ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΑ ΩΣ ΤΗΝ ΨΥΧΗ

«...Κι αν τίποτα άλλο δεν μπορείς,

τα γιασεμιά όταν ποτίζεις,

κράτα στη χούφτα σου νερό,

να παίζεις με το σύννεφο».

Γ. ΦΩΤΕΙΝΟΣ

 

ΑΡΚΑΔΙΑ: Περιοχή στην αρχαιότητα, ή οποία στην τέχνη έγινε σύμβολο της βουκολικής απλότητας, της ευτυχίας, της αμεριμνησίας και του έρωτα κοντά στη φύση. Για να δείξουν την ανυπέρβλητη ευτυχία πολλοί καλλιτέχνες χρησιμοποιούσαν την έκφραση ...«έζησα κι εγώ στην Αρκαδία».

ΑΡΚΑΔΙΣΜΟΣ: Καλλιτεχνικό κίνημα που έχει ως σημείο αναφοράς την Αρκαδία και το οποίο στη λογοτεχνία επιδίωξε τη φυσική απλότητα του ύφους έχοντας ως βάση την Ελληνική και Ρωμαϊκή βουκολική ποίηση, λειτούργησε δε ως αντίδραση στο περίπλοκο, παραφορτωμένο και επιτηδευμένο ύφος του μπαρόκ.

 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

 

Υπάρχει άραγε άλλη πατρίδα στη γη, που το χώμα της να΄χει μπολιάσει σε τόσες κανούριες πατρίδες; Εδώ και 50.000 χρόνια οι Αρκάδες, μια φυλή ''πιο παλιά κι απ΄το φεγγάρι'', κουβαλάνε την ''Αρκαδία τους'' παντού πάνω στη γη.

 

Η Αρκαδία που σε ξενιτεύει. Η χώρα που σε γεννά και σε διώχνει μακριά της...Αρχέγονη μήτρα που μέσα από τη γέννα πραγματώνεται. Βραχώσης ξερότοπος , πολύπλοκος σε σώμα και ψυχή, γαλήνιος και ορμητικός μαζί. Τόπος φανταστικός μα και τόσο πραγματικός. Σε μαθαίνει να οργώνεις και να καλλιεργείς την πέτρα και απ΄αυτή να βγάζεις καρπό. Κι ύστερα σ΄αποχαιρετά. Αγέραστη και σκληροτράχηλη μάνα, αγναντεύει μέσα απ΄τους αιώνες τα παιδιά της.

 

Η Αρκαδία σε μαθαίνει πως δεν ανήκεις στο χρόνο, ούτε στο χώρο. Είναι ουτοπική και αχρονική. Αιώνια παρουσία. Η Αρκαδία είναι ένα σύμβολο*. Το σύμβολο της ανθρώπινης ψυχής. Μίας ψυχής που έβαλε τον «Δία» της ν΄αγναντεύει από μια κορυφή του Λύκαιου, λουσμένη στο φως. Λένε πως οι άνθρωποι ή και ζώα που έμπαιναν στο ιερό του Θεού, δε ρίχνανε καμία σκιά στο έδαφος. Τόσο φως. Και στις ελατοσκέπαστες πλαγιές του Μαινάλου, ένας αέναος χορός των θεών και των ημίθεων (ιδιότητες της ψυχής) αλλά και των νυμφών και των νεράιδων.

 

Μέσα στα τραχιά μονοπάτια και στις χιονοσκέπαστες κορυφογραμμές ο Πάνας, θεός βοσκός, θεός του «Παντός» το ίδιο το σύμπαν, το «μεγάλο Πάν», όπως έλεγαν οι Ορφικοί. Διηγόντουσαν ότι ο Θεός της Αρκαδίας είχε γητέψει και παρασύρει τη Σελήνη μέσα στα δάση. Λαμπερό φως του ήλιου απ΄τη μια και Σεληνόφωτο απ΄την άλλη, να τρυπώνει ανάμεσα στα φαράγγια, ν΄απλώνεται στα ποτάμια και τις πέτρες και να καλεί για έρωτα.

 

Η Αρκαδία χώρα κοντινή μα και απέραντα μακρινή, οικεία αλλά και τόσο άγνωστη. Η Αρκαδία πατρίδα και ψυχή κάθε κατοίκου της γης. Δεν βγαίνεις «στον πηγαιμό για την Αρκαδία». Η Αρκαδία δεν είναι μια Ιθάκη. Δεν επιστρέφεις σ΄αυτήν. Δεν έχει ούτε τα πλούτη, ούτε καν παρηγοριά να σου χαρίσει. Σου έχει δώσει το ελάχιστο και στα΄χει κληροδοτήσει όλα. Μαθαίνεις - αν θες - ν΄ανακαλύπτεις τον πλούτο που μέσα σου φυλάς, όσο μακριά κι αν έχεις φτάσει. Τον πλούτο που εμπεριέχει το απλό, το λιτό και το ελάχιστο.

 

Στην Αρκαδία, αν δε μοχθήσεις σκληρά, είσαι χαμένος. Τίποτα δεν είναι σίγουρο και τίποτα δεδομένο. Ο Αρκάς είναι αναγκαστικά πολεμιστής. Έχει τόσα ν΄αντιμετωπίσει. Ο «πολεμιστής» θωρακίζεται, αλλά αυτή είναι και η αχίλλειος πτέρνα του Αρκά. Το σκληροτάχηλο Εγώ του. Μα ταυτόχρονα κουβαλάει στην ψυχή του κι ένα σωρό πηγές και φαράγγια και σπηλιές και κοιλάδες βαθιές, όπου ζουν Σάτυροι και Κένταυροι και Νεράϊδες. Η Αρκαδία αυτά σου δίνει και σε μαθαίνει πως να τα προσεγγίζεις, να τα παρατηρείς και ν΄αφοσιώνεσαι σ΄αυτά. Κι αφού τα΄χεις γνωρίσει καλά και έχουν μπει βαθιά μέσα σου, μπορείς μέσα απ΄την αγάπη σου να τα μετουσιώσεις - το πολύ, τον πλούτο.

 

Για να γνωρίσεις την Αρκαδία, την «ψυχή» της, παραδίνεσαι πλήρως και γυμνός. Χωρίς ασπίδες. Είναι μια σχέση ερωτική που απαιτεί την ολοκληρωτική παράδοση, ακόμη κι αυτού του σκληροτράχηλου Εγώ που σ΄έφερε μέχρι εδώ. Δεν κάνεις έρωτα με πανοπλία. Χρέος του καθένα μας είναι να πραγματώσει αυτή τη σχέση με την «Αρκαδία» και να την γεμίσει με πράξεις ορατές.

 

Κι έτσι, αφήνοντας το φως που λούζει τούτη τη γωνιά της γης να μπει μέσα μας και να φωτίσει τις σκοτεινές και δύσβατες γωνίες του δάσους της ψυχής μας, θα γίνουμε άνθρωποι ελεύθεροι, με σεβασμό κι αλληλεγγύη.

 

Ιωάννης Κουτσανδρέας, Ψυχίατρος

Δέσποινα Πάγκα, Ηθοποιός

 

*Η ΑΡΚΑΔΙΑ ΩΣ ΣΥΜΒΟΛΟ

 

Η Αρκαδία, με όλα τα στοιχεία που τη χαρακτηρίζουν, αποτελεί μια βαθύτερη έννοια. Πέρα από το χώρο και το χρόνο, γίνεται «Αρκαδία». Ένας εσωτερικός τόπος που χαρακτηρίζει τον κάθε άνθρωπο. Ο τόπος της ψυχής. Όλοι οι άνθρωποι επομένως, είναι εν δυνάμει Αρκάδες.

 

Τα στοιχεία τα οποία μέσα απ΄τους αιώνες έχουν προσδώσει την προσωπικότητα της Αρκαδίας, δεν είναι τίποτα άλλο από σκηνές ενός εσωτερικού ταξιδιού που πραγματοποιεί ο καθένας μας, για να ανακαλύψει, να διαμορφώσει, να συμφιλιωθεί και στο τέλος να πραγματώσει και αυτοπραγματωθεί, μέσα στην ίδια του την ψυχή.

 

Η Αρκαδία, δεν είναι στατική, είναι δυναμική έννοια. Δεν είναι γραμμική, είναι ολιστιή.

 

Η συνειδητή πραγματοποίηση αυτού του ταξιδιού, ορίζει τον άνθρωπο που μοχθεί, που στερείται, που ξενιτεύεται - Αρκάς - και του παρουσιάζεται μια άλλη αλήθεια, πέρα από την ψευδαίσθηση που είχε μέχρι τώρα και διαμόρφωνε για πραγματικότητα.

 

Η ανακάλυψη του Αρκά μέσα μας, όταν συμβαίνει, δε γίνεται ανώδυνα. Τραντάζει συθέμελα το μέχρι εδώ οικοδόμημα. Χάνεται η παιδικότητα και η αφέλεια, η ασφάλεια πως κάποιος φροντίζει για μας και μας προστατεύει, κάποιος άλλος, που είναι υπεύθυνος για ότι μας συμβαίνει και για ότι δε μας συμβαίνει.

 

Δεν είναι εύκολο να γκρεμίσεις ότι μέχρι τώρα είχε χρησιμεύσει να διαμορφώσεις ρόλους και προσωπικότητα και να αρχίσει το όργωμα της πέτρας και η «ξενιτιά». Όταν βρεθεί το κουράγιο για την ενηλικίωση, έρχεται ο πόνος. Απέραντος πόνος και ανείπωτη μοναξιά, περιμένους. Αρχίζει η συνειδητοποίηση της γύμνιας. Όχι χωρίς δέος και χωρίς τρόμο.

 

Ο «Αρκάς», αποτελεί την ενηλικίωση του ανθρώπου, από την παιδική ηλικία και τα αρχαϊκά ένστικτα, σ΄αυτήν την πιο ώριμη, στην οποία ξεκινά σιγά - σιγά να διαμορφώνεται Άνθρωπος - άνω θρώσκω, υπεύθυνος των πράξεών του, κοντά με τους άλλους ανθρώπους, με κατανόηση, με ανοχή, με καλοσύνη, με τρυφερότητα για την ύπαρξη και απέραντη αγάπη για όλα όσα τον περιτριγυρίζουν, μοναδικά και πανέμορφα θαύματα της δημιουργίας, όπως κι ο ίδιος του ο εαυτός.

 

Οπωςσδήποτε είναι μακρινή η νύκτα στη Μοσούλη, στη Βαγδάτη και σε κάθε γωνιά της γής που υποφέρει ένας άνθρωπος. Δεν ακούμε, δε βλέπουμε, δεν πονάμε. Οι χίλιες και μία νύκτες είναι όμως κομμάτι της ανθρώπινης ψυχής, της δικής μας ψυχή, γιατί μεγαλώσαμε με τα χρώματα και τους ήχους τους. Και τώρα, είναι βομβαρδισμένες και λεηλατημένες και μαζί τους κι εμείς.

 

Δεν είναι εύκολο να γεννηθείς Αρκάς, δεν έχεις όμως άλλη επιλογή.

 

( Αναδημοσίευση από το http://conference.arcadians.gr/index.php?itemid=32 )