ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ...ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ!

Του Βαγγέλη Αυγουλά

Ως φίλος αλλά και εξωτερικός συνεργάτης του συλλόγου « Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους» ( Σ.Κ.Ε.Π. -http://www.skep.gr) και επί χρόνια εθελοντής τους, επισκέπτομαι κι εγώ  σχολεία ως νέος με αναπηρία και συνομιλώ, μαζί με άλλους,  και με αρτιμελείς μαθητές για την αναπηρία.

Είναι μια πραγματικά σημαντική και αρκετές φορές αποκαλυπτική εμπειρία, κυρίως γιατί εκτός από τη συζήτηση και την ανταλλαγή απόψεων, ακολουθούν συμπεράσματα από ανώνυμα ερωτηματολόγια που μαζεύουμε από αρτιμελή παιδιά με τα οποία «συνεργαζόμαστε».

Τα προγράμματα του Σ.Κ.Ε.Π.  στοχεύουν στην:

Κατανόηση των μαθητών γενικής εκπαίδευσης και του γενικού πληθυσμού για την πραγματικότητα της  διαφορετικότητας: "Ενημερώνομαι, Εξοικειώνομαι, Συνειδητοποιώ, Σκέφτομαι Αλλιώς, Αλλάζω Στάση"

Κοινωνική ένταξη όλων των νέων με αναπηρία σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας: "Με βλέπουν, Συνειδητοποιούν  τις δυνατότητες που έχω αλλά και τα εμπόδια που αντιμετωπίζω, Με σκέφτονται, Αλλάζουν Στάση"

Και για φέτος, το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας & Θρησκευμάτων ενέκρινε την αίτηση του Σ.Κ.Ε.Π. για Εισαγωγή Βιωματικού Προγράμματος  στα Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας (Γενικής και Επαγγελματικής) Εκπαίδευσης με τίτλο : « "Ένταξη βιωματικού προγράμματος εξοικείωσης με την διαφορετικότητα": ανοιχτός διάλογος ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, από άτομα με αναπηρία.»

Κατά την διάρκεια του έργου «Δες το αλλιώς» (Οκτώβριος 2015-Μάρτιος 2016) και συγκεκριμένα στα έξι βιωματικά-διαδραστικά εργαστήρια στα οποία συμμετείχαν μαζί νέοι με και χωρίς αναπηρία, μοιράσαμε σε 747 μαθητές ένα έντυπο/αφίσα. Στόχος του εντύπου ήταν να ενημερώσει για το πρόγραμμα, να το ακολουθήσει στην πορεία του, να «εξασκήσει» τους μαθητές στην έννοια της διαφορετικότητας και κυρίως να λειτουργήσει ως αποτύπωση των συναισθημάτων που αποκόμισαν οι ίδιοι οι μαθητές πριν την αλληλεπίδραση τους με την αναπηρία και μετά.

Είναι ένα διαδραστικό ενημερωτικό υλικό χωρίς ημερομηνία λήξης, το οποίο όχι μόνο έδινε την δυνατότητα στους μαθητές και στους εκπαιδευτικούς να ενημερωθούν για το πρόγραμμα «Δες το αλλιώς», αλλά κυρίως να δώσουν χώρο και χρόνο στα συναισθήματά τους για να αποτυπώσουν σκέψεις, εμπειρίες, εικόνες μετά την αλληλεπίδραση. την πίσω όψη του εντύπου θέσαμε τρεις ερωτήσεις στους μαθητές, με σκοπό να αποτυπώσουν τα δικά τους αυθόρμητα και ατόφια συναισθήματα. Κυρίως να έχουν την ελευθερία έκφρασης χωρίς τον φόβο του κοινωνικού "λάθους" ή της λογοκρισίας". Επίσης να αποκτήσουν αντανακλαστικά κοινωνικής συνείδησης και να προτείνουν προσωπικές λύσεις με απώτερο σκοπό να δημιουργήσουν στο μέλλον μια κοινωνία ενεργών πολιτών.

Εστιάσαμε σε τρεις κεντρικούς άξονες με τρεις πολύ απλές ερωτήσεις:

-          Τι σε δυσκόλεψε;

-          Τι σε αιφνιδίασε;

-          Τι σε ευχαρίστησε;

Εκτός από το ότι τα παιδιά ανησυχούσαν για το πως θα επικοινωνήσουν με τα άτομα με αναπηρία και  αιφνιδιάστηκαν ευχάριστα όταν ανακάλυψαν ότι αυτό ήταν πιο απλό απ’ ότι φανταζόντουσαν, χάρηκαν δε όταν κατάφεραν να κάνουν όμορφες συζητήσεις, στις γραπτές απαντήσεις το  λεξιλόγιο ήταν τις περισσότερες φορές ουδέτερο. Και όσοι έκαναν έντονα λάθη ορολογίας (ειδικές ανάγκες, τρελοί, με ιδιαιτερότητες, με ανικανότητα) σχεδόν αντισταθμίστηκαν από εκείνους που εκφράστηκαν σωστά.

Πολλοί μαθητές έδειξαν άγνοια και φόβο για τον κόσμο της αναπηρίας αναπαράγοντας στερεότυπα π.χ. "νόμιζα πως θα μου κάνουν κακό". Οι  περισσότεροι από αυτούς άλλαξαν στάση στην διάρκεια του εργαστηρίου και κατέληξαν να σκέφτονται διαφορετικά. Οι περισσότεροι μαθητές όμως σημείωσαν πως ένιωσαν αμηχανία και πως δεν έχουν ξαναέρθει σε επαφή με ανθρώπους με αναπηρία.

Τι μας είπαν τα παιδιά.

Εστιάζοντας σε μια σκέψη /ιδέα που αναφέραμε, ότι  "Το Διαφορετικό δεν είναι απειλή. Εμπλουτίζει τη ζωή μας!", επιλέγω μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές απαντήσεις που αποτελούν πρόκριμα μελέτης και αφορμή για να επιμείνουμε:

-          Μου άρεσε πολύ η επικοινωνία που είχα με άτομα με ειδικές ανάγκες, ευαισθητοποιήθηκα και χαλάρωσα πολύ, ευχαριστώ!

-          Δεν κατάλαβα καμιά διαφορά με τα άλλα παιδιά!

-          Ανησυχούσα στο πως να πλησιάσω αυτά τα άτομα και αν έκανα κάτι λάθος;

-          Με ξάφνιασε το πόσο εύκολη μπορεί να είναι η ζωή!

-          Με παραξένεψε ότι ξέρουν να μιλούν, γιατί εγώ πίστευα πως είναι ανάπηρα και χαζά!

-          Με εντυπωσίασε που τα άτομα που δεν έχουν τα ίδια μέλη του σώματος με εμένα μπορούν να κάνουν τα ίδια πράγματα με εμένα.

-          Στην αρχή δεν ήξερα τι να κάνω και πως να ασχοληθώ με τα παιδιά…

-          Με αιφνιδίασε το γεγονός ότι τα παιδιά ήταν ευτυχισμένα και σε πολύ καλή κατάσταση, ενώ συνήθως συμβαίνει το αντίθετο.

-          Με αιφνιδίασαν οι άνθρωποι που είναι τρελοί…

-          Μπορούν να κάνουν δουλειές όπως οι άλλοι άνθρωποι!

-          Γνώρισα ανθρώπους με διανοητική αναπηρία και κατάλαβα ότι διαφέρουν ελάχιστα από εμάς.

-          Με ξάφνιασε το γεγονός ότι αυτά τα παιδιά είναι πάντα με ένα χαμόγελο το οποίο σου φτιάχνει την διάθεση.

-          Ήταν φοβερό που κατάφερα να επικοινωνήσω με αυτά, ήταν κάτι καινούριο, κάτι αξέχαστο που σίγουρα κάτι το οποίο θα ήθελα να ξανακάνω!

Γι αυτό άλλωστε και θα το ξανακάνουμε!