Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ!

Η δύναμη της μουσικοθεραπείας για τα παιδιά με αναπηρία!

Μιλάμε καθημερινά για διαφορετικές θεραπείες που αφορούν τα άτομα με αναπηρία, κάθε ηλικίας. Γνωρίζουμε επίσης τα οφέλη της μουσικής, ότι είναι πολλά και ποικίλα, σε πολλές ασθένειες(καρκίνος, κατάθλιψη) αλλά και στις βασικές λειτουργικές καταστάσεις ενός ανθρώπου(ύπνο, εγκυμοσύνη).

Τι είναι όμως η μουσικοθεραπεία; Πως λειτούργει, έχει αποτελέσματα και πως μπορεί να φανεί χρήσιμη έως και απαραίτητη; Για να λύσουμε όλες μας τις απορίες, επισκεφτήκαμε την ΕΛΕΠΑΠ και το τμήμα μουσικοθεραπείας, που λειτούργει από το Νοέμβριο του 2007. Μιλήσαμε με τη κα.Πόλα Νομικού, Μουσικολόγος-μουσικοθεραπεύτρια ΜΑ(masterorArts), υπεύθυνη του τμήματος Μουσικοθεραπείας της ΕΛΕΠΑΠ Αθηνών και συναντήσαμε το μικρό Μιχάλη ο οποίος πάσχει από αριστερή διπληγία και ψυχοκινητική καθυστέρηση λόγω προωρότητας στη γέννηση του.

Κα Νομικού, τι είναι η μουσικοθεραπεία;

Λέξη σύνθετη από τις λέξεις μουσική και θεραπεία που και οι δύο είναι έννοιες πολύ πλατιές, δύσκολες και αρκετά διφορούμενες. Σαν γενικό ορισμό μπορούμε να πούμε ότι μουσικοθεραπεία είναι: η χρήση της μουσικής και των μουσικών οργάνων με στόχο την επαναφορά, διατήρηση η/και βελτίωση τη ς ψυχικής η/και φυσικής κατάστασης του ανθρώπου. Θα ήθελα να διευκρινίσω τη διαφορά μεταξύ μουσικοθεραπείας και musicmedicine. Η πρώτη στηρίζεται στη διαπροσωπική σχέση και στη θεραπευτική πορεία του ασθενή, ενώ η δεύτερη αντιμετωπίζει τη μουσική σαν φάρμακο: ασχολείται με τις εργαστηριακά αναγνωρίσιμες επιδράσεις της μουσικής στον ανθρώπινο οργανισμό και αφορά στη παθητική ακρόαση μουσικής προεπιλεγμένης χωρίς παρουσία εξειδικευμένου θεραπευτή.

Το θεραπευτικό κομμάτι, πως ακριβώς λειτούργει;

Ας δούμε πρώτα τι εννοούμε όταν μιλάμε για θεραπεία. Η λέξη θεραπεία προϋποθέτει αρρώστια ψυχική η σωματική. Στη μουσικοθεραπεία, παίρνουμε τη λέξη αυτή στη πολύ πλατιά της έννοια, και εννοούμε κάθε προσπάθεια που θα μπορούσε ν’ απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο ( κάθε είδους πόνο). Έχει σαν στόχο ν΄αποκαταστήσει την επαφή και την επικοινωνία, είναι μια απόπειρα για μια εκπαίδευση που πάει βαθύτερα από την απόκτηση κάποιων συγκεκριμένων γνώσεων. Έχουμε δύο είδη:

Α) την ενεργητική που στηρίζεται στο μουσικό αυτοσχεδιασμό, και

Β)τη δεκτική που στηρίζεται στο ενεργητικό άκουσμα ηχογραφημένης η ζωντανής μουσικής που παίζει ο θεραπευτής.

Η θεραπεία εστιάζει στο υγιές άρα και δημιουργικό κομμάτι του ασθενή και όχι στη παθολογία του.

Άρα να υποθέσω ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη μεθοδολογία, που ακολουθείτε, ώστε να έχετε το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα;

Βεβαίως και χωρίζεται σε 2 βασικά μέρη: τη διάγνωση και τη θεραπεία:

Στη διαγνωστική εργασία αποκαλύπτουμε την ηχητική ταυτότητα του ατόμου (σύνολο ήχων στους οποίους είναι ευαίσθητο). Στόχος της είναι ακόμη να καθορίσουμε το μεσάζον αντικείμενο ( σύνθεση ή συγκεκριμένο μουσικό όργανο ) που θα γεφυρώσουν την απόσταση ανάμεσα στο θεραπευτή και τον ασθενή.

Το δεύτερο μέρος αποτελείται από τις συναντήσεις μουσικοθεραπείας στις οποίες ο θεραπευτής προσπαθεί ν ανοίξει κανάλια επικοινωνίας, αρχικά με στόχο την οποιαδήποτε εκτόνωση (σωματική ή και ψυχική) και στη επόμενη φάση νέο άνοιγμα ανάλογα με το πρόβλημα του κάθε παιδιού- επικοινωνία, χαλάρωση, δημιουργικότητα, συγκίνηση ή και απλή ευχαρίστηση.

Η  ατομική θεραπευτική προσπάθεια εξελίσσεται συνήθως σε 3 φάσεις : στη πρώτη που συνήθως ονομάζουμε : προετοιμασία ή κάθαρση, όπου με τη βοήθεια ενός οργάνου, συγκεκριμένων ήχων η και λεκτικών παροτρύνσεων, διευκολύνουμε την διοχέτευση φορτισμένης σωματικής η ψυχικής ενέργειας. Στη δεύτερη όπου ολοκληρώνεται η παρατήρηση του παιδιού και συλλαμβάνεται με περισσότερη σαφήνεια η στρατηγική μέσα από την οποία θα μπορέσει ν ανοιχτεί το κανάλι επικοινωνίας.

Τέλος η τρίτη φάση είναι ο ηχητικός διάλογος αυτό το ίδιο το μη λεκτικό κανάλι επικοινωνίας μέσα απ το οποίο ξαναζωντανεύουν με αποκαλυπτικό και θεραπευτικό τρόπο όλα τα υποσυνείδητα βιώματα: άγχη, φοβίες, επιθυμίες, όνειρα κλπ. Μέσα απ αυτό ο θεραπευτής καλείται να μεταδώσει μια αισιοδοξία για τη ζωή, να ξυπνήσει νέα ενδιαφέροντα, να κεντρίσει τη ευαισθησία και τη δημιουργικότητα, να βοηθήσει στην επανένταξη

Στην ομαδική προσέγγιση, το υλικό που χρησιμοποιείται περιλαμβάνει παιδικά τραγούδια ή οργανικά κομμάτια επιλεγμένα σύμφωνα με τους στόχους, τις ανάγκες και την ηλικία των παιδιών. Ανάλογα με τη λειτουργία που επιτελούν, έχουμε έτσι τραγούδια ή κομμάτια χαιρετισμού (καλωσόρισμα ή αποχαιρετισμό), αφηγηματικά, εκδραμάτισης, κίνησης, τραγούδια που περιέχουν γλωσσικές ή αριθμητικές έννοιες, αλλά και τραγούδια ή κομμάτια χαλάρωσης και ηρεμίας.

Χρησιμοποιούνται μουσικά όργανα του μουσικοπαιδαγωγικού συστήματος Ορφ, όπως μαράκες, ντέφια, ταμπουρίνα, ξυλόφωνα, μεταλλόφωνα, σείστρα κα με τα οποία τα παιδιά αυτοσχεδιάζουν, συνδυάζουν το ρυθμό με την κίνηση, εκτονώνουν ενέργεια και στρες δημιουργικά, ή απλά διασκεδάζουν χωρίς ματαίωση ή άγχος.

Στην ΕΛΕΠΑΠ χρησιμοποιούμε τη μουσική επίσης σε συνεδρίες όπου ο ήχος συνδυάζεται με το χρώμα (μαρκαδόροι, δαχτυλομπογιές κ.α.) και τα παιδιά είναι ελεύθερα να αποτυπώσουν στο χαρτί συναισθήματα, σκέψεις ή εικόνες που προκαλούνται από το εκάστοτε προτεινόμενο κομμάτι.

Επιγραμματικά, τι είδους βελτιώσεις έχουμε στα παιδιά με αναπηρία, σε βάθος χρόνου;

Βελτίωση των αδρών και λεπτών κινητικών δεξιοτήτων, βελτίωση του οπτικοκινητικού συντονισμού αλλά και της ποιότητας και της διάρκειας της προσοχής. Επίσης ενδυνάμωση της ικανότητας της ακουστικής διάκρισης και βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων!

Στο σύνολό τους οι δραστηριότητες των συνεδριών μουσικοθεραπείας, στόχο έχουν την αρτιότερη προετοιμασία της ψυχής ενός παιδιού, μέσα από την ευεργετική επίδραση της τέχνης. Την ενδυνάμωση των ικανοτήτων του για καλύτερη αναγνώριση τόσο του εαυτού του, όσο και των άλλων. Τη καλλιέργεια της επικοινωνιακής διεργασίας και της ικανότητας αναγνώρισης συναισθημάτων και προθέσεων των άλλων. Την βεβαιότητα ότι όσο κι αν τα πράγματα φαντάζουν δύσκολα, πάντα υπάρχει μια εναλλακτική πρόταση.

Συνέντευξη στον Ηλία Βογιατζή, για το Newsitamea.gr

Ευχαριστούμε τους γονείς του μικρού Μιχάλη που μας επέτρεψαν να έχουμε φωτογραφικό υλικό κατά τη διάρκεια της θεραπείας του.

Πηγή: http://www.newsitamea.gr