει βαθύτερες προεκτάσεις και συνδέεται άμεσα με την ανάγκη των ΑμεΑ να εργάζονται.

"Ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο ένα Άτομο με Αναπηρία πρέπει να δουλεύει, είναι η ορατότητα. Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος στην Ελλάδα, επειδή δεν βλέπουμε ΑμεΑ έξω, πιστεύουμε ότι δεν υπάρχουν. Επειδή πιστεύουμε ότι δεν υπάρχουν, ενοχλούμε τις υποδομές, τις χαλάμε ή τις ακυρώνουμε και τον δυσκολεύουμε να βγει έξω. Αυτός δεν βγαίνει και δεν τον βλέπουμε και νομίζουμε ότι δεν υπάρχει. Θα ήταν πολύ διαφορετική η άποψη που έχει ο καθένας για τα Άτομα με Αναπηρία, αν απλά ο μανάβης σου, ή ο φούρναρης, ή ο δάσκαλός σου είχε κάποια αναπηρία. Αν απλά τον έβλεπες ότι υπάρχει, χωρίς καν να τον χρειαστείς για τις υπηρεσίες του".

Μέχρι να γίνει αυτό, συνεχίσαμε αναγκαστικά προς τα αριστερά, συναντώντας τα κλασικά πια εμπόδια: στενά πεζοδρόμια, σκαλοπάτια και τραπέζια στη μέση του δρόμου.

Πήραμε κατεύθυνση προς την Ερμού και γίναμε σοφότεροι, αφού ο Παναγιώτης με ενημέρωσε πως ενώ σε όλα τα πεζοδρόμια έχει ράμπα, στο τελευταίο της Μητροπόλεως είπαν να μη βάλουν, κι έτσι πρέπει να πας αναγκαστικά από το δρόμο ή να γυρίσεις πίσω. Καμία έκπληξη πλέον, ούτε καν για το πεζοδρόμιο που έχει τα κίτρινα πλακάκια που προειδοποιούν τα άτομα με προβλήματα όρασης ότι ακολουθεί ράμπα, όμως κοίτα να δεις που δεν υπάρχει καμία ράμπα.

Η βόλτα μας σιγά-σιγά πλησίαζε προς το τέλος της, όμως λίγο πριν φτάσουμε στην πλατεία Μοναστηρακίου, ο Παναγιώτης έπρεπε να βεβαιωθεί ότι τα ροδάκια του αμαξιδίου δεν θα πέσουν μέσα στη σχάρα.

Αν πάλι ήθελε να περάσει απέναντι θα έπρεπε να περάσει μέσα από τα μηχανάκια, τα οποία έκλειναν την -όχι και τόσο διακριτή- ράμπα.

"Πέρσι μου είχε πάρει συνέντευξη μια κοπέλα απ’ την Ολλανδία και την ρώτησα αν έχει δει ΑμεΑ έξω. Μου είπε ότι έχει δει στα φανάρια να ζητιανεύουν, αυτό είναι το στερεότυπο που πρέπει να ξεπεραστεί, όταν βλέπεις ΑμεΑ σκέφτεσαι ότι είναι ανίκανος να δουλέψει. Πρέπει απ’ αυτή την εικόνα να φτάσουμε στο ότι ο άνθρωπος αυτός είναι υποψήφιος συνεργάτης μου, φίλος μου, σύντροφος. Είναι ένα πελώριο άλμα, η ορατότητα θα βοηθούσε πολύ για να ξέρεις ότι υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι και να τους υπολογίζεις. Δεν είναι απαραίτητο να με συμπαθείς, θέλω απλά να ξέρεις ότι υπάρχω για να μην έχεις την δικαιολογία ότι πάρκαρες κάπου γιατί δεν ήξερες ότι ενοχλείς", μας εξηγεί πάλι ο Παναγιώτης, προσπαθώντας να αιτιολογήσει το φαινόμενο, ενώ παρατηρεί ότι μια αναπηρική θέση στο απέναντι πεζοδρόμιο δεν υπάρχει καν πλέον. "Ο νόμος λέει ότι το 5% των θέσεων θα πρέπει να είναι αναπηρικές, όμως επειδή δεν μπορούν να τις αστυνομεύσουν απλά τις καταργούν", με ενημερώνει.

Όπως κατάλαβες, αυτή η χώρα έχει πάρα πολλά βασικά προβλήματα να λύσει, προβλήματα τα οποία σε άλλες χώρες έχουν λυθεί εδώ και χρόνια. Ο Παναγιώτης συνέδεσε αυτές τις συμπεριφορές και νοοτροπίες με την αναζήτηση δουλειάς από Άτομα με Αναπηρία με 2 τρόπους. Πέρα από τον προφανή, ότι δηλαδή αν δεν μπορείς καν να έχεις πρόσβαση στο εργασιακό σου περιβάλλον είναι αδύνατον να κάνεις το επόμενο βήμα, έθεσε και το πρόβλημα της ορατότητας, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο σημαντική την διοργάνωση του δεύτερου Career Fair.4all, με τον τίτλο 'People with Abilities, Companies with Perception'.

Αυτό που πρέπει να καταλάβουν ωστόσο όλοι οι εργοδότες, είναι πως το να εξετάσουν μερικά βιογραφικά και να δουν μερικοί ΑμεΑ δεν αρκεί. Ο Παναγιώτης εξηγεί πως ακριβώς έχει η κατάσταση:

"Για να δουλέψω κάπου, θα πρέπει το σώμα μου πρώτα απ’ όλα να μου επιτρέπει να κάνω αυτή τη δουλειά. Θα πρέπει να μπορώ να μπω μέσα στο χώρο, που σημαίνει ότι αν υπάρχουν σκαλοπάτια, μια στενή πόρτα ή δεν υπάρχει ασανσέρ δεν μπορώ να φτάσω. Θα πρέπει φυσικά να υπάρχει αναπηρική τουαλέτα και τέλος, ένας εύκολος τρόπος να φτάσω εκεί, δηλαδή ένας χώρος για παρκάρω κοντά ή μια στάση μετρό, γιατί σε λεωφορείο δεν μπορώ να μπω”.

"Κάποια στιγμή μια κοπέλα που δούλευε H.R. σε μεγάλη εταιρεία μου είπε ότι δεν έχει έρθει ποτέ Άτομο με Αναπηρία για να ζητήσει δουλειά. Της εξήγησα λοιπόν ότι πριν φτάσουμε στο σημείο να δει η εταιρεία αν της κάνει ένα ΑμεΑ, πρέπει πρώτα εμείς να δούμε αν μας κάνει η εταιρεία. Αν μου κάνει ο χώρος, η εταιρεία, η θέση εργασίας, τότε θα φτάσουμε στο σημείο να δούμε αν σου κάνω κι εγώ".

Αυτό που συμβαίνει είναι ότι επειδή οι θέσεις εργασίας είναι ελάχιστες, πολλοί άνθρωποι απελπίζονται και σταματάνε να ψάχνουν, κάτι που είναι πολύ άσχημο και για τα χρήματα φυσικά, αλλά κυρίως επειδή οι άνθρωποι αυτοί νιώθουν άχρηστοι, περιττοί, επειδή δεν συμμετέχουν κανονικά στο κοινωνικό σύνολο.

"Αυτό που θεωρούμε φυσιολογικό στην κοινωνία μας για έναν άνθρωπο που είναι ας πούμε 40 χρονών, είναι να δουλεύει, να έχει ίσως ένα δεσμό ή να είναι παντρεμένος, ίσως να έχει κι ένα παιδί. Για ένα Άτομο με Αναπηρία, δεν είναι εύκολο να κάνει τίποτα από αυτά. Είναι δύσκολο να βρει δουλειά, που μετά το σχολείο είναι ο δεύτερος μεγάλος φορέας κοινωνικοποίησης, αυτό που σε βγάζει απ’ το σπίτι σου και σε φέρνει σε επαφή με άλλο κόσμο”.

"Είναι πάρα πολύ μικρό το ποσοστό των ανθρώπων που έχουν αναπηρία και εργάζονται. Και δεν εννοώ μόνο την κινητική αναπηρία αλλά και την αισθητηριακή, είτε να μην βλέπουν, είτε να μην ακούνε επαρκώς. Κι εκείνοι χρειάζονται τις κατάλληλες υποδομές και για να πάνε στη δουλειά τους και για να μπορέσει το εργασιακό περιβάλλον να είναι φιλικό προς αυτούς. Για παράδειγμα, ένας τυφλός μπορεί να χρησιμοποιήσει κανονικά υπολογιστή, αρκεί να υπάρχει εγκατεστημένο ένα ειδικό πρόγραμμα που του διαβάζει τι υπάρχει στην οθόνη".

Το συμπέρασμα απ' την κουβέντα μας και την βόλτα με τον Παναγιώτη, μπορεί πια να ειπωθεί με ασφάλεια: Το Career Fair.4all είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως χρειάζονται να γίνουν πολλά περισσότερα για να επιλύσουν βασικά προβλήματα τα οποία θα έπρεπε να έχουν λυθεί εδώ και χρόνια. Το ραντεβού ενός ΑμεΑ με έναν εργοδότη είναι η κορυφή του παγόβουνου, κι αν κρύβουμε απλά όλα τα κακώς κείμενα κάτω από την επιφάνεια, τότε δεν θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο να λέμε ότι δεν χρειαζόμαστε καν τέτοιες εκδηλώσεις.

Δυστυχώς, και εκδηλώσεις χρειαζόμαστε, και καλύτερο σχεδιασμό και αλλαγή στη νοοτροπία και περισσότερη ευαισθησία και σκέψη στους συνανθρώπους μας, μήπως μια μέρα στο κοντινό μέλλον μπορέσουμε να κάνουμε μια βόλτα με τον Παναγιώτη χωρίς να χρειάζεται να έχει στο μυαλό του από πριν την ειδική διαδρομή που θα ακολουθήσει για να φτάσουμε στο ίδιο σημείο.

Για να κάνεις το επόμενο βήμα, πρέπει ο δρόμος μπροστά σου να είναι ανοιχτός και στη συγκεκριμένη περίπτωση, η φράση αυτή έχει τόσο κυριολεκτική όσο και μεταφορική σημασία.

Το Career Fair.4all διοργανώνεται από την ethelon με την υποστήριξη του kariera.gr σε συνδιοργάνωση με την Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων.

www.careerfair4all.com

Career Fair.4all – 29 Απριλίου 2017, 10πμ.-5μμ.

Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, Γκάζι, κτίριο “Δ12: Μηχανουργείο”

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου - Watkinso

Πηγή: http://m.oneman.gr/keimena/diabasma/megala_keimena/pws-tha-eniwthes-an-den-se-afhnan-na-dianuseis-100-metra-sthn-polh-soy.4646273.html