7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΥΓΕΙΑΣ

Όπως είναι γνωστό η 7η Απριλίου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ( Π.Ο.Υ. ) ως Παγκόσμια Ημέρα Υγείας και αφιερώνεται κάθε χρόνο σε κάποιο θέμα σχετικό με την Υγεία .

Ο εορτασμός της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας εστιάζεται στις μολυσματικές νόσους που μεταδίδονται στους ανθρώπους μέσω διαβιβαστών- φορέων παθογόνων μικροοργανισμών.

Διαβιβαστές είναι οργανισμοί (κουνούπια , σκνίπες , κοριοί , τσιμπούρια, σαλιγκάρια) οι οποίοι ευθύνονται για την μετάδοση μεγάλου εύρους παθογόνων μικροοργανισμών στους ανθρώπους και τα ζώα .

Ο Π.Ο.Υ. με το θέμα αυτό θέλει να ευαισθητοποιήσει και να θέσει σε εγρήγορση κοινό και ειδικούς για την καλύτερη δυνατή θωράκιση της ατομικής και δημόσιας υγείας, διαπιστώνοντας ότι κατά τα τελευταία χρόνια μέσω ορισμένων διαβιβαστών, κυρίως κουνουπιών, πολλές μολυσματικές νόσοι (ελονοσία, δάγγειος πυρετός και άλλες ) άρχισαν να εμφανίζονται και να προκαλούν προβλήματα σε χώρες όπου μέχρι πρόσφατα ήταν άγνωστες.

Βασικές αιτίες για την εξάπλωση αυτών των ασθενειών είναι η κλιματική αλλαγή , το παγκόσμιο εμπόριο καθώς και οι μετακινήσεις εν γένει .

Μεταξύ των ασθενειών που μεταδίδονται με διαβιβαστές και συγκεκριμένα μέσω δηγμάτων κουνουπιών εκτός από την ελονοσία είναι και η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου.

Η Ελλάδα κηρύχθηκε « ελεύθερη ελονοσίας » από τον Π.Ο.Υ. το 1974, ωστόσο τα τελευταία τέσσερα χρόνια εμφανίστηκαν κρούσματα ελονοσίας από plasmodium vivax με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης .

Ο Π.Ο.Υ. στο τελευταίο πρόγραμμα που ανέπτυξε για τον έλεγχο της ελονοσίας  (From Malaria Control to Elimination in the WHO European Region , 2006-2015) έχει θέσει τους ακόλουθους στόχους :

1. Ανάσχεση της μετάδοσης της ελονοσίας μέχρι το 2015 και εξάλειψη της νόσου στις εναπομείνασες ενδημικές χώρες

2. Σε περιοχές / χώρες όπου η ελονοσία έχει εξαλειφθεί, δίνεται έμφαση στο να αποφευχθεί η επανεγκατάσταση της νόσου

3. Μείωση των θανάτων σε εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας

Στο πλαίσιο λειτουργίας διατομεακής – διυπουργικής ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων που συστήθηκε στο Υπουργείο Υγείας εκπονήθηκε σχέδιο δράσης για την διατήρηση της χώρας ως ελεύθερης από ελονοσία και αποφυγής επανεγκατάστασης της νόσου στις περιοχές όπου είχε εμφανιστεί στο παρελθόν . Το σχέδιο δράσης με συντονισμένες ενέργειες που θα αναπτύσσονται συστηματικά μέσα στα επόμενα χρόνια τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο αναμένεται να οδηγήσει έως το 2018 σε εξάλειψη της ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης.

Ήδη οι μέχρι σήμερα αναληφθείσες δράσεις καταπολέμησης των κουνουπιών έχουν επιφέρει σημαντική μείωση των κρουσμάτων με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης, ήτοι : από 42 κρούσματα το 2011 σε 3 το 2013. Επιπλέον αποφεύχθηκε, κατά το 2013 , ο κίνδυνος χαρακτηρισμού της χώρας , από τον Π.Ο.Υ., ως ενδημικής για την νόσο, ύστερα από την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων ενεργητικής αναζήτησης κρουσμάτων, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της ιατρικής κοινότητας καθώς και άλλων προληπτικών δράσεων εστιασμένων σε περιοχές με ενδείξεις μετάδοσης της νόσου της ελονοσίας .

Τα προγράμματα καταπολέμησης των κουνουπιών που αποσκοπούν στην αποφυγή της επανεγκατάστασης της ελονοσίας έχουν ως αποτέλεσμα και τον έλεγχο της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου καθώς και οι δύο ασθένειες μεταδίδονται διαμέσου νυγμού από μολυσμένα κουνούπια.

Όσον αφορά την πρόληψη μετάδοσης των προαναφερομένων ασθενειών βασικές ενέργειες είναι η έκδοση από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου σε ετήσια βάση εγκυκλίων για την καταπολέμηση των κουνουπιών οι οποίες απευθύνονται (προς υλοποίηση) στις Περιφέρειες , τους Δήμους και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς κατά περίπτωση καθώς και η αιτιολογημένη έκδοση αδειών για αεροψεκασμούς  (προνυμφοκτονίες ) και για κατ’ εξαίρεση ψεκασμούς με ULV (ακμαιοκτονίες) σε Περιφερειακές ενότητες της χώρας .

Επιπλέον βάσει των εγκυκλίων οι Υγειονομικές Περιφέρειες , οι Περιφέρειες και οι Καλλικρατικοί δήμοι οφείλουν να συνεργάζονται μεταξύ τους και με το ΚΕΕΛΠΝΟ προκειμένου να οργανώνουν και να πραγματοποιούν εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών για την σημασία της προφύλαξής τους από τα κουνούπια και τα προτεινόμενα μέτρα μέσω ενημερωτικών ομιλιών διανομή σχετικών ενημερωτικών εντύπων, μηνυμάτων σε τοπικούς ραδιοφωνικούς ή τηλεοπτικούς σταθμούς κλπ.

Μέτρα Πρόληψης

Η έγκαιρη ανίχνευση και η κατάλληλη θεραπεία των κρουσμάτων σε συνδυασμό με την έγκαιρη εφαρμογή των κατάλληλων ολοκληρωμένων προγραμμάτων καταπολέμησης κουνουπιών αποτελούν θεμελιώδεις δράσεις της στρατηγικής Δημόσιας Υγείας για την αντιμετώπιση της ελονοσίας και της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Συγχρόνως όμως απαιτούνται τα ακόλουθα βασικά ατομικά μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνει καθένας με σκοπό την πρόληψη ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια :

• Κατάλληλα ενδύματα , όπως μακριά μανίκια και παντελόνια. Πιο αποτελεσματικά είναι τα φαρδιά και ανοιχτόχρωμα ρούχα
• Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών . Ο δροσερός αέρας μειώνει την δραστηριότητα των κουνουπιών αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων ( ιδίως οροφής ) δυσχεραίνει την προσέγγιση εντόμων.
• Χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα.
• Αντι-κουνουπικά πλέγματα ( σήτες ) σε παράθυρα, φεγγίτες και αεραγωγούς τζακιού.
• Χρήση εντομοκτόνων στον αέρα. Τα εντομοκτόνα δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα.
• Απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, γλάστρες, παλιά λάστιχα υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους .
• Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για τον φωτισμό των εξωτερικών χώρων.
• Κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών ( σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα κουνούπια ) .
• Πότισμα κατά προτίμηση τις πρωινές ώρες.

Ύστερα από τα παραπάνω παρακαλούμε να διοργανώσετε εκδηλώσεις και να δώσετε όσον το δυνατόν ευρύτερη δημοσιότητα στο θέμα.

Είναι ευνόητο ότι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για το θέμα αυτό θα πρέπει να είναι διαρκής.

Ειδικότερα οι Υγειονομικές Περιφέρειες, οι Περιφέρειες, οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, καθώς και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος παρακαλούνται να ενημερώσουν τους εποπτευόμενους φορείς τους και τα μέλη τους

Επίσης οι Δ/νσεις Υγειονομικού των Γ.Ε.Σ.- Γ.Ε.Α.- Γ.Ε.Ν. παρακαλούνται να ενημερώσουν σχετικά τις Υπηρεσίες τους.

Το Τμήμα Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων του Υπουργείου, παρακαλείται όπως ενημερώσει όλα τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης.

Η Δ/νση Οργάνωσης, Απλούστευσης Διαδικασιών και Πληροφορικής παρακαλείται να αναρτήσει στην Ιστοσελίδα του Υπουργείου την παρούσα εγκύκλιο.

Τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα στα οποία κοινοποιείται το έγγραφο αυτό παρακαλούνται να προβάλουν το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας μέσω των Δελτίων Ειδήσεων και της διοργάνωσης ειδικών εκπομπών.

Τέλος, κείμενα της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας στη αγγλική γλώσσα υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Π.Ο.Υ. και ειδικότερα στην ψηφιακή διαδρομή http://www.who.int/world-health-day/en .

Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ