ΟΙ ΜΑΡΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ

Οι Μαρίες που δεν θέλουμε να ξέρουμε

Αναρωτιέμαι τι θα είχε συμβεί αν η Μαρία, «ο ξανθός άγγελος», είχε πεταχτά αφτιά ή λαγώχειλο, αν ήταν παιδί με σύνδρομο Down ή με αυτισμό, αν είχε γεννηθεί νάνος ή είχε ένα τεράστιο σημάδι στο πρόσωπο. Θα ήταν ίδια η πανελλήνια - και η παγκόσμια - συγκίνηση; Τα τμήματα ευγονικής των εγχώριων καθώς και των ξένων media θα επέτρεπαν να «παίξουν» τόσο συχνά οι φωτογραφίες και τα βίντεο με την «άτυχη μικρή» με τα γλυκύτατα κοτσιδάκια, που εντοπίστηκε τυχαία σε επιχείρηση της Ελληνικής Αστυνομίας σε καταυλισμό Ρομά στα Φάρσαλα;

Της Λένας Παπαδημητρίου

Αναρωτιέμαι τι θα είχε συμβεί αν η Μαρία, «ο ξανθός άγγελος», είχε πεταχτά αφτιά ή λαγώχειλο, αν ήταν παιδί με σύνδρομο Down ή με αυτισμό, αν είχε γεννηθεί νάνος ή είχε ένα τεράστιο σημάδι στο πρόσωπο. Θα ήταν ίδια η πανελλήνια - και η παγκόσμια - συγκίνηση; Τα τμήματα ευγονικής των εγχώριων καθώς και των ξένων media θα επέτρεπαν να «παίξουν» τόσο συχνά οι φωτογραφίες και τα βίντεο με την «άτυχη μικρή» με τα γλυκύτατα κοτσιδάκια, που εντοπίστηκε τυχαία σε επιχείρηση της Ελληνικής Αστυνομίας σε καταυλισμό Ρομά στα Φάρσαλα;

Η υπόθεση της Μαρίας ήταν από κάθε άποψη διαφωτιστική. Και αυτή τη φορά, μαζί με την εύκολη, καταναλωτική συγκίνηση («συμπονώ-βουρκώνω-λέω από μέσα μου "ευτυχώς δεν ήταν το δικό μου παιδί"-το έχω ήδη ξεχάσει»), ανακαλύψαμε εκ νέου τον εύκολο, καταναλωτικό τρόμο. Η «ξαφνική» είδηση για τα κυκλώματα αγοραπωλησίας βρεφών και για τη φάμπρικα των παράνομων υιοθεσιών συνεχίζει να διαχέεται κατά τέτοιον τρόπο ώστε η πιο ευκολόπιστη και τρομολάγνα δημογραφική ομάδα - οι γονείς - να βιώνει τον απόλυτο πανικό. Πέρα από τα προφανή ρατσιστικά ανακλαστικά (διαιώνιση των παλαιοτέρων «Θα σε πάρει ο γύφτος», κατά το «Θα σε πάρει ο μπαμπούλας»), εμφυτεύεται πλέον η βεβαιότητα ότι ζούμε σε έναν κόσμο παιδόφιλων, εμπόρων βρεφών και εν γένει «ανωμάλων» (του περιθωρίου, πάντα, γιατί στο δικό μας σπίτι αποκλείεται να μπαινοβγαίνει κανένας τέτοιος) που εποφθαλμιούν κάθε στιγμή τα υπερπροστατευμένα αγγελούδια μας.

Εδώ και χρόνια ακούω διάφορες γκραν-γκινιόλ ιστορίες, ιδιαίτερα δημοφιλείς μεταξύ των μαμάδων που είναι πάντα επιρρεπείς στη σπερμολογία. Πρόκειται για κλασικούς αστικούς μύθους, σαν την ιστορία με τους αλιγάτορες στους υπονόμους της Νέας Υόρκης που σάρωνε στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 (όσο ήταν ακόμη μικροί, δωρίζονταν ως pets σε παιδάκια του Μανχάταν, αλλά όταν πια μεγάλωναν και μπορούσαν να καταβροχθίσουν τα παιδάκια για μπρέκφαστ, τους έριχναν στους υπονόμους όπου θέριευαν). Ή την άλλη, στα τέλη του 1940 στο Μπουένος Αϊρες, με την μπεϊμπισίτερ που υπό την επήρεια αλκοόλ έψησε το μωρό στον φούρνο. Η δική μου αγαπημένη είναι αυτή που μου αφηγήθηκε, πέρυσι νομίζω, έντρομη μια φίλη μαμά (της την είχε πει, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα, «μια φίλη φίλης» που ήταν, βέβαια, εκεί όταν συνέβη). Παιδάκι πέφτει θύμα απαγωγής σε γνωστό παιχνιδάδικο της Αθήνας και ύστερα πωλούν τα όργανά του στην Ινδία κ.ο.κ. Όπως θα διαπιστώσω στη συνέχεια, το μοτίβο αυτό κυκλοφορεί σε πλείστες παραλλαγές (με διάφορες γαργαλιστικές λεπτομέρειες, για το πόσο γλυκό ήταν το παιδάκι, πόσα όργανα του αφαιρέθηκαν και πάει λέγοντας).

Όπως έγραφε ο Γουόλτερ Κερν προ ετών στο αμερικανικό «Time» (όταν οι ΗΠΑ βίωναν ένα ακόμη κύμα εξαφανίσεων παιδιών), σε ένα άρθρο με τίτλο «Invasion of the Baby Snatchers»: «O φόβος και η σύγχυση που απελευθερώνεται από τις ιστορίες εξαφάνισης (σ.σ.: παιδιών) δεν μπορεί να εκφραστεί με μαθηματικούς όρους. Η δύναμή του είναι τόσο αρχέγονη, σε αιχμαλωτίζει σαν μια άδεια παιδική κούνια. Οι δημοσιογράφοι το γνωρίζουν αυτό: τα παιδιά σε κίνδυνο καθηλώνουν. Δεν υπάρχουν πολλές ιστορίες με τους θύτες τόσο ολοκληρωτικά κακούς και τα θύματα αθώα με τόσο απόλυτο τρόπο». Στο μυαλό μου έρχονται διάφορα γλυκερά τηλεοπτικά ρεπορτάζ για εγκαταλελειμμένα βρέφη (πάντα συνοδευόμενα από το κατάλληλο μουσικό θέμα που σε εκβιάζει να βουρκώσεις), τα οποία ευδοκιμούν κάτι τέτοιες μέρες και εν συνεχεία εξαφανίζονται μυστηριωδώς.

Τις άλλες, βέβαια, τις αληθινές τρομακτικές ιστορίες της καθημερινής ζωής (bullying στο σχολείο και στο σπίτι, παιδιά με ειδικές ανάγκες, παιδιά με  καρκίνο, παιδιά παραμελημένα κ.ά.), ακόμη και εμείς, οι δήθεν «ψαγμένοι» γονείς (που γνωρίζουμε και τον τελευταίο εναλλακτικό χώρο για θεατρικό παιχνίδι), επιμένουμε να τις σπρώχνουμε κάτω από το χαλί του playroom. Οι άλλες «Μαρίες», της εκκωφαντικής σιωπής, που δεν είναι «ξανθοί άγγελοι» και δεν κοσμούν τα πρωτοσέλιδα ανά τον πλανήτη, μπορεί να ζουν στον από κάτω όροφο, αλλά δεν ακούγονται.

 

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2013