ΟΛΟΙ ΛΕΓΟΜΑΣΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Του Στέλιου Κυμπουρόπουλου

Πολύ συχνά ακούγεται το επίθετο "ειδικός", να βρίσκεται μέσα σε προτάσεις οι οποίες προσδιορίζουν το ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο προσέγγισης των ατόμων που έχουν γεννηθεί ή που έχουν αποκτήσει μια αναπηρία κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Για παράδειγμα, "ειδικά σχολεία", "ειδική αγωγή", "ειδικές ανάγκες" είναι μερικές εκφράσεις που προσδιορίζουν αυτόματα μια υποομάδα της κοινωνίας, τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ). Γιατί όμως δημιουργείται αυτή η ανάγκη να χαρακτηρίσουμε με διαφορετικό τρόπο ένα συγκεκριμένο σύνολο της κοινωνίας;

Γιατί δυστυχώς αυτό το σύνολο των ανθρώπων, όπως συμβαίνει και με άλλες ομάδες (βλ. ανθρώπους τρίτης ηλικίας, αλλοδαπούς), δεν έχει ενταχθεί με ίσους όρους στην πρόοδο της κοινωνίας. Έτσι, θεωρείται κάτι ξένο, μη ταιριαστό με την πλειονότητα, άγνωστο προς τους πολλούς. Για αυτό και πρέπει να δημιουργηθούν "ειδικές" συνθήκες για να μπορέσουν και αυτοί οι άνθρωποι να λειτουργήσουν μέσα στη "φυσιολογική" κοινωνία.

Έτσι, με μια πιο ουσιαστικά ανθρώπινη προσέγγιση δεν υπάρχουν ειδικά σχολεία, αλλά σχολεία στα οποία όλα μαζί τα παιδιά με διαφορετικές ικανότητες και ανάγκες διδάσκονται τα μαθήματά τους. Δεν υπάρχουν ειδικές ανάγκες, αλλά ανάγκες ανθρώπων που με κάποιον τρόπο πρέπει να ικανοποιηθούν.

Αν αυτή η προσέγγιση είχε αναγνωριστεί κατά τη δόμηση των σύγχρονων κοινωνιών, ίσως να μην υπήρχε ως έννοια η λέξη "αναπηρία". Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι πλέον αναγνωρίζεται η ευθύνη που έχει η κοινωνία απέναντι στην αναπηρία, υποστηρίζοντας ότι η κοινωνία είναι ο κύριος παράγοντας που συμβάλλει στην απενεργοποίηση των ανθρώπων με αναπηρία, δημιουργώντας συστηματικά εμπόδια, αρνητική στάση και αποκλεισμό από την κοινωνία (εσκεμμένα ή ακούσια). Το παραπάνω είναι γνωστό και ως κοινωνικό μοντέλο της αναπηρίας.

Τελικά, το ερώτημα παραμένει. Η λέξη "ειδικός" πρέπει να ακολουθεί τη λέξη "αναπηρία"; Μάλλον όχι! Γιατί όσο χρησιμοποιείται τόσο απομονώνονται κοινωνικά οι άνθρωποι με αναπηρία. Και έτσι προκύπτει πως η πραγματική ανάγκη βρίσκεται στην αναγνώριση της ισότιμης αντιμετώπισης προς όλους. Γιατί όλοι λεγόμαστε άνθρωποι!